Vandaag bestaat de Bibliotheek Utrecht 125 jaar. De bibliotheek zoals wij die tegenwoordig kennen, is in 1892 zeker niet zo begonnen. De voor heren ingerichte leesplekken met spuugbakken voor pruimtabak hebben plaatsgemaakt voor een heel ander soort ontmoetingsplek.

De Bibliotheek Utrecht begon ooit als de Openbare Leeszaal en werd opgezet door rijke weldoeners: zij vonden dat de arbeiders zich moesten ontwikkelen. “En daarnaast – je kunt het je misschien niet voorstellen – was het ook bedoeld om mannen uit de kroeg te houden”, zegt Isabella Arons van de Bibliotheek Utrecht. “De leeszaal was absoluut niet bedoeld voor vrouwen en kinderen.”

De Openbare Leeszaak begon op de Loeff Berchmakersstraat nummer 12, de Concordia van de Volksbond tegen Drankmisbruik. Het verhuisde al snel naar de Voetiusstraat nummer 2. Daarna verhuisde het naar de huidige hoofdlocatie aan de Oudegracht 167, waar tot dan toe Vroom en Dreesman gevestigd zat.

Spuugbakken en pruimtabak

Het aanbod van de leeszaal, dat jarenlang materiaal van het kaliber lectuur, brochures, illustraties en kranten betrof, veranderde langzaam in het aanbod van de bibliotheek zoals wij deze vandaag de dag kennen. “In die 125 jaar zijn we eigenlijk altijd met de tijd mee gegaan,” vertelt Arons. “Toentertijd mocht je in die ene leeszaal zelf geen boeken pakken, niets mocht mee naar huis, er stonden spuugbakken voor de pruimtabak, praten was niet aan de orde.”

“Tegenwoordig is de Bibliotheek Utrecht ingericht op zelfservice, de gebouwen van onze dertien vestigingen zijn vriendelijk ingericht, er zijn stiltehoeken en er is een hele hoop digitaal. Er is ruimte om kennis te maken met nieuwe media zoals virtual reality, maar we vervullen ook een sociale functie in de stad: we bieden een manier om mee te kunnen draaien in de maatschappij.”

446 leden

Om het 125-jarig bestaan van de Bibliotheek Utrecht kracht bij te zetten, kregen de favoriete bibliotheekgangers van de ongeveer 125 medewerkers een bloemetje en een persoonlijk bericht. Daarnaast was er in alle vestigingen de hele dag taart, en vindt er vanavond nog een viering plaats op de Julianaweg in Hoograven.

Op die plek wonen de meeste leden van de Bibliotheek Utrecht in een enkele straat, namelijk 446. Wat er precies gaat gebeuren is nog even geheim, maar de directeur van de bibliotheek en wethouder Jeroen Kreijkamp zullen bij de festiviteiten aanwezig zijn. Het evenement duurt van 19:00 uur tot 20:30 uur.