Door: Maurice Hengeveld 

De gemeentelijke plannen voor het toepassen van groene daken en gevels in het Stationsgebied lijken voor menigeen al enige tijd naar de achtergrond te zijn verdwenen. Waar eerder onderzoek nog uitwees dat het grote oppervlak aan platte daken voldoende mogelijkheden bood voor inpassing van groene daken bleek een groot aantal projecten al te ver op dreef. Kansen voor de gemeentelijke ambities lijken echter nog te liggen bij het Sijpesteijnkwartier en het Jaarbeursterrein. En die ambities blijken ook vandaag de dag nog springlevend. Een overzicht van de  ontwikkelingen.

Veranderende inzichten
In de plannen voor de herontwikkeling van het Stationsgebied, zoals het Masterplan Stationsgebied 2003, het geactualiseerd Masterplan 2004 en het Structuurplan Stationsgebied 2006) speelde het onderwerp ‘groene daken’ nog geen enkele rol. Pas toen de klimaatcrisis, en wat dichter bij huis, luchtkwaliteit, energiegebruik en aantrekkelijke woon- en werkomgeving, in beeld kwamen zijn de inzichten over onder andere de toepassing van groene daken sterk gewijzigd. Het grote oppervlak aan platte daken in het Stationsgebied biedt veel mogelijkheden om groen op toe te passen. De provincie Utrecht (Klimaat op Orde) en de gemeente Utrecht hebben om die reden enige jaren terug het initiatief genomen tot een onderzoek naar groene daken en gevels in het Stationsgebied.  Ingenieursbureau Utrecht benaderde daarvoor de vijf grootste private eigenaren van locaties in het gebied, te weten Corio, Jaarbeurs, NS Poort, ProRail en Rabobank. Daarbij werd gekeken naar de realiseringsmogelijkheden op korte (binnen 5 jaar) en lange termijn (binnen 15 jaar) op zowel bestaande als nieuwe gebouwen.

Partijen positief, maar…
Uitgangspunt van het onderzoek was om de constructieve mogelijkheden van een gebouw of ontwikkeling te onderzoeken voor de toepassing van dak- en gevelgroen. Het onderzoek toonde aan, dat er ruime en interessante mogelijkheden zijn om daken en gevels in het Stationsgebied te vergroenen. Alle partijen gaven te kennen in beginsel positief te staan tegenover nader onderzoek naar de toepassing van groene daken en/of groene gevels. Voor de daadwerkelijke toepassing bleken echter een aantal aspecten van belang, zoals het stadium waarin nieuwe ontwikkelingen zich op dat moment bevonden en de technische mogelijkheden. Bij nieuwe projecten zoals bijvoorbeeld het stadkantoor en ov-terminal is gekozen voor duurzame alternatieven zoals transparante dakconstructies, windturbines en zonnepanelen. Een groen vegetatiedak bleek daar, gelet op de gemaakte keuzes, niet meer in te passen. Dat is overigens wel gelukt bij de nieuwbouw van de Rabobank aan de Croeselaan.

Waar nog kansen liggen
Uit het onderzoek bleek tevens, dat bij toekomstige ontwikkelingen waarvoor op dit moment nog geen definitieve contracten zijn afgesloten, zoals het Sijpesteijnkwartier en het Jaarbeursterrein, er belangrijke successen zouden zijn  te boeken. Ook contracten die momenteel in voorbereiding zijn, zoals de Knoopkazerne, zouden nog kansen bieden. Zo zou bijvoorbeeld overeengekomen kunnen worden, dat de ontwikkelingen worden uitgevoerd met groene gevels en/of daken. Geconcludeerd werd dan ook, dat het noodzakelijk is om dit vanuit de gemeente (Projectorganisatie Stationsgebied) te promoten en na te streven. Behalve de eigendommen van de vijf grootste partijen, zijn er in en rond het Stationsgebied ook panden met platte daken die in eigendom zijn van andere eigenaren en die geschikt lijken voor vergroening. Die mogelijkheid werd echter destijds niet door de gemeente onderzocht.

Oproep aan bewoners
De gemeente Utrecht heeft haar duurzaam bouwen beleid (Dubo) beschreven in een aantal plannen en nota’s. De Kadernota Duurzaam Bouwen en vervolgens de betreffende onderdelen in het Milieubeleidsplan zijn daarvoor de basis. Hoewel de term groene daken daarin niet voor komt wil dat niet zeggen dat de gemeente het thema heeft laten varen. Zo worden inwoners via utrecht.nl opgeroepen om Utrecht groener, duurzamer en leefbaarder te maken door het dak of de gevel van hun woning, garage, schuur, woonboot, flat of school te voorzien van een groen dak en stelt de gemeente daarvoor een subsidie beschikbaar. Als voorbeeldproject kan worden gekeken naar de daken van de Jaarbeurshallen, waar in oktober 2010 zo’n 4000m2 duurzaam dak werd aangelegd als proeftuin voor de provincie Utrecht. En met de toekomstige ontwikkeling van het Sijpesteijnkwartier en het Jaarbeursterrein nog voor de boeg lijkt het Stationsgebied dus in het geheel nog niet uit beeld en blijken de ambities nog springlevend voor wat betreft de realisatie van groene daken.