De stad Utrecht breidt zich in rap tempo uit, in de breedte en in de hoogte. Er is woon- en werkruimte nodig voor de vele inwoners die de stad telt en het worden er alleen maar meer. Utrecht wordt alsmaar groter en drukker. Maar hoe was dat zo’n honderd jaar geleden?
Het Stationsgebied is al een paar jaar aan een gigantische transformatie onderhevig. Zelfs voor wie in Utrecht woont, kan het gebied soms lastig te herkennen zijn. Momenteel verrijzen op deze plek verschillende nieuwe gebouwen.
Denk bijvoorbeeld aan het kantoorgebouw Central Park, woontoren De Syp en Wonderwoods tegenover het Beatrixgebouw. Vlak daarnaast komt de Amrâth Galaxy Tower, een combinatie van een hotel met zo’n 250 kamers en woontoren met 317 appartementen.
Jaarbeursgebouw
Honderd jaar geleden was er van hoogbouw in ieder geval nog geen sprake. Bovenin de onderstaande foto zien we het oude station van Utrecht. Rechts ligt Wijk C, met de Westerkerk duidelijk zichtbaar. Het rechthoekige gebouw in het midden van de foto is het inmiddels gesloopte Jaarbeursgebouw, gelegen op het Vredenburg.
De bouw van deze ‘kolos’ was in 1921 overigens net op tijd klaar voor de vijfde Jaarbeurs, een drukbezocht evenement. De smalle, lange gebouwen onder het Jaarbeursgebouw zijn ‘monsterkamers’, een soort van vaste marktkramen waar deelnemers aan de Jaarbeurs hun spullen konden uitstallen.
Tekst gaat door onder de afbeeldingen
Stationsplein
Het Stationsplein is inmiddels ook rigoureus veranderd. De foto van het Stationsplein is gemaakt vanaf het voormalige Centraal Station. De hobbelige keien hebben inmiddels plaatsgemaakt voor grote plavuizen en in plaats van bomen hangt nu het bollendak boven het plein. Ook loop je tegenwoordig meestal niet meer op straatniveau het station uit, maar wandel je zo de eerste verdieping van het Hoog Catharijne in.
Tekst gaat door onder de afbeeldingen
Smakkelaarspark
Op een van de meest hectische plekken van de stad is in 2020 begonnen met de bouw van het Smakkelaarspark. Deze plek is een van de laatste grote bouwlocaties in de binnenstad, aan de oostkant van het station. Hier komen drie gebouwen met 140 woningen, kantoorruimte en horeca.
De oude en nieuwe foto zijn maar nauwelijks te vergelijken, zoveel is er veranderd. Op de foto van honderd jaar geleden is de Leidsche Rijn te zien. Dit water liep toen nog door tot aan het Vredenburg, dat midden op de foto nog net te zien is. Rechts staat een stuk van het Jaarbeursgebouw op de foto, nu zie je daar TivoliVredenburg.
Tekst gaat door onder de afbeeldingen
Wisselspoor
Aan de 2e Daalsedijk, op het oude werkterrein van de NS, ontstaat binnen twee jaar een totaal nieuw gemengd woon-werkgebied. Hier komen 122 woningen, een parkeergarage en verschillende openbaar toegankelijke plekken of gebieden, zoals een nieuwe groenstrook.
Op de luchtfoto uit 1921 zien we dat werkterrein: dit is de bovenbouwwerkplaats met emplacement van de Nederlandse Spoorwegen, gezien vanuit het noordoosten. Op de achtergrond is de spoorlijn richting Amsterdam te zien.
Tekst gaat door onder de afbeeldingen
Domtoren
Sinds 2019 zit de Domtoren verscholen onder een grote constructie van steigers en netten. Het duurt ook nog wel even voor het Utrechtse icoon weer in volle glorie te zien is. Toevallig genoeg stond ook honderd jaar geleden de Domtoren in de steigers. Sommige dingen veranderen nooit.
De beelden van vroeger zijn van Het Utrechts Archief en zijn allemaal ongeveer 100 jaar geleden gemaakt. De recente beelden zijn van Google Maps, tenzij anders vermeld.
13 Reacties
ReagerenWat een prachtige entree naar de stad was dat vroeger over het ‘Smakkelaarsveld’ zeg. Nu krijg je als eerste die afschuwelijke kolos van een TivoliVredenburg in je blikveld.
Jammer dat de oude foto van het “Smakkelaarsveld” veel dichterbij genomen is dan de recente foto met de bussen vanaf de Leidseveertunnel.
Hierdoor mis je het zicht op een compleet dorpsachtig woonwijkje wat daar aan de “oever” van het water stond.
De huizen links stonden aan de Vleutenseweg (nu Leidseveer) . Deze liep toen nog door tot aan het Catharijnesingel (nu Daalsesingel). Op de hoek het destijds zeer bekende cafe “De Beurs”.
Dat hele woonwijkje moest wijken voor de aanleg van de Leidseveertunnel die uiteindelijk rond 1940 gereed kwam.
Op de eerste oude foto met de Jaarbeursgebouwen is duidelijk te zien (rechtsboven) de gelijkvloerse spoorwegovergang in de Vleutenseweg en de al bezig zijnde kaalslag op wat nu het “smakkelaarsveld” moet gaan heten.
De huizen aan de vroegere Vleutenseweg zijn deels later gesloopt en moesten uiteindelijk begin jaren 80 (inclusief de woonwijk erachter) helemaal het veld ruimen voor de gezellige nieuwbouw die er nu staat.
Stationsplein, Leidsche Rijn, wat is er toch moois verloren gegaan in het kader van “vooruitgang”…
Dat nieuwe Smakelaarsveld doet me pijn aan de ogen
Dat mooie Utrecht, wat is er nog van over? Zo zonde, zo jammer, zoveel smakeloosheid. Overigens is de foto van de situatie van het Smakkelaarsveld nu niet echt actueel. Rijd er maar eens langs met de bus, hoge muren van beton en hekken met de meest smakeloze teksten ooit. Wat jammer, wat zonde.
Ook jammer dat de foto van de Dom anno 2021 niet van dezelfde plek genomen is als de oude. Want daar is juist bijna niets veranderd! 🙂
Op de oude foto van “Wisselspoor” is te zien dat er ook een spoorwegovergang was in het verlengde van Concordiastraat. Die was vooral nodig omdat de St. Josephlaan toen nog doodliep op het spoor: https://hetutrechtsarchief.nl/beeld/D4ED7CCF1EF35C628410D0F90A612236
Wat Is het TE veel veranderd.. niks meer van over, op de dom na!
Mooi die veranderingen en leuk om het oude nog op foto’s te zien. Smaak is persoonlijk en de inrichting van een stad zal zich altijd aanpassen aan de verandering in wat de mens op dat moment belangrijk acht. Het leuke is dat veel bouwwerken van nu op den duur ook verdwijnen, slechts een enkel gebouw doorstaat de tand des tijds. Zo krijg je een stad die vele tijdsbeelden laat zien. Zoals het nu ook is eigenlijk een afspiegeling van de eeuwen.
Wat een negatieve, zeurderige reacties. Er zou alleen maar de Domtoren zijn overgebleven van het oude Utrecht. Dan kijk je niet verder dan je neus lang is. Binnen de grachten is niets veranderd, hier en daar is een pand veranderd of juist terug in de oude staat. Het hele plan CU030 zorgt er voor dat Utrecht ook in deze eeuw weer mee kand. Je wilt toch niet meer terug naar het oude stations gebied met het huidige aantal reizigers. Er werd altijd geklaagd over de fietsen rond het stationsgebied en bekijk nu s’werelds grootste fietsenstalling. En als iedereen weer naar een restaurant kan of een biertje kan pakken klaart het hele gebied, heel Utrecht weer op. En als je Utrecht wilt bekijken zoals het toen was, ga wandelen langs de Nieuwe Gracht, dan zie je hoe het was en nog steeds is.
De entree vanaf het Smakkelaarsveld was eind jaren twintig al onherkenbaar veranderd door de verbreding van de as Vredenburg-Janskerkhof. De Korenbeurs en Fruithal moesten wijken voor het bakstenen monster van de Jaarbeurs. De 15e tot 19e eeuwse bebouwing langs Lange Viestraat, Potterstraat en Lange Jansstraat gingen tegen de vlakte. Voor de oude gebouwen aan de Neude kwamen een gloednieuw postkantoor en groot handelsgebouw (later ABN AMRO) terug. Alles moest breder voor de opkomst van het automobiel. De stad veranderd steeds, daar doe je niks aan.
Wat Rob zegt. Vanaf het hoekje van de vroegere Doornboomstraat (nu Amsterdamsestraatweg) en dan met de klok mee tot aan de Nicolaas Beetsstraat is er langs de hele singel bijna niets veranderd, op wat losse panden na. Alleen rondom het station verandert het voortdurend.
@Joop: als je midden op de Neude gaat staan en om je heen kijkt zie je zo’n panorama van bouwstijlen door de eeuwen heen. Altijd leuk startpunt van een gesprek.
Verder altijd interessant om te zien hoe de stad verandert. Ik ben benieuwd hoe het gaat zijn als de Leidsche Rijn weer tot het Vredenburg loopt. Smakkelaarspark gaat weer een wereld van verschil opleveren..