De initiatiefnemers voor het referendum over de komst van windmolens aan de rand van Utrecht geven nog niet op. Deze week werd bekend dat er tien handtekeningen te weinig waren opgehaald, maar dat aantal zou nu aangevuld zijn. Alleen rijst nu de vraag; zijn ze nog op tijd? De gemeente meent van niet, de initiatiefnemers van wel. Een formeel oordeel van de burgemeester wordt afgewacht.

In Utrecht mag iedereen een referendum aanvragen over een besluit dat de gemeenteraad heeft gemaakt. Daar moeten wel een aantal stappen voor doorlopen worden. Een van die stappen is het verzamelen van 1000 steunverklaringen, handtekeningen van inwoners van Utrecht, voor het referendum.

Gert Dijkstra is een van de initiatiefnemers voor het referendum over de komst van windmolens, hij is ook raadslid voor EenUtrecht. Hij is kritisch op het plan om windmolens met een tiphoogte van 270 meter te bouwen in polder Rijnenburg. “Zonder fatsoenlijke participatie mag zo’n ingrijpend besluit eigenlijk niet over de rug van duizenden Utrechters genomen worden”, aldus Dijkstra. “Deze windmolens komen op slechts 500 meter van de nieuwe woonwijk (Klein) Rijnenburg en op 800 meter van bestaande woonwijken in De Meern.” Deze afstand is volgens Dijkstra te kort waardoor de leefbaarheid onder druk komt te staan. De initiatiefnemers benadrukken voorstander te zijn van verduurzamen, maar niet in deze vorm.

Daarom ging Dijkstra samen met de Buren van Rijnenburg en Reijerscop en de bewonersgroep Reijerscop Utrecht/Harmelen aan de slag om een referendum te organiseren. De eerste stap leek voorspoedig te gaan. Er werden 1.989 steunverklaringen op tijd ingeleverd bij de gemeente. Maar wat bleek? Er waren er maar 990 geldig. De rest van de handtekeningen waren niet aangevuld met de juiste gegevens of afkomstig van personen die niet in Utrecht wonen. Daarmee werd het benodigde aantal van 1.000 niet gehaald.

Poging twee

De initiatiefnemers lieten het er niet bij zitten en verzamelden nog snel 119 extra handtekeningen. Het hele pakket werd weer naar de gemeente gestuurd en nu speelt alleen de vraag op; zijn ze nog op tijd? Hoe het aanvragen van een referendum moet gebeuren is vastgelegd in regelgeving, en die regels worden strikt gevolgd. Er spelen verschillende fases.

In fase 1 moet binnen drie weken nadat de gemeenteraad iets besloten heeft én het gepubliceerd is 1000 handtekeningen ingeleverd zijn. Zowel de gemeente Utrecht als de initiatiefnemers gingen ervan uit dat de deadline op 18 juli stond. Alleen daar komen de initiatiefnemers van het referendum nu op terug. Dit heeft te maken met het publicatiemoment van het besluit van de gemeenteraad. De gemeente houdt 27 juni aan, de voorstanders van het referendum gaan bij nader inzien uit van publicatiedatum 6 juli, waarmee de deadline dus ook opgerekt werd.

Het verschil van inzicht komt doordat de gemeente bekijkt wanneer zij het besluit heeft gepubliceerd via de eigen besluitenlijst, die ook openbaar te vinden is. De initiatiefnemers van het referendum hebben daar een andere kijk op. Zo schrijven ze: “Een besluit is pas rechtsgeldig als het officieel is gepubliceerd in een officieel orgaan zoals het Gemeenteblad. Een besluitenlijst bevat nog niet per definitie het volledige rechtsgeldige besluit. Dat volledige rechtsgeldige besluit was er dus nog niet op 27 juni maar kwam pas op 6 juli tot stand. Daarom gaat pas vanaf 6 juli de termijn van 3 weken in tot 27 juli waarin het referendum verzoek kan worden ingediend.”

Hoe nu verder?

Burgemeester Dijksma, in haar rol als voorzitter van het centraal stembureau, gaat de zaak nog eens bestuderen. Over een paar dagen, op 3 augustus, gaat ze besluiten of de procedure goed is doorlopen en of er genoeg handtekeningen zijn opgehaald. Dan wordt dus ook bekend hoe het verschil van inzicht over de datum wordt opgelost. Overigens heeft Gert Dijkstra al laten weten in bezwaar te gaan als het verzoek wordt afgekeurd op basis van de datumkwestie.

Dan misschien nog wel belangrijker; er is ook nog een fase 2 bij het verzoek tot een referendum. Dan moeten er binnen zes weken 10.000 geldige handtekeningen opgehaald worden. Pas daarna wordt er dan echt een referendum georganiseerd. De uitslag van het referendum gaat als advies naar de gemeenteraad. De uitslag is niet bindend, dus de gemeenteraad is niet verplicht de uitslag te volgen.