Al 35 jaar zet Vogelopvang Utrecht zich in om vogels op te vangen. Bij de opvang op Rotsoord helpen de medewerkers en vrijwilligers jaarlijks ongeveer 2.500 zieke of gewonde wilde vogels uit de stad en de wijde omgeving. De andere vogelhospitalen in de regio zijn namelijk op één hand te tellen. Manager Kerstin Steinhart neemt ons mee achter de schermen van de Utrechtse stichting.

Naast Kinderboerderij Nieuw Rotsoord bevindt zich al tientallen jaren een plek waar vooral vrijwilligers zich inzetten voor allerlei soorten inheemse vogels. Van duiven, mussen en pimpelmezen tot zwanen, ganzen, uilen en roofvogels. Voor iedere vogel is er plek om te herstellen, om vervolgens zo snel mogelijk weer gezond de natuur in te kunnen. Want dat is het allerbelangrijkste, zegt Kerstin. “Het liefst laten we ze vrij op de plek waar ze gevonden zijn.”

We volgen de manager het ijzeren hek door het terrein op dat de gemeente in de jaren 80 beschikbaar stelde. Oprichter Barend Selles besloot toen om hulpbehoevende vogels op te vangen in Utrecht. Tijdens de strenge winters zag hij dat er geen plek was voor zieke en verzwakte vogels. Hij vond dat er een opvang moest komen om deze dieren te helpen. Daar was de gemeente het mee eens, maar naast het stukje grond was er geen geld beschikbaar.

Tekst loopt door onder afbeelding

Met een enthousiast groepje vrijwilligers werd gezocht naar fondsen en gespeurd naar gratis materialen. Alles werd zelf gebouwd, vertelde Barend toen de stichting een kwart eeuw bestond. “Van muurtjes metselen tot kooien in elkaar lassen en een vijver uitgraven. Al onze vrije uren gingen in de Vogelopvang zitten.” Veel van wat zij toen bouwden, is nog steeds in gebruik.

Gansjes en een kerkuil

Kerstin loopt voor ons uit. Buiten zijn onder meer grote houten kooien met gaas te vinden en een zwemvijver. In de buitenlucht worden nu bijvoorbeeld (tortel)duiven, eenden en een specht opgevangen. Binnen zijn verschillende ruimtes, waaronder één met couveuses voor de jonge, ziekere of meer gewonde vogels. “Die zijn dan vroeg uit hun nest gevallen of bijvoorbeeld aangereden”, zegt Kerstin. Eerder deze week kwam er nog een jong kerkuiltje binnen, maar die is inmiddels overgebracht naar het Roofvogel Opvangcentrum in Barchem, in de Achterhoek. Sommige zitten voor de rust in een donker hok of achter mat glas. Sommige mogen overdag naar buiten, maar komen ’s avonds weer naar binnen.

Ook is er een ruimte met een soort badkuipen. Die zitten nu bijna allemaal vol met nestjes jonge eendjes, dicht tegen elkaar aangekropen of badderend in de zwembadjes. “We krijgen nu heel veel kleine eendjes en gansjes binnen”, zegt Kerstin. “Dan steekt er weer een nestje over op de snelweg en raakt daarbij de moeder kwijt.” Hoewel er al wel veel eendjes zijn, is het verder relatief rustig. Nog even dan, want in mei, juni en juli is het hoogseizoen. “Over twee tot drie weken zitten de hokken helemaal vol door het voorjaar en dus het broedseizoen.”

Tekst loopt door onder afbeelding

Draaideuren

Ook vandaag staat er iemand voor het hek met in haar handen een witte schoenendoos. Twee medewerkers trekken een wit plastic schort aan en blauwe handschoenen. Als ze voorzichtig de deksel eraf halen, zien we een beduusde duif ineengedoken in het hoekje van de doos. De vrouw vond het beestje bij Hoog Catharijne, waar het tegen een raam aan is gevlogen. “Hij zat buiten op de grond bij de draaideuren”, vertelt de vinder. “Kinderen waren er met spekjes op aan het gooien.”

Dat verhaal lijkt te kloppen, want er zitten kleverige etensresten tussen de veren, constateren de medewerkers die de duif onderzoeken. Verder vinden ze de duif te mager en zit er weinig beweging in de pootjes. Ze hangen er verdacht slapjes bij, mogelijk nog door de shock van de klap. Dit soort “raamslachtoffers” gaan een dagje in een rustig, donker hok met eten en drinken. “Met sommige gaat het daarna gewoon weer goed”, zegt een van de medewerkers. “We laten de dierenarts hem vanmiddag ook nog even onderzoeken.” Die dierenarts woont vlakbij en komt bijna dagelijks vrijwillig langs bij de opvang.

Leuker dan een dierentuin

Bijna alle betrokkenen bij Vogelopvang Utrecht zijn vrijwilligers, zoals de bestuursleden en de medewerkers in het hospitaal. Kerstin is een van de vier beroepskrachten die parttime werken bij de opvang. Naast Kerstin werkt er bijvoorbeeld ook een paraveterinair, wat enigszins vergelijkbaar is met een dierenartsassistent, maar de meeste mensen die er rondlopen zijn vrijwilligers. Dat zijn er iedere dag een stuk of tien. Vanaf 1 mei, als het hoogseizoen begint, komt daar een avonddienst bij. Maar ze zijn altijd op zoek naar nieuwe vrijwilligers.

Tekst loopt door onder afbeelding

Ook hebben ze op dit moment twee stagiairs. Een van hen is Amber. Ze is een maand geleden begonnen en volgt de opleiding tot dierenverzorger. Stage lopen in een dierentuin leek haar niet zo afwisselend en leuk als bij een dierenopvang. En gezien haar liefde voor vogels, was dit een logische keuze.

“Hier is elke dag anders”, legt Amber uit. “Iedere vogel heeft andere verzorging nodig en je weet nooit wat voor vogels er binnen worden gebracht.” Daar sluit Kerstin zich bij aan. Ook zij houdt van de dieren, de veelzijdigheid en de dynamiek. Niet alleen die van de vogels, maar ook die van het samenwerken met alle vrijwilligers. “We roeien met de riemen die we hebben. Het is mooi om te zien wat we hier met z’n allen doen.”