Het was al bekend dat kinderen vanaf 1 januari geen boete meer hoeven te betalen wanneer ze een boek te laat inleveren bij de bibliotheek in Utrecht, en nu is besloten dat de regeling ook voor volwassenen gaat gelden. De hoop is dat hierdoor meer mensen lid worden en gaan lezen.
Zo’n 2,5 miljoen Nederlanders zouden moeite hebben met lezen, schrijven en rekenen. Daarnaast zegt wethouder Eelco Eerenberg dat een derde van de jongeren laaggeletterd van school dreigt te komen. “Boetes kunnen een drempel vormen om boeken te lenen, vooral voor gezinnen met een kleine beurs. We verwachten dat door dit af te schaffen de jeugd meer gaat lezen. Dat is van groot belang voor de ontwikkeling en gelijke kansen voor alle kinderen.”
De boetes zouden mensen kunnen afschrikken boeken te lenen. Vooral ouders met jonge kinderen zouden zich zorgen maken over de mogelijke extra kosten. “Opgroeien in een taalrijke omgeving is echt van belang. Laagdrempelige toegang tot de bibliotheek draagt daaraan bij. Daarom schaft Bibliotheek Utrecht de boetes af”, zegt Deirdre Carasso, directeur van Bibliotheek Utrecht.
Boetegelden
Veel andere bibliotheken in Nederland hebben de boetes al afgeschaft en de vraag was natuurlijk of mensen de boeken nog op tijd zouden terugbrengen. Uit ervaringen van deze instellingen blijkt dat leden de boeken niet langer thuishouden dan voorheen.
In 2023 ontving de Bibliotheek Utrecht bijna 250.000 euro aan boetegelden. Het was daarmee, onder de inkomsten uit abonnementen en reserveringen (1.359.595 euro), de op een na hoogste bron van inkomsten.
Gekoppelde berichten

Bibliotheekboetes voor kinderen afgeschaft in Utrecht; tienjarenplan voor bieb wordt concreet
De drempel lager en de functie van de bibliotheek breder; geen boekenpaleizen maar een maatschappelijk-culturele…
25 Reacties
ReagerenIk verwacht dat vele boeken te laat of nooit meer ingeleverd worden.
Daarnaast valt er weer een stukje opvoeding, geleende spullen breng je bijtijds terug, weg.
Had ik al gelezen. Een totaal verkeerd signaal! Overigens gebeurt dit, afgezien van degenen die een boek kwijt zijn geraakt, juist door degenen die niet in boeken geïnteresseerd zijn. Het is ook een asociale daad, want zo’n boek is niet meer voor anderen beschikbaar. Wat mij betreft: boete betalen bij niet of niet op tijd inleveren dus.
Goed, dus mensen houden niet meer boeken thuis dan wanneer ze wel boete moeten betalen. Mooi.
Maar gaan ze nou ook meer lezen of is dat gewoon wensdenken? “We verwachten”, maar niet “We hebben geleerd van andere bibliotheken…”
En is het verstandig om een grote inkomstenbron zomaar op te geven, wetende dat onze bieb toch al subsidies nodig heeft?
Is het belangrijker dat kinderen “misschien gaan lezen” of dat de bieb in de zwarte cijfers komt? Ok, dat antwoord is al gegeven. De belastingbetaler past het verschil wel bij.
En ook: is het niet verstandig om kinderen grenzen te leren? Dat bepaalde acties ook consequenties hebben?
Vragen, vragen.
@Tanja, verwacht je dat de vragen hier worden beantwoord? Waarom stel je ze überhaupt en ga je niet gewoon naar de bieb om ze te stellen?
@Floep, waarom deze vraag? Mag het niet of zo? Ik ben heel benieuwd of ik de enige ben die hier erg veel vraagtekens bij heeft. Het gaat ook om mijn geld, he.
En nee, ik heb niet op de partijen van dit college gestemd.
Zag de posters al hangen in de stad. Geen boete meer. Nog even en mensen zijn alleen nog meer gereduceerd tot slachtoffer en hebben geen verantwoordelijkheden meer.
@Anja en Floep: de vragen stellen is ze beantwoorden. Andere antwoorden dan kirantwoordn (kluitjes in het riet) zul je waarschijnlijk niet krijgen. Overigens gaat het nu niet meer over kinderen maar over volwassenen. Het is en blijft wat mij betreft gewoon een buitengewoon domme maatregel.
Gebrek aan opvoeding en laagwaardig onderwijs faciliteren op kosten van de belastingbetaler.
De zegeningen van ‘meritocratische kenniseconomie’.
Ervaring leert dat leden de boeken niet langer thuishouden bij afschaffing van de boete lees ik. Maar er wordt wel €250.000,- aan boetegeld ontvangen.
Ze leven in een bubbel bij de bibliotheek. Een dure overbodige bubbel.
‘We verwachten dat de jeugd meer gaat lezen’
De jeugd leest en schrijft zich suf op social media en internet. Scholen beschikken inmiddels over heel veel boeken die gelezen kunnen worden door leerlingen. Welkom in de 21e eeuw.
@Nina: helaas is het ene lezen en schrijven het andere lezen en schrijven niet. Ik ben verbaasd en soms verbijsterd over het taalgebruik van jongeren in alle opzichten. Van verkeerd taalgebruik kom ik ook steeds meer voorbeelden tegen in kranten en tijdschriften en op radio en tv. Naar mijn overtuiging heeft dat behalve met slecht onderwijs voor een deel ook te maken met groeiende ontlezing.
Ik ben bang, dat hier sprake is van naiviteit….in plaats van meer te gaan lezen, ben ik bang, dat de jeugd courante boeken via Marktplaats gaat doorverkopen naar steden en dorpen buiten Utrecht. En dat mede daardoor niet alleen de boek-tekorten, maar ook de financiele tekorten bij de bieb zo hoog gaan oplopen, dat ze de deuren voorgoed moeten sluiten. Ik ben bang, dat als je de jeugd aan het boeken lenen wilt krijgen, je ze een zakcentje toe zal moeten geven…..en of ze dan thuis gaan lezen???
@M. Eens, maar volgens mij zitten er ook veel ouderen op dit forum en het taalniveau van een (groot) deel van de posts is echt laag.
@Nina,
Social media en internet leveren misschien wel letters, woorden en zinnen, maar met lezen bedoel ik toch echt iets heel anders. Lezen van een schermpje is in meerdere opzichten inferieur ten opzichte van lezen van papier. Schrijven doet men ook nauwelijks meer (ik bedoel de actieve handeling) en dat wreekt zich evenzeer.
@ M.
Taal evolueert altijd en daar doet digitalisering nu een schep bovenop. Vroeger schreven we “u” met een hoofdletter of hanteerden het woord “gij” (ook met een hoofdletter).
Wat we een eeuw geleden opschreven in Nederland is tegenwoordig soms al lastig te volgen. Het is de vooruitgang en die houd je niet tegen.
Boeken waren er vooral voor de verlichting van mensen, omdat die kennis alleen beschikbaar was voor de (kerk)leiders en geleerden. Tegenwoordig raadplegen we internet voor onze info. Er zijn informatieve filmpjes over vanalles en nog wat te bekijken, wikipedia, reizen op Google Earth, topografie oefenen met apps, enz. enz.
Wie graag een boek of een fysieke krant met nieuws van een halve dag oud leest, is welkom. Dit blijft echter zeker niet de norm.
Jongeren halen hun nieuws via wifi en kijken geen televisie meer, maar streamen programma’s. De NPO kan prima naar 1 televisiezender voor de oudere helft van de bevolking.
Vasthouden aan wat vergaat, heeft iets triestigs.
Ik weet uit ervaring dat er allesbehalve respectvol met materiaal wordt omgegaan. Laat staan als de boetes worden afgeschaft…
@Nina: helaas is dat nieuwe taalgebruik ook inhoudelijk vaak van een allerbelabberdst niveau. Slecht taalgebruik en slordig denken gaan vaak samen, zoals ik helaas voortdurend moet vaststellen. Ik sluit me daarom ook bij Klaasjan aan.
Verstandig om de op één na hoogste inkomensbron van een slecht draaiende organisatie te schrappen… de tekorten worden toch wel aangevuld https://www.duic.nl/cultuur/extra-geld-voor-bibliotheek-utrecht-maar-tekort-blijft-bestaan/
Kan dan de gemeentelijke subsidie ook naar beneden. Of mag de belastingbetalende Utrechter hier weer voor opdraaien.
@ M.
“Slecht taalgebruik en slordig denken gaan vaak samen….”
Slordig denken? Is dat dan dat je op de universiteit zit en denkt dat je een respectloze bangalijst op kunt stellen?
@Nina: het is me volstrekt onduidelijk wat u hiermee wilt suggereren. Wat ik helaas steeds weer moet vaststellen is dat zowel de formulering als de weergave van de inhoud van in de media geplaatste boodschappen steeds beroerder wordt. De spelling in geschreven teksten en de uitspraak van met name Franse en Duitse namen door jonge journalisten laat ik dan nog buiten beschouwing.
@ Nina
‘Slordig denken’ zou ik zeggen, is een manier van denken die onzorgvuldig en oppervlakkig is.
Dan trek je bijvoorbeeld voorbarige conclusies, je ziet verbanden die er in werkelijkheid niet zijn (voorbeeld: asielzoekers pikken al onze huizen in en ‘veilige landers’ zorgen ervoor dat ‘echte’ vluchtelingen met z’n allen buiten moeten slapen).
Je ziet details die wezenlijk van belang zijn over het hoofd, je denkt weinig logisch na, je gaat uit van allerlei niet bewezen of getoetste vooronderstellingen. Soms denk je slordig omdat je de tijd niet neemt om even na te denken. Soms uit onverschilligheid, vaak uit domheid en onwetendheid.
Minister Faber is een goed voorbeeld van iemand die slordig denkt.
Door 50 lui in te zetten om meer dan 600 grensovergangen te controleren denkt zij het probleem van de instroom van asielzoekers te lijf te gaan.
Het is hilarisch.
De opstellers van de lijstjes die u noemt zijn onopgevoede brallerige jonge mannen die denken dat ze geestig zijn. Die vorm van denken en handelen kun je ook best ranzig noemen.
Het is hier al eerder gezegd, het heeft een nogal hoog gehalte wensdenken.
Toch ben ik positief over de doelstelling.
Lezen verhoogt de empathie, het doet je verplaatsen in de gevoels en denkwereld van een ander.
Hoop dan ook op succes.
Poeh wat een negativiteit. Het is een al wat ouder bericht, maar ik voeg graag toch nog een positieve reactie toe, met nuancering van de oudere berichten.
Zo schrijft Herman dat hij verwacht dat ‘vele boeken te laat of nooit worden ingeleverd.’
Dat is zijn mening, maar de feiten zijn anders: “Boeken komen ook gewoon terug naar de bibliotheek als er geen boetes worden gegeven”, zegt Bibliothecaris Mark Deckers in een bericht van NOS ( https://nos.nl/artikel/2460890-boek-te-laat-dan-geen-boete-bij-steeds-meer-bibliotheken )
Anderen zoals M. en Tanja, vinden het een verkeerd signaal. Mensen die boeken te laat inleveren zouden ‘niet geïnteresseerd zijn in boeken’ (waarom zouden ze dan lid van de bieb zijn?) en Bibliotheek Utrecht zou niet goed nagedacht hebben over de vraag of het wel gaat werken. Dit terwijl, opnieuw in het artikel van NOS, vermeld staat dat bibliotheken al sinds 2014 bezig zijn met het stoppen met innen van boetes en steeds meer bibliotheken hiervoor kiezen.
Het bedrag dat Utrecht mist door geen boetes te heffen, is volgens het artikel fors – maar het artikel van NOS geeft aan dat het over het algemeen maar gaat om 2 tot 3% van de inkomsten. Dat is geen groot probleem dus. Bovendien kost het innen van boetes de bibliotheken ook veel tijd en daarom dus geld, zo geeft Bibliotheek Utrecht aan ( https://www.bibliotheekutrecht.nl/klantenservice/boetevrij.html ) dus de werkelijke ‘winst’ van boetes is lager.
Is dit dan een gevolg van een ‘slecht draaiende organisatie’ zoals ‘Realist’ stelt? Absoluut niet.
EY heeft de financiële situatie van de Bibliotheek Utrecht onderzocht, en concludeerde: “de tekorten ontstaan door algemene prijsstijgingen, achterstalligheid in onderhoud en ICT en een benodigde professionalisering van de organisatie. Hierbij speelt ook mee dan de bibliotheek in 2013 verzelfstandigd is en dat afspraken die toen zijn gemaakt nu nadelig uitpakken.” Die oorzaken zijn volgens EY onvermijdbaar, al had er beter gekeken moeten worden naar de nodige investeringen op gebied van ICT op de lange termijn. Is dat ‘slecht draaiend’? Zeker niet.
Tenslotte de mensen die erover klagen dat gemiste inkomsten vanuit gemeenschapsgeld gecompenseerd zouden worden. Na vele jaren van bezuinigingen op bibliotheken is dat een wrange, onterechte klacht. Bibliotheken hebben een maatschappelijke taak – of beter gezegd, wettelijke plicht.
De Bibliotheekwet (Wet stelsel openbare bibliotheekvoorzieningen) zegt:
“Openbare bibliotheken omvatten in ieder geval de volgende functies, die bijdragen aan de persoonlijke ontwikkeling en verbetering van de maatschappelijke kansen van het algemene publiek:
– ter beschikking stellen van kennis en informatie;
– bieden van mogelijkheden tot ontwikkeling en educatie;
– bevorderen van lezen en het laten kennismaken met literatuur;
– organiseren van ontmoeting en debat; en
– laten kennis maken met kunst en cultuur.”
In 2026 wordt deze wet zelfs aangescherpt: elke gemeente is dan verplicht een bibliotheek te hebben. Financiering vanuit de overheid spreekt dus voor zich. Een dergelijke publieke taak zou niet bekostigd moeten hoeven worden door commerciële activiteiten die deze rol ondermijnen.
Kortom: goed gedaan, bibliotheek Utrecht!