Demonstraties op pleinen, bezette Universiteitsgebouwen, blokkades van de Kromhout Kazerne en grote sit-ins op het station. Niet alleen in Utrecht, maar wereldwijd liet de Pro-Palestijnse beweging zich dit jaar horen. Al jaren is er een beweging voor de bevrijding van mensen in het Midden-Oosten, maar na het geweld op 7 en 8 oktober 2023 is deze groep in aantal en kracht toegenomen. Hoe kijkt Benjamin Baars (32), woordvoerder en mede-organisator van de Utrechtse vertakking, terug op 2024?

Wat was dit voor een jaar voor jou?

Het is een enorm verdrietig jaar. Veel mensen vinden het ontzettend zwaar wat er aan de hand is in het Midden-Oosten. Het hart van iedereen is verscheurd. Dat heeft mensen ook actief gemaakt in het actievoeren voor Palestina, die daarvoor niet actief waren. Zij krijgen nu door wat daar gebeurt, en ook welke rol Nederland daarin speelt.

‘De geschiedenis leert dat netjes vragen geen verandering in de samenleving creëert’

Naast actievoerder ben jij ook geschiedenisdocent. Hoe combineer jij die twee levens?

Het is een zwaar jaar geweest. Soms neem ik even pauze van demonstreren, maar dan zie ik weer wat de mensen in Palestina wordt aangedaan, en hoeveel Utrechters niet kunnen slapen omdat hun familie elk moment gebombardeerd kan worden. Dan pak ik het toch weer op. Uiteindelijk is het leven niet alleen maar gelukkig zijn en biertjes drinken, maar betekent het soms ook iets doen voor je medemens.

Wat was het eerste moment dat jullie besloten actie te ondernemen?

Er zijn altijd bewegingen geweest om de vrijheidsstrijd van Palestijnen en andere onderdrukten te ondersteunen. Maar een van de eerste grote demonstraties was op het Domplein in oktober 2023, na de bombardementen op een ziekenhuis in Gaza. Iedereen was hier toen heel boos over, want hoe kun je nu een ziekenhuis bombarderen? Dit soort geweld is inmiddels helaas normaal geworden.

Tekst loopt door onder de foto

Hoe hebben jullie zo’n grote groep bij elkaar gekregen?

In het begin hebben we veel oproepen gedaan. Maar ik denk dat mensen al snel doorhadden dat we een inclusieve beweging zijn waar iedereen welkom is. Daardoor bleven ze terugkomen. Het biedt ook troost aan mensen die op deze manier hun stem kunnen laten horen. Eigenlijk is Nederland helemaal geen protestland. Het is daarom hoopvol om te zien dat zoveel mensen de beweging weten te vinden en zich met elkaar verbinden. Er is een mooie coalitie ontstaan in Utrecht, van jong tot oud, van studenten tot klimaatactivisten, met een leidende rol voor Palestijnse Utrechters.

Er zijn natuurlijk verschillende vormen van demonstreren. Jullie besloten over te gaan op het bezetten van panden. Waarom?

De geschiedenis leert dat netjes vragen aan de machthebbers geen verandering in de samenleving creëert. We hebben eerst wel brieven geschreven aan de regering en gedemonstreerd op pleinen, maar dat hielp niet. Dan gaan protesten andere vormen aannemen. Studenten zijn de demonstraties kracht bij gaan zetten door panden te bezetten. Andere Utrechters hebben weer de Kromhout Kazerne geblokkeerd. Dat is zwaar, hard werken. Niemand vindt dat leuk om te doen. Maar verandering komt vaak door protest dat verder gaat dan netjes vragen.

Tekst loopt door onder de foto

Er is ook veel kritiek op het bezetten van panden. Spullen van de universiteit zijn vernield. Wat vind jij van die kritiek?

Kritiek is er altijd bij dit soort acties. Maar soms moet je op deze manier actie ondernemen om iets te veranderen. In het begin lijkt het altijd alsof veel mensen tegen zijn, maar op de lange termijn begrijpen mensen het vaak toch. Kijk maar naar de discussie rond Zwarte Piet, daar kwam eerst ook veel weerstand op.

Als jij terugkijkt op de protesten, zijn er dan dingen die anders hadden gekund of gemoeten?

Ik ben heel trots op de beweging en de stappen die zijn gezet. Ik had een aantal jaar geleden echt niet verwacht dat we een hele dag lang een militaire basis zouden blokkeren bijvoorbeeld.

Zijn er andere lessen die jij hebt geleerd?

Dat verandering komt door je niet altijd aan de regels te houden. Verandering moet je soms afdwingen.

De universiteit heeft de banden met Israël niet verbroken. Dat was jullie voornaamste eis. Wat hebben jullie in de tussentijd bereikt?

We hebben veel Utrechters bereikt. En ons verhaal kunnen vertellen. We hebben een dag de Kromhout Kazerne ontregeld, waarvandaan voor honderden miljoenen aan Israëlische wapens worden aangekocht, en een bijeenkomst van wapenhandelaren verstoord. Daardoor gingen aanwezigen bij de beurs nadenken over wat voor werk zij doen.

Wat zijn de plannen voor de toekomst?

We stoppen niet. Toen de oorlog in Oekraïne uitbrak, werden alle banden met Rusland meteen verbroken. Utrecht is een mensenrechtenstad. We stoppen pas als de gemeente en de universiteit een duidelijke stelling innemen. We gaan door tot alle banden met Israël verbroken zijn, en alle mogelijke manieren waarop Utrecht meewerkt aan de bezetting en genocide van tafel zijn.