Langs het spoor bij station Utrecht Zuilen staat sinds kort een opvallende gele toren. Dit 16 meter hoge gebouw is onderdeel van de uitbreiding van het Hof van Cartesius. Deze circulaire broedplaats is bijna helemaal gebouwd van gebruikte materialen. Het nieuwe hoogste gebouw is deels bekleed met de gele borden die ooit op de NS stations stonden met de dienstregeling.

Charlotte Ernst is stedenbouwkundige en een van de initiatiefnemers van het Hof, ze vertelt: “Het Hof van Cartesius is één groot experiment in circulair bouwen. Het is soms even puzzelen, maar we laten zien hoe je ook hogere gebouwen kunt bouwen met gebruikte materialen.” Op dinsdag 13 juli wordt de ‘Boomtoren’ officieel geopend met de leveranciers van de materialen.

De Boomtoren?

De Boomtoren is ontworpen door architect Alessandro Zena (Archifre) en is grotendeels gebouwd van hout. Charlotte: “Het hele gebouw is gemaakt met 99 procent gebruikte materialen. Voor de constructie hebben we speciale houten platen (Cross Laminated Timber) gebruikt, verkregen uit de sloop van een school in Rotterdam. Dit hout is een goed duurzaam alternatief voor beton en steen. De deuren en ramen mét zonneschermen komen uit een woningbouwrenovatie.”

Tekst gaat verder onder afbeelding

Oude perrondelen van station Maarn werden gebruikt voor de bestrating en fundering. Oude gele NS-dienstregelingplaten zijn gebruikt voor de gevel van de Boomtoren. In de omringende gebouwen rusten de balustrades op spoorrails en diverse ateliers hebben treinramen. Deze komen uit een Sprinter die vele jaren reed op het naastgelegen spoor tussen Amsterdam-Utrecht.

Dudok

Het opvallende raam in de voorgevel van de Boomtoren komt uit een garage uit de nabij gelegen Utrechtse buurt Oog in Al. Deze naoorlogse autoshowroom was ontworpen door Dudok, maar moest wijken voor nieuwe sociale woningbouw. Dankzij bemiddeling van de gemeente Utrecht werden in samenwerking met verschillende partijen onderdelen van de gevel gedemonteerd en in de boomtoren geplaatst.

Charlotte: “Mooi dat we een beetje Dudok hebben kunnen hergebruiken in onze Boomtoren. Zo blijft een stukje unieke Utrechtse architectuur toch behouden. Je hoeft als architect niet steeds alles nieuw te maken. Je kunt ook bouwen met wat er al is.”

Tekst gaat verder onder afbeelding

De Boomtoren heeft een zijgevel die grotendeels is opgebouwd uit insectenhotels. Architect Alessandro Zena; “De gevel is bekleed met verschillende houten mozaïektegels gemaakt van restmaterialen van ons eigen bouwproces. Deze tegels vormen een schuilplaats voor insecten, vogels en vleermuizen. Mbo-studenten bouwkunde hebben de tegels deels ontworpen en gemaakt.”

Op de begane grond heeft het gebouw een ontmoetingsruimte voor de ondernemers. In de verdiepingen daarboven zit een collectief van jonge gamedesigners met de toepasselijke naam ‘Boomhut’. Opvallende elementen in het interieur zijn de oude consoles van de luchtverkeersleiding van vliegbasis Soesterberg.

Tekst gaat verder onder afbeelding

Hof van Cartesius

Charlotte startte in 2018 het Hof van Cartesius samen met zakelijk leider en zus Bianca Ernst en creatief ondernemer Simone Tenda. De nieuwe gele blikvanger staat in de tweede fase van het hof; 2600 vierkante meter met tientallen nieuwe werkruimtes voor duurzame en creatieve ondernemers. Bianca Ernst: “Het Hof groeit nu door naar totaal 5000 m2 met werkruimtes voor ruim 120 ondernemers.”

“Vaak zijn broedplaatsen tijdelijk. Dan bepaalt een vastgoedpartij die eigenaar is van de grond wanneer de ‘start-ups’ en creatieven weg moeten. Maar het Hof van Cartesius is eigenaar van de grond,” vertelt zakelijk leider Bianca. De grond met de gebouwen uit 2018 is onlangs aangekocht en voor het tweede deel is een eeuwigdurende ondererfpachtovereenkomst afgesloten met het nieuwe Stadmakersfonds. “Dat een broedplaats zelf eigenaar is van de grond is uniek. Zo draagt ‘Het Hof van Cartesius’ bij aan een blijvende, betaalbare werkplek voor creatieven in Utrecht.

Tekst gaat verder onder afbeelding

Eind 2021 wordt weer een nieuw paviljoen opgeleverd met nieuwe werkplaatsen, bureauruimtes, een grotere plek voor Buurman Utrecht – de bouwmarkt met gebruikte materialen en boven op het gebouw een daktuin. Er is dan nog 450 m2 grond over om te ontwikkelen. Bianca: “Hoe we dat gaan invullen bepalen we samen met alle ondernemers van het Hof van Cartesius die in een coöperatie zijn verenigd. Eerst gaan we genieten van onze nieuwe plek die wel zelf hebben gebouwd.”