Allemaal Utrechters is een reeks interviews met in het buitenland geboren Utrechters. We vragen ze naar hun achtergrond en hun ideeën over Utrecht en tonen zo de diversiteit van onze stad. De reeks is een samenwerking van DUIC en Culturele Zondagen, mogelijk gemaakt door Stichting Dialoog en Gemeente Utrecht. We streven ernaar alle Utrechtse nationaliteiten te portretteren. Deze keer: Carry-Ann Tjong-Ayong (76) uit Suriname.

Carry-Ann houdt twee boekjes van nijntje met exotisch ogende titels omhoog: Miffy nanga Melanie (2007) en A Fesa fu Miffy (2011). Ze heeft deze nijntje-boekjes naar het Sranantongo mogen vertalen, de taal die in Suriname wordt gesproken. Ze ontmoette Dick Bruna zelf om het erover te hebben. Carry-Ann denkt er graag aan terug. “In zijn atelier was alles geordend, en hij was erg aardig en gepassioneerd.” In Suriname, haar eerste thuis, het land waar haar hart ligt, deelde ze nijntje-boekjes uit aan dorpskinderen. De print van een foto die ze daarvan maakte, bewaart ze voor altijd. “Ik heb die aan Dick Bruna laten zien, hij vond het bijzonder eens met eigen ogen te zien dat buitenlandse kinderen zijn boekjes lezen.”

Carry-Ann emigreerde in 1955 op haar veertiende naar Nederland met haar twee broers en twee zussen. “Ik wilde natuurlijk niet verhuizen, we hadden een mooi huis in een prachtig land.” Maar ze bleek uitstekend te gedijen tussen de boerderijen. Ze leerde er zeilen en had jarenlang een Gronings accent.

Haar tweede studie ging ze in Utrecht doen, waar ze in 1970 trouwde met een echte Utrechter, grafisch ontwerper Wim Verboven. De eerste dag in hun huis aan de Wittevrouwensingel, schuin tegenover gevangenis Wolvenplein, herinnert Carry-Ann zich heel goed. “Er was een ontsnapping die dag. Er werd een streng aan elkaar geknoopte lakens uit een van de raampjes gegooid.” Schaterend: “Zoals in een film! Tien gevangenen klommen naar beneden, terwijl de directeur zat te vissen. Vier van die criminelen hebben ze nooit teruggevonden.” Ze heeft meer herinneringen aan de voormalige gevangenis. “Er stond bijvoorbeeld wel eens een vrouw te schreeuwen vanaf de kade: ‘Willem, Willem, ik kom dit weekend langs!’”

Lintje

Je kunt Carry-Ann kennen van haar maatschappelijke en voorheen politieke activisme. In de jaren tachtig was ze voorzitter van het MEC, het Multicultureel Emancipatie Centrum. Ze gaf taalles aan immigranten en praatte en kookte met de vrouwen. Ook was Carry-Ann betrokken bij de oprichting en leiding van de toen progressieve kinderopvang Sesam in Wittevrouwen waar ouders konden betalen naar inkomen – daar is ze na een paar jaar weggegaan om een meningsverschil: “Ik vond dat er ook mannen mochten werken, de rest wilde dat niet. Daarna heb ik metsel- en timmerles genomen om te kunnen helpen bij jarenlange projecten in Nicaragua.” Welja.

In de jaren negentig werd Carry-Ann namens GroenLinks actief in de lokale politiek – ze kwam vanuit de Provinciale Staten. “Ik heb een keer besloten een geldbonus die ik van de gemeente had gekregen aan Roma-zigeuners in Tsjechië te doneren, waarvan ze een muziekproject voor kinderen mochten betalen. Dat is een hele rel geworden, alleen Annie Brouwer vond het goed. Ik dacht: ik mag toch zelf weten wat ik met mijn geld doe?”

In het jaar 2000 veranderde er een heleboel; Carry-Ann kreeg een herseninfarct en raakte halfzijdig verlamd. Aan haar politieke carrière kwam een einde en ze sloeg de kunstzinnige weg in. Het resultaat is onder meer een stapel boeken op de keukentafel. Niet alleen de nijntjes, ook een aantal dichtbundels. “Het jaar na mijn herseninfarct zat ik in revalidatiecentrum De Hoogstraat. Daar ben ik voor het eerst gedichten gaan schrijven.”

Tussen de stapel zit ook het boek Woman on Wheels, ervaringen in een rolstoel en het fotoboek Zinkplaat en planken over bijzondere huizen in Paramaribo, van haar man. Ook is Carry-Ann zich gaan bezighouden met dans en theater en denkt ze mee over de rolstoelvriendelijkheid in Utrecht. En nog altijd houdt Carry-Ann zich bezig met projecten in ontwikkelingslanden.

In 2002 lokten haar oud-collega’s uit de politiek haar met een smoes naar het gemeentehuis. Ze moest iets moois aantrekken maar vermoedde niets. “Ik werd benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau. Een lintje voor veertig jaar werk voor de stad. Een bijzondere ervaring.”

Allemaal Utrechters is een samenwerking van DUIC en Culturele Zondagen, mogelijk gemaakt door Stichting Dialoog en Gemeente Utrecht. Iemand anders of jezelf aanmelden voor de rubriek? Dat kan! Mail naar redactie@duic.nl 

Deze landen zijn de revue gepasseerd:
Polen, Rusland, Iran, Colombia, Macedonië, Peru, Venezuela, Syrië, Indonesië, Denemarken, Zuid-Afrika, Spanje, Ethiopië, Taiwan, Duitsland, Antillen, Bolivia, Zweden, Irak, Liberia, Noord-Ierland, Oostenrijk, Verenigde Staten, Turkije, Engeland, Hongarije, Chili, Italië, Ecuador, India, Roemenië, Bangladesh, Frankrijk, Suriname