Een vrolijke groep mensen danst rond in een groene tuin. Er staat een barbecue, er wordt gelachen. Christina van Zande kijkt naar de foto’s aan de keukenmuur en glimlacht. “Ja, we zijn wel echt een hechte groep geworden.”

De foto’s hangen in De Toevlucht, de nachtopvang voor ongedocumenteerde mannen in Utrecht. Iedere nacht vangt De Toevlucht 10 mannen op, die zonder deze opvang op straat zouden moeten slapen. Maar of zij hier na 1 november nog terecht kunnen is onduidelijk. De financiële steun vanuit de gemeente houdt misschien op. Vrijwilligers en gasten zitten in onzekerheid.

De avond valt en de woonkamer van De Toevlucht is gevuld met vrijwilligers en bestuursleden. De namenlijst van de mannen die hier de nacht mogen doorbrengen wordt uitgeprint en Christina zet koffie. Christina is vanaf de start van het project in december 2013 betrokken als vrijwilliger. “Mijn motivatie om me aan te melden als vrijwilliger was in eerste instantie dat het nodig was. Ik vond het niet kunnen dat deze mannen op straat moesten slapen. Maar inmiddels ben ik zo hecht met deze groep, dat ik er energie van krijg.”

‘Niemand hoort op straat te slapen’

De Toevlucht is een initiatief vanuit Utrechtse kerken. Jan de Kruijff is een van de bestuursleden en van begin af aan betrokken bij de opvang. “Wij vinden dat mensen niet op straat horen te slapen. Er is veel opvang voor daklozen in Utrecht, maar toen we dit opstartten was er een kleine groep mensen zonder papieren, die nergens konden slapen. In 2010 heeft de gemeente besloten dat wanneer je geen binding hebt met Utrecht, je op straat moet gaan slapen. De Toevlucht is de oplossing.”

De regendruppels druipen van het gezicht van een van de gasten die binnenkomt. Hij gaat snel richting zijn kamer om onder de douche te springen. “De Toevlucht sluit ’s ochtends om half 9, maar de dagopvang waar de mannen terecht kunnen gaat pas om 10 uur open”, vertelt Christina. “Dan moeten ze dus een uur in het park hangen. Op zo’n dag als vandaag, in het Lepelenburg”, ze schudt haar hoofd. ‘Dat is nou niet echt lekker.”

Drukke winter

De Toevlucht begon als winteropvang in december 2013. Zo’n 35 mannen sliepen in een grote slaapzaal in Tuindorp. Inmiddels is de opvang verhuisd naar een oud pand van het Leger des Heils, en is de groep flink geslonken. Er zijn nog 10 mannen die hier de nacht doorbrengen. De rest is elders ondergebracht, of terug naar het land van herkomst. Verwacht wordt dat het in de wintermaanden drukker zal worden. “Zodra de winter komt willen we nieuwe mensen op kunnen vangen. Dan is de nood weer hoger. We kunnen hier dan ongeveer 25 mensen laten slapen”, vertelt Jan.

“Hoi, ik kom nieuwe handdoeken brengen!” roept een blonde vrouw die binnen komt wandelen. Naast de vaste vrijwilligers zijn er veel mensen die De Toevlucht helpen met spullen als handdoeken en matrassen. “Er ligt een voorstel voor een drie-eenheid bij de gemeente”, vertelt Jan. “Wij, De Toevlucht, zorgen voor de vrijwilligers. Het Leger des Heils zorgt voor het pand, en de gemeente zorgt voor de financiën.” Jan heeft vertrouwen in het voortbestaan van De Toevlucht, en hoopt dat de gemeente wil meewerken. Het voorstel wordt komende week besproken door het college van B&W. Als zij het goedkeuren, wordt het meegenomen in de eerst volgende raadsvergadering.

Er zit een pizza in de oven en voetbal staat aan. De regen tikt op de ramen van De Toevlucht, maar binnen is het warm. Voor de 97ste nacht kunnen de ongedocumenteerde mannen terecht bij De Toevlucht, en als het aan de vrijwilligers ligt zullen er nog vele volgen.

DUIC bracht dinsdag 21 oktober een bezoek aan De Toevlucht. 

(Tekst Marije Dijkstra)