In de Utrechtse wijk Leidsche Rijn, vlak naast het winkelcentrum Parkwijk, ligt ’t Groene Sticht: een rustige buurt waar ruim honderd mensen wonen. Het is in geen enkel opzicht een doorsnee Nederlandse buurt. ‘t Groene Sticht is een diverse woongemeenschap waar senioren, studenten, gezinnen samenleven met ex-daklozen. Coördinator Nico Ooms (60) is er vanaf het begin bij betrokken geweest: “We wilden er een bijzonder buurtje van maken.”

In het midden van ‘t Groene Sticht is een pleintje waar regelmatig verschillende activiteiten zijn. Op deze manier wordt geprobeerd om de bewoners bij de buurt te betrekken. Ooms vertelt: “In het verleden hebben we er culturele dagen georganiseerd. Zo hadden we een Taksimplein uit Turkije met allerlei Turkse lekkernijen en Turkse muziek. Daarnaast hebben we ook een Chinees en een Surinaams plein gehad. Met nationale vrouwendag was er een kledingruil waarbij alle vrouwen van ‘t Groene Sticht een modeshow hielden.”

Aan de rand van ‘t Groene Sticht ligt een gemeenschappelijke tuin waar binnenkort buurtbewoners zelf hun groenten gaan kweken. De lokale producten uit de tuin worden gebruikt in de keuken van het restaurant De Hoge Weide. In het midden van de tuin staat een open steenoven waar bewoners elkaar ontmoeten en samen pizza eten.

(Tekst loopt door onder afbeelding)

Om het plein heen zijn woningen en het restaurant De Hoge Weide en kringloopwinkel Emmaus te vinden. Ex-daklozen werken in de kringloop en krijgen huisvesting in een van de woningen achter Emmaus. Ooms legt uit: “Als je hier woont dan werk je er ook en verdien je kost en inwoning, kleedgeld, ziektekostenverzekering en spaarrekening bij vertrek.” In samenwerking met Stichting De Tussenvoorziening wordt er gekeken wat ex-daklozen nodig hebben om aansluiting te vinden in de samenleving. “Er zijn een aantal mensen die uiteindelijk door kunnen schuiven naar vaste woningen in ‘t Groene Sticht.”

Verscheidenheid

’t Groene Sticht werd in 1997 werd opgericht door dominee Ab Harrewijn. Hij had de ambitie om ‘weerbare’ en ‘kwetsbare’ mensen met elkaar in contact te brengen. “De weerbare bewoners wonen er vanuit een bepaalde overtuiging”, vertelt Ooms. De bewoners hebben verschillende achtergronden en leeftijden. “Aanvankelijk was het plan dat er een flat kwam voor senioren en andere voor niet-senioren”, vertelt Ooms. Lachend zegt hij: “Maar toen wilden te veel senioren in niet-seniorenwoningen wonen, omdat ze anders vonden dat ze met te veel oude mensen woonden. Dus toen hebben we dat een beetje gemengd.”

(Tekst loopt door onder afbeelding)

Voor ex-daklozen en studenten zijn aparte woningen en kamers. “Met mooi weer zitten de bewoners op de galerij voor de woning en daar kom je elkaar tegen,” legt Ooms uit. Ook voor de medewerkers van het restaurant De Hoge Weide is ’t Groene Sticht van belang. Hier werken mensen met het syndroom van Down of een verstandelijke beperking. “Sommigen werken hier al vanaf het begin. Het is voor hun belangrijk dat ze hier mensen kennen en er vaste klanten langskomen.” Ooms vertelt trots: “Ik vind het heel knap dat ‘t Groene Sticht zo gewaardeerd wordt door de buurt en de gasten.”

Familiegevoel

Het dorpse gevoel van ‘t Groene Sticht spreekt mensen aan. “Ik denk dat veel mensen het fijn vinden om niet in een anonieme buurt te komen wonen,” aldus Ooms. Hij hoort regelmatig van bewoners dat ze in hun oude buurt hun buren niet kenden. Bij ‘t Groene Sticht is dit anders. Doordat er informatiebijeenkomsten zijn, leer je je buren zelfs al kennen voordat je er woont.

Een van die bewoners was Luuk van Wingerden (47). Hij heeft zes jaar lang bij ‘t Groene Sticht gewoond. Na een korte tussenstop bij Emmaus Lombok, is hij weer teruggekeerd naar ‘t Groene Sticht en momenteel werkzaam als vestigingscoördinator in de kringloopwinkel. “Ik wil graag iets in een groep doen en met een groep iets opbouwen”, vertelt van Wingerden. Hij noemt solidariteit als de belangrijkste reden om voor deze woongroep te kiezen. “Ik vind het belangrijk om iedereen in de groep te betrekken.” Hij omschrijft: “Het voelt een beetje als een familie. Je merkt het aan de sfeer. Iedereen wil op zijn of haar manier iets bijdragen en komt met ideeën en voorstellen. Je merkt dat er de intentie is om er iets moois van te maken. Dat is een gevoel die je in een individualistische samenleving niet hebt – bij welk bedrijf of welke instelling dan ook. Maar dit merk ik hier wel iedere dag op de werkvloer.”

(Tekst loopt door onder afbeelding)

Samenwonen met verschillende achtergronden en persoonlijkheden gaat echter niet altijd van een leien dakje, weet Van Wingerden. Hij woonde samen met ex-daklozen, variërend in groep van zeven tot twaalf personen. “Dat heeft af en toe best gebotst,” geeft Van Wingerden toe. “Maar je hebt toch dat familiegevoel en ook in families heb je soms keiharde ruzie. Als puntje bij paaltje komt, sta je samen en kom je toch voor elkaar op.” Van Wingerden vertelt verder: “Het was een dynamische, maar ook een hele intensieve tijd in mijn leven. Ik was veel in de kringloopwinkel bezig, maar tegelijkertijd gebeurde er in de woongroep ook van alles.”

‘t Groene Sticht is een plek waar (ex-)daklozen zich niet weggekeken voelen. “Dat hoeft niet meteen iets heel groots te zijn,” legt Ooms uit. “Het gaat erom dat buurtbewoners je gedag zeggen, even een praatje met je maken of een kop koffie met je willen drinken. Je wordt uitgenodigd als er een barbecue is. Als je een tijd dakloos bent geweest dan heb je geleerd dat mensen van je wegkijken. Sterker nog, je hebt geleerd zelf sneller weg te kijken. Hoe je omgeving op je reageert, is bepalend voor je zelfbeeld en daarmee de stappen die je zet. Daarom is ‘t Groene Sticht zo belangrijk.”