De gemeenteraad heeft in 2013 ingestemd met de milieuzone en de bijbehorende sloop- en stimuleringsregeling. Er is behoorlijk wat ophef ontstaan over de komst van de milieuzone: van een ontheffingsaanvraag gehandicaptenvoertuigen tot een rechtszaak. Het geldende verkeersbord is er nog niet, maar toch is het vandaag zover: bestuurders die zich niet aan de milieuzone houden, worden beboet.

De milieuzone geldt voor personen- en bestelauto’s op diesel van voor 1 januari 2001. Utrecht is daarmee de eerste stad in Nederland die in 2015 een milieuzone invoert voor sterk vervuilende personen- en bestelauto’s. Begin dit jaar werd de regelgeving symbolisch ingevoerd, omdat er toen nog geen geldig verkeersbord was. De gemeente sprak van een gewenningsperiode. In deze periode, die tot vandaag heeft geduurd, hebben overtreders waarschuwingsbrieven ontvangen.

In de vervuilende truck op weg naar Utrecht

Deze brieven maken nu plaats voor een boete van €90 en die boete grijpt Telegraaf-columnist Rob Hoogland graag met beide handen aan. Vandaag gaat hij met zijn vervuilende diesel de binnenstad van Utrecht in: “Als ik ‘m krijg, dan wil ik ‘m aanvechten voor de rechter, omdat ik rechtsongelijkheid constateer. Ook de eigenaren van oude diesels betalen hun wegenbelasting en APK-keuring. In ruil daarvoor mogen zij gebruik maken van de openbare weg en er is geen enkele wet die hen daarvan kan weerhouden. Ik weiger te zwichten voor de autohaters van de milieumaffia en gelukkig heb ik, zo bleek, vele medestanders, onder wie Erik Helleman uit Grootschermer, die mij zijn 4.2 liter Toyota Landcruiser uit 1997 ter beschikking stelt. Op naar Utrecht dus, vrijdagmiddag, niet in een Golfje maar in een halve truck”, dat meldt hij op zijn facebookpagina.

Ongeldig verkeersbord

De boete van €90 is lager dan de gemeente eerder heeft gecommuniceerd. Dit komt, omdat er nog steeds geen landelijk geldend verkeersbord is. In de loop van het jaar moet het ‘echte’ verkeersbord af zijn. Dit bord moet door de minister van Infrastructuur en Milieu landelijk worden vastgelegd. Als dit geldende verkeersbord er is, zal de boete €160 bedragen.

Stichting Stop Luchtverontreiniging Utrecht SSLU heeft de rechtbank verzocht het besluit voor de milieuzone te schorsen: “Juridisch, omdat de geplaatste borden niet geldig zijn. Wij vinden dat de gemeente moet wachten totdat de geldige borden er zijn”, aldus Cees van Oosten van SSLU.

Marginaal effect

De gemeente Utrecht heeft de milieuzone ingevoerd, omdat langdurige blootstelling aan fijnstof schadelijk is en voornamelijk voor kinderen en ouderen. SSLU stelt dat de milieuzone geen effect zou hebben: “Meer dan 1000 mensen worden gedwongen een nieuwe auto te kopen, terwijl het effect marginaal is. Dat blijkt ook uit de berekeningen van de gemeente”, aldus Van Oosten. Daarnaast is SSLU er op tegen dat de milieuzone wordt ingevoerd als symbolische maatregel: “De gemeente zegt daarmee ‘kijk hoe goed we het allemaal doen’.” Om de luchtkwaliteit te verbeteren moet de gemeente volgens Van Oosten het verkeer aan de rand van de stad doseren en beperken. “Ophouden met parkeervoorzieningen aan te leggen in het stationsgebied. Dat wakkert alleen maar het gebruik van de auto aan en lokt juist steeds meer auto’s naar het stationsgebied. Met de ene hand willen ze een probleem verhelpen en met de andere hand maken ze dat ongedaan.” Daarnaast heeft de milieuzone ook een negatief effect volgens SSLU: “Als je mensen dwingt een auto te kopen dan geven ze €7000 euro uit en gaan ze er ook meer mee rijden. Dan verslechtert de luchtkwaliteit per saldo.”

De Koninklijke Nederlandse Automobiel Club (KNAC) is van begin af aan groot tegenstander van de milieuzone en is onlang met een groot aantal aangesloten (klassieke) autoclubs naar de rechter gestapt. In eerste instantie richten ze zich op de stad Utrecht: “Daar is de gemeenteraad onnodig en onbegrijpelijk als eerste van start gegaan met een milieuzone voor een handvol oude personenauto’s met dieselmotor”, aldus KNAC directeur Peter Staal. Volgens Staal is dit weggegooid geld: “Want de kosten voor het instellen en bewaken van een milieuzone zijn enorm, terwijl vervuilers, zoals het openbaar vervoer met zijn rokende, dieselgestookte stads- en streekbussen gewoon de milieuzone in mogen.”

Voor de handhaving van de milieuzone heeft de gemeente een bedrag van €750.000 gereserveerd, Met deze investering worden onder meer camera’s en de benodigde software aangeschaft en geïnstalleerd. Ook het beheer en onderhoud voor de komende vier jaar is inbegrepen. De camera hangen op strategische plekken rond en binnen de milieuzone. Eind januari heeft de gemeente €3.720.100 euro aan subsidies verleend aan mensen die hun oudere dieselvoertuig willen laten slopen en eventueel vervangen. Het totale beschikbare budget voor de subsidieverlening voor sloop en vervangen van vervuilende diesels bedraagt €10,7 miljoen. De subsidies kunnen tot 1 juli worden aangevraagd.