Het monument ter herdenking van de Joodse slachtoffers in de Tweede Wereldoorlog is zojuist in het bijzijn van ongeveer 300 man onthuld bij het Spoorwegmuseum. Zeventig jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog heeft Utrecht een monument voor de 1224 omgekomen Utrechtse joden.

“Het werd wel eens tijd,” zei Wim Rietkerk, voorzitter van de Stichting Joods Monument Utrecht bij het welkomstwoord. Na 70 jaar is er eindelijk een monument voor de vele joodse slachtoffers die Utrecht heeft gekend in de Tweede Wereldoorlog.

De locatie is gekozen vanwege de historie van de plek. Het vroegere Maliebaanstation was de plek in Utrecht waar joden richting vernietigingskampen werden gestuurd. Het monument bestaat uit drie hoofdelementen: een zeven meter lange gedenkmuur, een Sjofar (bazuin) en een plateau. Aan de ene kant is het een gedenkmuur met de 1224 namen van de weggevoerde en vermoorde Utrechtse Joden, in staal gegraveerd, zeven meter lang en drie meter hoog.

De gedenkmuur

De 1224 namen staan gegraveerd in Jeruzalemsteen met geboortedatum, sterfdatum en -plaats. In het hart van de muur staat een bijbelwoord uit de profeet Jesaja (49:16). Er ligt troost in de uitspraak dat deze hier in steen gegrifte namen gegraveerd zijn in de handpalmen van de Almachtige. Dat belooft toekomst. De sjofar is bij uitstek het Joodse symbool van deze hoop.

De sjofar

De sjofar is het Hebreeuwse woord voor ramshoorn. Hij wordt gedragen door een Minjan. Dat zijn tien Joodse mannen, het minimum getal van aanwezigen die een Joodse samenkomst en viering mogelijk maken. Je kan zeggen: het is Israël op zijn smalst. Maar wat zij dragen is de hoop van de wereld. De Sjofar wordt namelijk geblazen bij de aanvang van het Jubeljaar en op de grote Verzoendag. Toen deze bazuinen geblazen werden storten de muren van Jericho ineen en kon Israël het beloofde land binnengaan. Het kunstwerk is ontworpen door de Joods-Georgische kunstenaar Amiran Djanashvili, die als Utrechter werkt in het atelier van de vroegere Pieter d’ Hont.

Het plateau

Een Jeruzalemstenen plateau biedt rond de boom een zithoek voor bezinning. Op de zitbanken gezeten valt het oog nog op het elektriciteitspaaltje rechts van de gedenkmuur, waarop een barcode iedereen met een smartphone uitnodigt om via een mobiele website meer informatie te krijgen over de personen wier namen hier gegraveerd zijn.

Voor meer informatie over de kunstenaar: