In Het Jaar Van interviewen we verschillende Utrechters waarmee we terugkijken op het afgelopen jaar en bespreken we bijzondere gebeurtenissen of ontwikkelingen. Tot en met de laatste dag van het jaar 2020 verschijnen er dagelijks verhalen in deze rubriek.

Dit jaar was het dan eindelijk zover: er stroomt weer water in de Utrechtse stadsbuitengracht nadat de singel in de jaren 70 juist was omgebouwd tot parkeerterrein en snelweg. De stad is inmiddels ruim twintig jaar verder sinds de eerste schep de grond inging om het water terug te laten keren. Op 12 september werd de historische vergissing, het dempen van de singel, officieel weer ongedaan gemaakt. Projectleider Paul Manten is sinds 2012 vanuit de gemeente Utrecht betrokken bij het project om de singel weer rond te maken. ‘Het is een uniek stukje werk.’

In 1997 viel uiteindelijk het besluit om het water weer terug te brengen in de eerder gedempte singel. Rond de eeuwwisseling werd er flink gegraven. Het eerste gedeelte tussen de Weerdsluis en de Monicabrug was in 2001 klaar. Anton Geesink en voormalig burgemeester Jan van Zanen, toen nog wethouder, kwamen langs voor de opening. Een jaar later stroomde het water tot aan Paardenveld. Daarna duurde het best een tijdje totdat de singel weer wat extra meters had. Er kwam namelijk een raadgevend referendum over de verdere uitwerking van het stationsgebied en de singels.

Tekst gaat verder onder afbeelding

In 2015 kon er begonnen worden met het graven van het nieuwe stuk singel. In december van dat jaar waren de Weerdsingel en Catharijnesingel weer met elkaar verbonden. “Toen hadden we het eerste feestje”, zegt Paul. Het is een van de momenten die hem nog goed bijstaat. “Daar hadden we echt nog een soort gronddam in zitten. Daardoor had je meer het gevoel van een soort doorbreking en het aankoppelen van de singel. Je kon daar goed de doorbreking zien van de bestaande singel en het nieuwe stuk. Dat gronddammetje werd er als laatste tussenuit gehaald. Er was ook verschil in waterhoogte, daardoor kwam er wat reuring in het water. Ik vond dat een mooi moment. Dan wil je heel graag door om het helemaal rond te maken.”

Het eerste rondje

Voor Paul lijkt dat feestje alweer lang geleden. “Ik weet nog goed dat ik in 2012 begon en de ambities hoorde over wat er allemaal moest gebeuren. Jonge, wat een bak werk.” Eind 2015 stroomde het water tot aan Vredenburg, een jaar later weer wat verder: tot aan Hoog Catharijne. De singel liep lang tot aan het winkelcentrum, maar begin september dit jaar werd het laatste beetje zand en de damwand tussen de nieuwe en de ‘oude’ singel weggehaald. Daarmee stroomde het water weer helemaal rond de Utrechtse binnenstad.

Tekst gaat verder onder afbeelding

Een historisch moment dat door de gemeente werd gevierd op 12 september. Het idee was om er een groot feest van te maken. Vanwege het coronavirus kon dit niet doorgaan. Wel was de pers in groten getale aanwezig. Ook omwonenden waren uitgenodigd.

“Wij mochten meteen de eerste dag een rondje maken. Dat wil ik zeker nog een keer met mijn gezin gaan doen. Alleen waren afgelopen jaar alle bootjes al verhuurd als het een beetje lekker weer was. Dus dat wordt volgend jaar dan.” Tijdens alle werkzaamheden gingen Paul en zijn collega’s als een van de eerste onder Hoog Catharijne door.

“We hadden nog een werkbootje liggen. Het was heel leuk om even met z’n allen onder de Stadskamer door te varen. Ook hadden we al regelmatig gelopen waar andere mensen nog niet mochten komen. Dat was bijzonder.” Wat hij ook heel bijzonder vond tijdens het graven van de singel, was de belangstelling van alle Utrechters. “Het was geweldig om te zien hoeveel mensen er elke dag op die brug kwamen staan om te kijken wat er allemaal gebeurde.”

Tekst gaat verder onder afbeelding

‘Nog niet helemaal af’

Voordat het laatste deel van de singel gegraven kon worden, waren er allerlei werkzaamheden nodig. “Je moet eerst de ondergrond op orde brengen”, legt Paul uit. “De kabels, leidingen en riolering in de grond. En we moesten damwanden aanbrengen. Verder lag er op het Paardenveld een rotonde. Dat kan je je bijna niet meer voorstellen.”

Het is volgens hem dan ook lastig om de vaak gestelde vraag te beantwoorden: ‘Hoelang heeft het geduurd om de singel weer rond te maken?’ Het is dan maar de vraag wat je telt bij het graven van de singel. “Het begon bijvoorbeeld al met de uitbreiding van de parkeergarage bij TivoliVredenburg. Die schuurde gedeeltelijk al tegen het water aan. Daar moest je dus al allemaal voorbereidingen doen om er rekening mee te houden dat daar de singel weer zou komen.”

Tekst gaat verder onder afbeelding

Hoewel het water weer door de singel stroomt, is het nog niet helemaal af, zegt Paul. “Sommigen zeggen ‘Nu zijn we klaar’, omdat de singel is doorgetrokken. We hebben de grootste klap wel gemaakt, maar toch zijn er nog wel wat dingen te doen.” Zo worden er de komende tijd nog bomen en struiken geplant in het Willemsplantsoen.

Ook moeten er nog bloembollen in de grond en oeverbeplanting in het water. Verder komt er een kano- en ligsteiger waarop gezeten, gelegen en gezond kan worden. En moet onder meer de Marga Klompébrug nog de definitieve wegverharding krijgen.

Paul heeft al best wat bijzondere projecten mogen begeleiden, maar een project als dit kom je niet vaak tegen. “Het is een uniek stukje werk. Hoe vaak mag je nou een stuk singel aanleggen? Niet alleen historisch gezien, maar ook vanuit het vakgebied is het leuk om te doen. Het is een breed palet aan activiteiten. En het is iets dat er over twintig jaar nog steeds ligt. Dat weet ik zeker. Ik denk dat het alleen maar mooier gaat worden. Wij hebben de singel gegraven, maar het gaat pas leven op het moment dat mensen er gebruik van maken. En de bootjes er gaan varen. Dat is supertof om te zien.”