Burgemeester Sharon Dijksma zegt dat de inzet van de Mobiele Eenheid (ME) woensdag bij de bezetting door pro-Palestijnse demonstranten nodig was. Actievoerders die het pand aan het Janskerkhof bezetten hadden volgens Dijksma stenen, pallets en potten met vloeistof bij zich, waardoor de politie er rekening mee moest houden dat demonstranten zich bij een eventuele ontruiming zouden verzetten en daarbij ook geweld tegen de politie zouden gebruiken. In een brief aan de gemeenteraad gaat Dijksma uitgebreid in op het verloop van de demonstratie van afgelopen woensdag. Ze hoopt daarmee de ontstane discussie over de proportionaliteit van het politieoptreden in de kiem te smoren.

Pro-Palestijnse demonstranten kwamen woensdagmiddag samen op het Janskerkhof. Ze eisen dat de Universiteit Utrecht de banden met Israëlische universiteiten verbreekt. Zo’n zestig tot tachtig actievoerders wisten uiteindelijk een pand van de Universiteit Utrecht binnen te gaan, waar ze deuren barricadeerden en ramen afplakten. De politie en medewerkers van de universiteit zouden gezien hebben dat grote stenen, pallets en potten met naar het scheen vloeistof werden meegenomen naar binnen.

De politie moest er daarom rekening mee houden dat personen zich zouden verzetten tegen een eventuele ontruiming en dat daarbij mogelijk ook geweld tegen de politie zou worden gebruikt, stelt Dijksma. “Inzet van de ME is in zo’n situatie nodig, omdat de ME over betere persoonlijke veiligheidsmaatregelen (zoals helm, schild, stevigere kleding) beschikt.”

Toen de demonstranten na een gesprek met voorzitter van het College van Bestuur van de Universiteit Utrecht, Anton Pijpers, zeiden dat ze het pand niet zouden verlaten, zette de politie een onderhandelaar in om een ontruiming te voorkomen. Volgens Dijksma waren de onderhandelaars ‘op enig moment constructief in gesprek’, maar de actievoerders besloten uiteindelijk toch om niet te vertrekken. “Als het niet lukt om afspraken te maken met demonstranten, kan de eigenaar van een gebouw de politie vragen te helpen bij het verwijderen van actievoerders uit het gebouw”, aldus Dijksma. Dat is ook wat er woensdag gebeurde.

Vorderingen

De universiteit en de politie hebben de demonstranten meerdere keren gevorderd om het pand te verlaten, waarbij verteld werd dat mensen die niet zouden vertrekken zouden worden aangehouden. De Mobiele Eenheid (ME) is vervolgens het pand in gegaan en heeft de demonstranten een voor een uit het pand gehaald. De meesten zijn volgens Dijksma zelf opgestaan en meegelopen met de politie. Activisten die niet meewerkten, zijn door de politie opgetild en meegenomen. “Een enkeling weigerde toen alsnog om zelfstandig te lopen. Onder andere omdat er glas op de vloer lag en om te voorkomen dat meeslepen van deze personen tot verwondingen zou leiden, zijn er personen op een draagbaar naar buiten getild.”

De weggevoerde demonstranten werden in een bus gezet. Een aantal sympathisanten blokkeerden daarop de Voorstraat, zodat de bus met actievoeders niet kon vertrekken. De politie vroeg meerdere keren om de weg vrij te maken, maar dat gebeurde niet, waarna ‘de ME een vrije doorgang heeft gecreëerd’. “Hierbij is kort geweld toegepast, waarbij ook enkele tikken met de wapenstok zijn uitgedeeld”, aldus Dijksma. De weggevoerde activisten zijn uiteindelijk naar een politielocatie in Papendorp gebracht en daar heengezonden.

‘Zeer betreurenswaardig’

Dijksma noemt het ‘zeer betreurenswaardig’ dat de demonstratie “door een bepaalde groep aangegrepen wordt om dwingend en intimiderend gedrag dat niet past bij vreedzame demonstraties te vertonen en dit bij anderen aan te moedigen”. Inzet van de ME was volgens Dijksma nodig om ‘dit gedrag te stoppen en de orde te herstellen’. “Ik blijf demonstraties uiteraard faciliteren, maar doe ook een beroep op de organisatoren om hun verantwoordelijkheid te nemen voor het in goede banen leiden van de demonstraties.”