Vanaf 18 november wijdt het Centraal Museum een grootse tentoonstelling aan de Utrechtse kunstenaar Pyke Koch (1901-1991). Koch is een van de belangrijkste vertegenwoordigers van het neo- of magisch realisme in Nederland. In de tentoonstelling De wereld van Pyke Koch worden het werk en het leven van de kunstenaar vanuit een contemporaine context belicht. Het is de grootste tentoonstelling over de schilder in meer dan 20 jaar.

In de tentoonstelling De wereld van Pyke Koch wordt Kochs werk getoond in de context van dat van zijn tijdgenoten – van zowel Nederlandse kunstenaars als Carel Willink en Charley Toorop, als van Georg Grosz en Chrisian Schad, vertegenwoordigers van de Neue Sachlichtkeit in Duitsland. Ad van Liempt, journalist en auteur van oorlogsboeken, stelde een aantal korte documentaires samen voor de expositie, die het tijdsbeeld schetsen waarin Koch werkte.

Fascineren

Bart Rutten, artistiek directeur Centraal Museum: “Het werk van en de persoon Pyke Koch blijven tot op de dag van vandaag fascineren. We zijn dan ook enorm trots dat we meer dan zestig werken van hem kunnen laten zien, aangevuld met nog eens veertig schilderijen van tijdgenoten waaronder werk van grootmeesters als Otto Dix, George Grosz, Henri Rousseau en een persoonlijke favoriet Christian Schad, om er vast een paar te noemen. Het belooft een prachtig afwisselende tentoonstelling te worden.”

Een eigen voorstellingswereld

Pyke (Pieter Frans Christiaan) Kochs schilderijen van vervaarlijke vrouwen baarden opzien: met Mercedes de Barcelona (1930), Bertha van Antwerpen (1931) en De schiettent (1931) vestigde Koch zijn naam als kunstenaar die met een perfecte techniek een heel eigen voorstellingswereld wist te creëren, sinister, en bijtend ironisch. Zijn Nocturne (1930) veroorzaakte een schandaal; het tempeltje bij nacht, op een pleintje ingeklemd tussen schaars aangelichte gevels, is immers een urinoir, een beruchte homo-ontmoetingsplek.

Oorlog

Koch werd na de oorlog veroordeeld voor zijn fascistische sympathieën en mocht een jaar niet exposeren. Maar zijn vrienden en collega’s bleven hem trouw. In 1950 vertegenwoordigde hij met een paar collega’s Nederland op de 25ste Biënnale van Venetië. En in 1955 kreeg hij van Willem Sandberg, oud-verzetsman en directeur van het Amsterdamse Stedelijk Museum, een solo-presentatie.

Koorddanser

Koch bleef actief als kunstenaar tot 1980. Zijn laatste schilderij, De koorddanser III (1980), kan gezien worden als een metaforisch zelfportret, waarmee hij de balans opmaakte van zijn leven en werk. In een kale afgetakelde kamer met twee deuren, waarachter trappen naar beneden en naar boven leiden, balanceert een man met doek over zijn hoofd op het koord. Een desolate scène én een ontroerende finale van een indrukwekkend oeuvre.

De tentoonstelling De wereld van Pyke Koch is te bezoeken van 18 november 2017 tot en met 18 maart 2018.