De afgelopen anderhalf jaar zijn meer dan vijftig Utrechters opgepakt die in verband worden gebracht met gepleegde plofkraken. Volgens de gemeente spelen de Utrechters een ‘prominente rol’ in het Nederlandse netwerk van plofkrakers.

Plofkrakers vormen al jaren een groot probleem, al plegen ze plofkraken vaak buiten de landsgrenzen. Dat heeft te maken met de maatregelen die Nederland getroffen heeft om plofkraken tegen te gaan. Pinautomaten zijn beter beveiligd of weggehaald, waardoor Nederland geen interessante plek is voor het plegen van plofkraken. In Duitsland is dat anders: automaten zijn daar bijvoorbeeld minder goed beveiligd, wat er mogelijk toe leidt dat plofkrakers daar toeslaan.

Afgelopen jaar vond in Duitsland een recordaantal plofkraken plaats, veelal gepleegd door Nederlanders. De aantallen mensen die zich bezighouden met plofkraken wisselen volgens de gemeente regelmatig, maar het gaat om een groep van zo’n 400 Nederlanders die in wisselende samenstellingen plofkraken pleegt. Utrechters hebben een prominente rol binnen die groep, blijkt uit de antwoorden die het Utrechtse college van burgemeester en wethouders geeft op vragen van CDA en PVV.

‘Impact op onze bewoners’

Twee derde van de Nederlandse plofkrakers komt uit Utrecht. Zij zijn betrokken bij de voorbereiding, uitvoering en het faciliteren van plofkraken en ook de voorbereidingen van de plofkraken vinden vaak in Utrecht plaats. Zo viel in Overvecht in 2020 een dode bij een ontploffing in een bedrijfspand, waarvan later bleek dat het ‘plofkraakschool’ was. Ook is een aantal keer explosief materiaal gevonden dat waarschijnlijk wijst op het voorbereiden van plofkraken. “Hoewel het gewelddadige delicten zijn die met name in Duitsland worden gepleegd, heeft het impact op onze bewoners en wijken en brengt het risico’s met zich mee”, aldus het college van B&W.

Oude garde leidt jongeren op

De groep plofkrakers uit Utrecht bestaat volgens het college uit een oude en een jonge garde. De oudere garde houdt zich al langere tijd bezig met het plegen van plofkraken. Daarnaast is er de jonge garde, die bestaat uit een groep jonge jongens uit kwetsbare wijken. Zij worden gevraagd of bieden zichzelf – gedreven door het snelle geld – aan voor het plegen van plofkraken. De oude garde leidt de jonge garde op, concludeert het college.

De verdachten die aangehouden worden voor plofkraken zijn dan ook vrij jong, namelijk tussen de 22 en 27 jaar. Ze komen uit verschillende wijken van Utrecht. De meeste Utrechtse plofkrakers worden uiteindelijk in Duitsland op heterdaad aangehouden of worden later in Nederland opgepakt. De afgelopen tijd zijn meerdere Utrechtse plofkrakers veroordeeld.

Verantwoordelijkheid

Burgemeester Sharon Dijksma ging vorige maand nog met de Duitse autoriteiten van Noordrijn-Westfalen in gesprek over het plofkraakprobleem. Die Duitse deelstaat heeft te maken met een toenemend aantal plofkraken, die grotendeels gepleegd worden door plofkrakers uit Utrecht. “Dit brengt een verantwoordelijkheid met zich mee”, vindt het college. Tijdens het werkbezoek zijn onder meer afspraken gemaakt over het delen van informatie voor de opsporing van daders van plofkraken. Voor de opsporing van plofkraakverdachten wordt al langer samengewerkt.

Aanpak in Utrecht

Ook in Utrecht zelf wordt ingezet op de aanpak van plofkrakers. De gemeente wil vooral de groep ‘doorgroeiers’ aanpakken. Het gaat dan om jongeren die beginnen met het plegen van plofkraken, maar uiteindelijk verder doorgroeien in de (drugs)criminaliteit. Ook wil de gemeente voorkomen dat anderen in de omgeving van deze jongeren ook het criminele pad op gaan. Daarvoor wordt samengewerkt met onder meer scholen en met organisaties zoals HALT.

Ook zijn met subsidie van het Rijk twee zogenoemde re-integratie officieren aangesteld. Zij gaan jongeren die een groot risico hebben om opnieuw de fout in te gaan begeleiden naar een opleiding of werk, zodat zij hun leven op de rit kunnen krijgen.