Op de bank tussen stapels post en afval, met niets anders in huis dan eieren en flessen jenever, werd het lichaam van de vader van Kelly Klingenberg gevonden. Hij was overleden en lag al weken alleen in zijn appartement met enkel het sterk vermagerde parkietje Kiko als getuige. In de documentaire Alleen met Jenever gaat de Utrechtse documentairemaker Kelly vier jaar na het overlijden van haar vader op zoek naar antwoorden.

Eens in de zoveel tijd komt het in het nieuws; iemand die na het overlijden nog voor langere tijd in zijn woning blijft liggen. Veelal roept dit de vraag op, hoe kon dit gebeuren? Voor de 31-jarige Kelly is dit een persoonlijk verhaal met een eigen zoektocht en vragen. Hoe kon het leven van deze ooit zo vrolijke, succesvolle zakenman eindigen in een vervuilde, troosteloze flat? Welke man ging achter haar zieke vader schuil? Ging hij drinken omdat hij eenzaam was of omgekeerd? Waarom verkoos hij eenzaamheid boven zijn dochters?

Kelly is een succesvol programma- en filmmaker en opgeleid tot moleculair levenswetenschapper. Ze solliciteerde een paar maanden geleden op de vacature van astronaut bij ESA – de selectieprocedure loopt nog. Maar het afgelopen jaar was ze vooral bezig met het verleden. “Het is nu vijf jaar geleden dat er twee agenten bij mij voor de deur stonden. ’s Ochtends vroeg belden zij aan, vroegen of ze even binnen mochten komen. Dan krijg je te horen dat iemand die je dierbaar is, is overleden”, vertelt Kelly in de documentaire. Haar vader was een zorgmijder, dronk te veel en kwam uiteindelijk alleen te overlijden in zijn appartement.

Tekst gaat verder onder afbeelding

Hoofdrol voor het decor
Het is dat appartement van haar vader Geert-Jan dat zelf een hoofdrol speelt in de documentaire. Het is de bubbel waarin haar vader woonde, en uiteindelijk niemand meer toeliet. Kelly besloot voor de film het appartement na te bouwen, met zoveel mogelijk authentieke meubels en spullen. Met de grote televisie in de hoek van de kamer, een koelkast met jenever, een enkele plant naast de bank, volle asbakken, rommel op de grond en een foto van Kelly en haar twee zussen. Het was ook die foto die als inspiratie diende voor de grote tattoos van zijn dochters die Geert-Jan op zijn arm had. Waar hij met trots over vertelde tegen zijn kennissen in de kroeg. Sinds het overlijden van hun vader praatten de zussen er wel af en toe over, maar de pijnlijke punten gingen ze vaak uit de weg.

Tekst gaat verder onder afbeelding

“Hoe heeft dit kunnen gebeuren, en wat voor man was mijn vader?”, met die vragen ging Kelly aan de slag. Met het appartement als hoofdrolspeler en decor, nodigt ze onder anderen haar zussen, moeder, oma, tante en de politieagenten die haar vader vonden uit om te praten over de gebeurtenissen. Het levert intieme gesprekken op, waarbij gehuild maar ook gelachen wordt. De interviews worden afgewisseld met archiefbeelden. Kelly: “De documentaire is een persoonlijke zoektocht, maar er komen ook maatschappelijke punten in naar voren met thema’s als eenzaamheid en veiligheid.” Wat Kelly ook opviel is hoe subjectief het geheugen is: “Door de film werd ook duidelijk hoe het brein dingen anders kan onthouden. Verschillende familieleden hebben dezelfde gebeurtenissen heel anders ervaren.”

Terug in de tijd
Kelly en haar zussen hadden de eerste jaren een prima jeugd, maar de relatie van hun ouders hield geen stand. “Toen ik acht jaar was gingen ze scheiden. Mijn vader was voor zijn werk in Tsjechië gaan wonen maar kwam in die periode elke twee weken terug naar Nederland. We sliepen dan met hem op een camping nabij Zutphen waar we alles mochten doen. Voor ons als kinderen was dit heel leuk, maar voor vader was het ook mooi dat er een kantine was.” Geert-Jan bracht veel tijd door in de kroeg, te veel. Hij was altijd al een stevige drinker en dat groeide al snel uit tot een verslaving. “Echt dronken was hij overigens bijna nooit, maar hij had altijd veel alcohol in zijn systeem.” Het zorgde ervoor dat Kelly zich minder veilig ging voelen, want Geert-Jan stapte ook met flink wat alcohol in de auto en reed met de kinderen en te hoge snelheid over de weg. Daarbij wist Kelly als kind ook goed dat er wat anders was aan haar vader, maar erover praten gebeurde niet. “Daardoor ga je je ook alleen voelen.”

Tekst gaat verder onder afbeelding

Geert-Jan kwam weer in Nederland te wonen. De relatie tussen Kelly en haar vader werd in de jaren die volgden anders. De ouder-kind-verhoudingen verschoven. Kelly betaalde zelfs rekeningen van Geert Jan van haar studiefinanciering. “Uiteindelijk ging ik steeds minder vaak bij hem langs. Hij is het probleem altijd blijven ontkennen. Hij keerde steeds meer in zichzelf en was een zorgmijder. Hij was nooit boos of agressief, maar begon steeds meer te leven in zijn bubbel; het appartement.”

Door de ontwikkelingen zag Geert-Jan zijn kinderen ook steeds minder. Kelly noemt dit ook zelfbescherming: “Uiteindelijk zag ik hem 2 à 3 keer per jaar. Gesprekken gingen niet echt de diepte in, maar hij wist wel wat we deden met ons leven.” Uiteindelijk ging daar de deurbel, en stonden de agenten voor de deur bij Kelly. Je schuldig voelen in zo’n situatie is niet nodig, zegt Kelly. “Met alle informatie die ik toentertijd had, heb ik alle beste keuzes gemaakt. Ik heb mij wel afgevraagd, had ik iets anders kunnen doen? Maar het antwoord is gewoon nee. Het is daarvoor veel te complex. Iemand moet ook wel geholpen willen worden.”

Tekst gaat verder onder afbeelding

Liefde voor alles
Met de documentaire hoopt Kelly grip te krijgen op het leven en de verdrietige dood van haar vader. Door de openhartige en confronterende gesprekken komt Kelly tot de conclusie dat haar vader liefde had voor alles en iedereen om hem heen, behalve voor zichzelf. Op het einde van de film wordt het gereconstrueerde appartement door de zussen weer leeggehaald. Kelly: “Ik heb geleerd dat het oké is dat ik af en toe slechte herinneringen heb, maar dat ik ook mooie dingen heb. Die twee kunnen heel goed naast elkaar bestaan.”

‘2Doc: Alleen met Jenever’ is een aangrijpend verhaal over het wegglippen van een dierbare, machteloosheid van naasten en verslaving als sluipmoordenaar. Kelly is niet de enige die heeft moeten dealen met alcoholproblemen en de gevolgen daarvan bij een dierbare. In Nederland zijn er naar schatting tot 300.000 kinderen bij wie een van de ouders te maken heeft met een verslaving. De documentaire is echter geen aanklacht tegen alcoholgebruik. “Als ik toch iets groters wil meegeven is dat we toch naar elkaar moeten omkijken. Vraag eens aan de buurvrouw of -man hoe het gaat, of aan kinderen waarbij er mogelijk alcoholmisbruik in het gezin is. Door compassie te hebben kunnen we in ieder geval iets proberen te doen aan eenzaamheid.”

De film onder regie van Kelly Klingenberg en Hetty Nietsch is maandagavond 25 oktober te zien bij BNNVARA op NPO2 om 20.25 uur.