Het college van burgemeester en wethouders gaat de gemeenteraad vanaf nu ieder jaar informeren over het beheer van de bomen in de stad. In de eerste zogenoemde voortgangsbrief, die dinsdag is gepubliceerd, is te lezen dan ruim 900 bomen het veld moeten ruimen, de overlast van de eikenprocessierups beperkt is, de kastanjebloedingsziekte voor problemen blijft zorgen, dood hout van grote ecologische waarde is en klimop niet meer zomaar verwijderd mag worden.

In Utrecht staan ongeveer 140.000 bomen van de gemeente. Nagenoeg al deze bomen moeten gemiddeld elke drie jaar gecontroleerd worden om bijvoorbeeld te kijken of ze nog stabiel zijn. Vanwege onder meer een capaciteitsprobleem bij zowel de gemeente als bij aannemers en een verkeerde aanpak was er een achterstand ontstaan.

Inmiddels is de werkwijze aangepast en de achterstand weggewerkt. Eind vorig jaar bleek al dat de vellijst, die op basis van de controle is gemaakt, door de inhaalslag met 650 bomen ongeveer twee keer zo groot was als voorgaande jaren. Het merendeel is al gekapt, maar 270 exemplaren moeten nog worden geveld.

Essen

Vanwege de essentaksterfte worden dit jaar 5.400 bomen gesnoeid en 637 essen gekapt. In tegenstelling tot eerdere jaren is in 2023 geen uitgebreid onderzoek hiernaar gedaan. Dit was deels omdat de mensen werden ingezet bij de inhaalslag van de reguliere controles. “Daarom is ervoor gekozen in 2023 alleen te controleren of er essen gesnoeid of gekapt moesten worden”, schrijft het college in de brief.

Vanwege het uitgeklede onderzoek weet men niet precies hoeveel van de bomen de ziekte essentaksterfte hebben, maar omdat het percentage al enkele jaren op 80 procent ligt is het college ervan uitgegaan dat daar geen verschuiving in is geweest.

Iepen

Niet alleen onder de essen, maar ook onder de iepen in Utrecht heerst een ziekte. Vorig jaar zijn zo’n 3.000 bomen ingeënt tegen deze iepenziekte. “Deze inenting is geen garantie dat de iepen niet ziek worden, maar helpt de bomen zichzelf beter te beschermen.” Ook kregen alleen de waardevolle exemplaren en de iepen die op plekken stonden waar besmetting makkelijk kon plaatsvinden zoals een bomenlaan een spuit. Vorig jaar zijn uiteindelijk zo’n 140 iepen gekapt.

Tekst loopt door onder afbeelding

Ook hebben mensen die een zieke iep op hun eigen terrein hebben staan een brief gekregen waarin zij werden verzocht de boom te verwijderen. “Aangezien er geen handhaving plaatsvindt op de aanschrijvingen, is het onbekend of de bomen ook daadwerkelijk zijn verwijderd.”

Kastanjes

De kastanjebloedingsziekte blijft ook voor problemen zorgen in Utrecht. In het verleden zijn zieke exemplaren op een aantal plekken vervangen door gezonde paardenkastanjes, maar ook deze zijn weer ziek geworden. “Hierdoor kunnen we geen toekomstbestendige bomenlaan meer creëren”, schrijft het college. “Als een paardenkastanje gekapt moet worden vanwege veiligheid of ziekte, wordt deze vervangen door de nieuwe boomsoort.”

Dood hout

Het college stipt in de voortgangsbrief ook het belang van dood hout aan. “De ecologische waarde van dood hout is groot: aanwezigheid van dood hout draagt bij aan de biodiversiteit en de ecosysteemdiensten in de stad. Er komen bijvoorbeeld spechten, vleermuizen, kevers, pissebedden en veel andere insecten en dieren op af. Ook is dood hout een goede voedingsbodem voor zwammen en paddenstoelen.”

Binnen de gemeente wordt er daarom, in bosplantsoenen en op landgoederen, vaker voor gekozen dood hout te laten liggen. Momenteel wordt ook onderzocht of dode bomen in parken in de stad veilig kunnen blijven staan. “We zoeken onder andere contact met ecologen en beheerders van gemeenten die hier al meer ervaring mee hebben.”

Klimop

Naast het dode hout heeft klimop dat aan de bomen groeit ook een ecologische waarde. Voorheen werd dit tijdens een controle van de boom verwijderd, maar deze werkwijze is aangepast zodat een deel van de klimop bewaard kan blijven.

Tot slot was de eikenprocessierups in 2019 een ware plaag in Utrecht, maar de jaren daarna was de overlast beperkt. Zo ook in 2023. Aan het begin van het seizoen werden 5.000 eiken gecontroleerd en het ‘kleine’ aantal rupsennesten werd weggehaald. “Een tweede monitoringsronde was door de lage plaagdruk niet nodig.”