Vanuit de kelder in het politiebureau in Tolsteeg wordt de komende Koningsnacht en -dag met tientallen beeldschermen de volledige stad in de gaten te houden. Deze speciale ruimte, waar je alleen kan komen door middel van enkele zware stalen sluisdeuren te passeren, wordt enkele keren per jaar gebruikt bij grote evenementen.

“Koningsdag wordt een mooi evenement, en daarbij is de veiligheid van groot belang.”

Aanstaande dinsdagnacht en woensdag komen er weer honderdduizenden bezoekers naar de Utrechtse binnenstad om Koningsnacht en –dag te vieren. Voor de hulpdiensten en de gemeente is het een grote uitdaging: “Wat zeker nog geen routine is. Elk jaar zijn er weer andere zaken waar we rekening mee moeten houden. Zo lag eerder het Domplein open, en dit jaar is het stationsgebied en Hoog Catharijne niet overal toegankelijk”, vertelt burgemeester Jan van Zanen tijdens een rondleiding door het operationele centrum in de kelder van het gebouw aan de Briljantlaan.

De ruimte wordt enkele keren per jaar gebruikt. Van Zanen: “De afgelopen maanden heb ik hier wat vaker gezeten, tijdens demonstraties, voetbalwedstrijden en andere momenten dat er spanningen in de Utrechtse samenleving waren.”

Kloppend hart

Charles van Amerongen, operationeel commandant tijdens het evenement, vertelt verder: “Dit is het kloppende hart, hier kunnen we de hele operatie aansturen.” In de ruimte staan veel bureaus met allemaal een eigen telefoon en meerdere beeldschermen. Op de muren hangen whiteboards en beamerschermen. In de ruimte ernaast, is een speciale meldkamer waar alle meldingen vanuit de stad binnenkomen. Ook is er een aparte kamer voor de burgemeester en de Officier van Justitie. “De stad zal gezellig vol zijn en daar moet een goed plan voor klaarliggen.”

Sinds kerst zijn de diensten in Utrecht, waaronder de gemeente en de politie, al bezig met aanstaande Koningsnacht en -dag. “De voorbereiding is belangrijk”, vertelt Van Zanen. “Met alle diensten spreken wij alle scenario’s door.” Sinds vorig jaar wordt er voor het eerst gewerkt met het Belgische systeem Daylight. “Vorig jaar Koningsnacht- en dag was de eerste keer. Het was toen nog een beetje proberen, maar we merkten dat het al goede werkte. Vooral met de Tour de France heeft dit systeem zijn waarde bewezen”, aldus Van Zanen.

Daylight springt in op een van de grootste uitdagingen tijdens dit soort massale evenementen, namelijk de bezoekersstromen beheersen, het zogeheten crowd control. De Belg Ward Roef is een van de grondleggers van Digitaal Crowdmanagement. “Via elf speciale lichtkranten en nog meer camera’s verspreid door de stad kunnen wij de bezoekersstromen controleren en beïnvloeden. Als wij merken dat er ergens een bottleneck ontstaat of een dreiging van verdrukking is dan kunnen wij de bezoekers een andere kant op krijgen via teksten op de lichtborden.”

Het systeem van Daylight blijft werken ook al is er geen stroom: “Als de stroom uitvalt kunnen wij nog vijf uur doorwerken, ook als alle mobiele dataverkeer wegvalt kunnen wij gewoon blijven doorwerken, wij hebben een eigen communicatiesysteem.” Van Amerongen van de politie springt daar op in: “Zo kunnen wij als er ergens brand is, ook makkelijker ter plaatse komen. Daarnaast is het wegnemen van irritaties en frustraties onder de bezoekers een belangrijke taak. Het systeem van lichtkranten draagt daar aan bij.”

Burgemeester van Zanen heeft er in ieder geval vertrouwen in: “Het wordt een mooie dag, maar eerst nog even van Feyenoord winnen en de huldiging meemaken op maandagavond.”