De wereldberoemde, Utrechtse grafisch ontwerper en illustrator Dick Bruna is donderdagavond in zijn geboortestad Utrecht in zijn slaap overleden. De geestelijk vader van nijntje is 89 jaar oud geworden.

Bruna is een natuurlijke dood gestorven. “Hij was al enige tijd oud en broos, maar toch komt het verlies onverwachts”, zegt directeur Marja Kerkhof van uitgeverij Mercis.

Dick Bruna is met name bekend geworden met nijntje. Hij schreef en tekende in totaal meer dan 120 prentenboeken. De eenvoud van nijntje spreekt mensen over de hele wereld aan. Wereldwijd zijn er hierdoor 85 miljoen boeken verkocht, die in meer dan 50 talen zijn vertaald.

Dick Bruna was van kleins af aan altijd aan het tekenen, maar eigenlijk voorbestemd om het uitgeversbedrijf dat opgericht was door zijn grootvader over te nemen. Na het overtuigen van zijn vader dat hij niet geschikt zou zijn voor die taak, mocht hij de boekomslagen voor het bedrijf ontwerpen.

Dick Bruna zou uiteindelijk zo’n tweeduizend boekomslagen ontwerpen, gekenmerkt door zijn simplistische, grafische stijl. De meest bekende boekomslagen zijn die van de Zwarte Beertjesserie. Vanaf 1953 begon hij met het maken van prentenboeken, het eerste boekje was De Appel. Twee jaar later werd nijntje pluis geboren.

Nijntje

Nijntje is tijdens een vakantie aan zee bedacht; Bruna vertelde zijn oudste zoon verhaaltjes over een konijntje dat om het vakantiehuisje liep. Volgens Bruna zit het succes hem in de eenvoud: “Je moet ruimte laten voor de fantasie van de lezer”, zo lichtte hij zijn werk eens toe. Geïnspireerd door Matisse en Mondriaan probeerde hij alles terug te brengen naar het meest eenvoudige: “Zo hou je echt alleen over wat essentieel is.”

De boekjes over nijntje gaan over alledaagse, of bijzondere gebeurtenissen in elk kinderleven: van een dagje weg of een bezoek aan opa en oma, tot een operatie of naar de dokter gaan. Het meest bijzondere boekje is Lieve oma Pluis, waarin de oma van nijntje komt te overlijden en wordt begraven. Voor dit boekje ontving Dick Bruna een Zilveren Griffel.

De prenten van Dick Bruna kijken je altijd aan. Dat is niet zonder reden: “Als ik aan de tekentafel zit, beeld ik me soms in dat er aan de andere kant een kind naar me kijkt. Dat ontzettende directe van een kind is iets wat ik ontzettend op prijs stel”, zei Bruna in 2005 in onderstaande video.

Bruna is in 1927 geboren als de zoon van uitgever Albert Bruna en Johanna Erdbrink. Vier jaar later krijgt hij een broertje, Frederik. In 1943 duikt het gezin tijdens de Tweede Wereldoorlog onder in een huis bij de Loosdrechtse Plassen. Doordat Bruna in die periode niet naar school kan, moet hij zichzelf bezighouden. Dat doet hij door het natekenen en schilderen van de natuur om zich heen.

Vrienden van zijn vader komen langs op het onderduikadres en geven Bruna les. Na de oorlog maakt hij zijn eerste boekomslag voor ‘Anne-Marie’ van Arnold Clerx. Hij werkt een jaar in boekhandel Broese in Utrecht en wordt vervolgens door zijn vader op stage naar Londen (bij kioskenbedrijf W.H. Smith) en Parijs (uitgeverij Plon) gestuurd om het vak van uitgever te leren. Hij maakt geen studie af en gaat uiteindelijk autodidactisch te werk.

Atelier

In 2014 stopt Dick Bruna definitief met tekenen. Hij heeft dan jarenlang elke dag door de Utrechtse binnenstad gefietst om van zijn woning naar zijn atelier te komen.  Dit atelier is later ondergebracht in de zolder van het Centraal Museum in Utrecht. “Ik kan het tekenen niet laten”, zei Dick Bruna in 2011, nadat hij een deel van zijn werk in langdurige bruikleen gaf aan het Rijksmuseum.

Daaropvolgend kreeg Dick Bruna nog de Max Velthuijs-prijs voor zijn hele oeuvre. Een eretitel die om de drie jaar wordt uitgereikt aan een Nederlandse illustrator. “Hij weet met een minimaal kleurenpalet een maximum aan effect te bereiken. Het ogenschijnlijk gemak waarmee hij ruimte in een perspectiefloos vlak brengt, is ongeëvenaard. Zijn werk is betoverend”, zei de jury destijds.

Dick Bruna laat zijn vrouw, drie kinderen en zes kleinkinderen na. De begrafenis zal in besloten kring plaatsvinden. Er zal spoedig een online condoleanceregister geopend worden op www.condoleance.nl.