Door: Maurice Hengeveld

De vier grote steden in ons land mogen voortaan zelf bepalen of ze hun openbaar vervoer aanbesteden of laten verzorgen door een gemeentelijk vervoerbedrijf. Dat meldt nu.nl in een bericht op de website. De Eerste Kamer ging gisteren akkoord met een initiatiefwet hiertoe van PvdA, GroenLinks, SP en D66. Of de gewijzigde plannen van invloed zijn op de aanbesteding van het openbaar vervoer in de regio Utrecht is nog niet bekend. Het bestuur Regio Utrecht (BRU) gaf begin september nog aan daar meer tijd voor nodig te hebben.

Lokale autonomie
De keuzevrijheid die de G4 nu krijgen staat haaks op de plannen van het inmiddels gevallen kabinet van VVD en CDA, meldt nu.nl. Die wilden dat Utrecht, Amsterdam, Rotterdam en Den Haag hun openbaar vervoer verplicht zouden aanbesteden omdat dat goedkoper en efficiënter zou openbaar vervoer zou opleveren. PvdA, GroenLinks, SP en D66 vinden echter dat de gemeenten zelf het beste weten hoe ze hun openbaar vervoer moeten regelen. Een van de indieners, Jacques Monasch van de PvdA, gaf tijdens het debat vorige week aan, dat dit wetsvoorstel in essentie gaat om keuzevrijheid en lokale autonomie. VVD en CDA vinden echter dat de gemeenten in de huidige situatie ook genoeg in te brengen hebben. Bovendien vrezen ze, dat door de initiatiefwet situaties kunnen ontstaan die in strijd zijn met Europese regels.

Verantwoordelijkheden
De verantwoordelijkheid voor het openbaar vervoer ligt in eerste instantie bij het Rijk (opdrachtgever voor NS) en de provincies en stadsregio’s (opdrachtgevers voor regionaal openbaar vervoer). Hoewel formeel niet verantwoordelijk hebben ook gemeenten regelmatig  met openbaar vervoer te maken. Veel gemeenten hebben contacten met NS en ProRail over allerlei zaken rondom stations(locaties) en het spoor door hun gemeenten. Daarnaast hebben alle gemeenten te maken met het openbaar vervoer via bus, tram, metro en/of regionaal spoorvervoer. Vaak betrekken provincie of stadsregio gemeenten bij de aanbesteding van het openbaar vervoer en bij de vaststelling van de dienstregeling. Daarnaast hebben gemeenten ook een eigen verantwoordelijk voor de OV-infrastructuur, zoals  bushaltes, busstations en busbanen. Ook vindt vaak samenwerking plaats tussen gemeenten en provincies/stadsregio’s bij het realiseren van systemen van collectief vraagafhankelijk vervoer (combinatie van doelgroepenvervoer en OV).

Aanbesteding Utrecht
Met betrekking tot de aanbesteding van het Openbaar vervoer in Utrecht maakte het BRU medio februari dit jaar bekend, dat vervoerders GVU en Connexxion tot eind 2013 het openbaar vervoer in Utrecht en de omliggende regio blijven verzorgen. BRU heeft met de vervoerders afspraken gemaakt over verlenging van de huidige concessies van het openbaar vervoer in de regio. Verlenging is nodig omdat de vorige aanbestedingsprocedure niet tot definitieve gunning heeft geleid. Tijdens de verlengingsperiode blijven alle geldende concessievoorwaarden onverminderd van toepassing. BRU zou medio 2012 starten met een nieuwe aanbesteding voor het openbaar vervoer in de Utrechtse regio. De nieuwe concessie moet ingaan op 8 december 2013. Begin september echter gaf het BRU te kennen meer tijd nodig te hebben om te beslissen welke partij het openbaar vervoer in Utrecht mag verzorgen. Op 17 augustus deden zowel OV Regio Utrecht B.V. (met als enige aandeelhouder Connexxion Openbaar Vervoer N.V.) als QBuzz B.V. daarvoor een aanbieding. De aanbesteding is een al jaren lopende soap. Een eerder gunningsbesluit werd ingetrokken en na meerdere rechtszaken werd uiteindelijk besloten helemaal opnieuw te beginnen. Het BRU heeft nog geen bericht doen uitgaan over gewijzigde plannen.