Hoewel de keuken nog moet worden geïnstalleerd, is de nieuwe opvanglocatie voor de koudweerregeling in Utrecht sinds 9 december open. Als buiten slapen te gevaarlijk wordt kunnen daklozen in een van de 175 bedden de nacht doorbrengen en dat is anderhalf keer zoveel als hiervoor beschikbaar was in de stad. De opluchting bij de betrokken organisaties is groot. “Vorig jaar moesten we mensen wegsturen.”

De koudweerregeling geldt als meest basale vorm van opvang voor dak- en thuislozen, de laatste halte voor de humane ondergrens. Alleen wanneer de gevoelstemperatuur onder nul zakt of het KNMI code rood afgeeft, gaan de deuren open tussen 18.00 en 09.00 uur. Alle mannen zijn welkom op deze plek. Ongedocumenteerd of geschorst bij een andere opvang, hier krijgen ze eten, een bed, een douche en bovenal vriezen ze niet dood op straat – iets wat jaarlijks nog gebeurd.

Bij de entree liggen de pasjes van de 62 mannen die hier een dag eerder hebben geslapen. Als je verder loopt kom je in een grote ruimte gevuld met simpele tafels en stoelen, en achterin een zithoek met boeken, bordspellen en een tv. Boven zijn kamers met ieder vijf stapelbedden en douches. Luxe is het niet en de muren zijn overwegend kaal, maar helemaal sfeerloos is het ook niet. Morgen gaan vrijwilligers namelijk de kerstbomen versieren die zijn gedoneerd door een beveiliger. De kleedjes in de rooktent komen van een theater, en ook de kleding die wordt uitgedeeld is gedoneerd.

Tekst gaat verder onder de afbeelding.

Net op tijd

De opvang is ingericht op Lage Weide, langs de A2 tegenover de grote autodealer in de geluidsmuur. “Er is heel hard gewerkt om het op tijd open te krijgen”, vertelt wethouder Rachel Streefland. “Het vinden van een locatie voor iedere vorm van opvang is een enorme puzzel.” Het pand is voor de komende vijf jaar gehuurd. “Dat geeft enorme stabiliteit.”

De groep die gebruikmaakt van de opvang groeit, vooral met arbeidsmigranten die hun baan kwijtraken. “In zes dagen komen er net zoveel mensen als vroeger in een heel winterseizoen kwamen”, vertelt Simon de Jong, coördinator bij de Tussenopvang. De grote opvang, van 120 naar 175 plekken, is hem dan ook een pak van zijn hart. “Vorig jaar moesten we nog mensen weigeren omdat we vol zaten. Dat zal voorlopig niet gebeuren.”

Intake

In tegenstelling tot wat eerder bekend werd gemaakt, is de opvang alleen voor mannen. Voor vrouwen zijn er nieuwe ruimtes bij opvang Stadsbrug. “Het was heel moeilijk geweest om dat te combineren”, vertelt de Jong. “Alle mensen die bij de andere opvang geschorst zijn, komen hier. Er speelt vaak van alles, psychische problemen, verslavingen, het is de ruwste groep.”

Tekst gaat verder onder de afbeelding.

Omdat iedereen hier welkom is, is het een goede plek om inzicht te krijgen in de groep dak- en thuislozen in de stad. “Vorig jaar waren er zoveel nieuwe aanmeldingen dat we geen tijd hadden voor de intakegesprekken. Ook daar is nu meer capaciteit voor”, vertelt De Jong. “Als we weten wie iemand is, kunnen we die persoon verder helpen.”

Ook is er een behandelkamer waar straatverpleegkundigen klaar staan voor een medische intake. “Omdat er veel een langere tijd buiten zijn geweest, hebben ze allerlei gezondheidsklachten. Van ziektes tot open wonden en ontstekingen.”

Tekst gaat verder onder de afbeelding.

Opvang op flinke afstand van het centrum is wel even wennen. Er rijdt er een pendelbus vanaf het Jaarbeursplein. “We moeten kijken hoe dat logistiek gaat lopen”, vertelt Streefland. Ze heeft vertrouwen in het netwerk van organisaties in de stad, en ziet dat dak- en thuislozen het nieuws ook onderling verspreiden. “Die vormen samen een gemeenschap.”

Het nieuws van de opvang gaat zelfs de grens over. “Er zijn in het verleden mensen vanuit Noord-Frankrijk en Duitsland deze kant op gekomen. Daar heb je niet zo’n opvang”, vertelt Schreefland. “Ook zijn er werkgevers die hun personeel, bestaande uit arbeidsmigranten, hier ‘s avonds afzetten en ‘s ochtends weer ophalen. Dat is misbruik.”