De rellen tussen de Mobiele Eenheid en FC Utrecht hooligans zit bij veel mensen nog vers in het geheugen. Een groep van zo’n vijfhonderd FC Utrecht hooligans keert zich na de wedstrijd tegen Go Ahead Eagles op zondag 26 mei 2024 met veel agressie tegen de politie. Er werd nooit eerder zoveel geweld gebruikt. De bizarre situatie is nog steeds niet helemaal te verklaren, zelfs niet wanneer de eerste verdachten voor de rechter moeten verschijnen: “Ik kan me er weinig van herinneren.” 

Het is goed om de feiten te weten, voordat de verdachten aan het woord worden gelaten. Daarvoor gaan we terug in de tijd, naar de dag waarop het compleet mis gaat in stadion Galgenwaard. FC Utrecht staat met 1-0 voor tegen de voetbalclub uit Deventer wanneer er vanuit het uitvak vuurwerk wordt gegooid in de richting van de Utrechtse supporters. Een groep van zo’n 150 Utrechtse supporters bestormt dan het veld. De wedstrijd wordt kort gestaakt. Nadat de bal weer wordt aangetrapt, verliest FC Utrecht de wedstrijd tegen Go Ahead Eagles. Niet veel later escaleert de boel volledig: “Ik zag zwart voor mijn ogen.” 

Het is druk in het gerechtsgebouw aan het Vrouwe Justitiaplein woensdagochtend. Verdachten, advocaten, politieagenten, journalisten en medewerkers van de rechtbank Midden-Nederland lopen door elkaar heen. Zodra iedereen op de aangewezen plaatsen zit, begint de eerste zittingsdag van het proces tegen de hooligans. 

Terug naar de Galgenwaard, waar de sfeer na de wedstrijd al snel grimmig wordt. Gekleed in zwarte jassen en truien, met maskers en capuchons, verzamelen honderden FC Utrecht supporters zich buiten het stadion op het Herculesplein. Zij proberen naar het uitvak van Go Ahead Eagles te komen, maar de politie probeert te voorkomen dat hooligans elkaar opzoeken. Dat is het moment dat het uit de hand loopt bij de Mobiele Eenheid (ME). 

Chaos 

Er worden stukken leisteen uit de grond gerukt en hard richting de ME gegooid. Een van deze stenen was zo scherp en werd met zoveel kracht gegooid, dat een lid van de ME neervalt en een hersenschudding oploopt. Ook fietsen, fakkels en andere onderwerpen gaan door de lucht. 

Er klinken oorverdovende knallen. Cobra’s en nitraten ontvlammen om de haverklap. Een lid van de ME ziet een vuurwerkbom liggen en kan alleen maar hopen dat zijn oordoppen werken. Het explosief veroorzaakt zo’n harde klap, dat hij tot op de dag van vandaag een piep in zijn oor hoort. Acht agenten liepen ook blijvende gehoorschade (tinnitus) op tijdens de rellen. Maar daar blijft het geweld niet bij. 

Benauwde situatie 

De ME raakt ingesloten door de menigte en zit volledig klem. Hooligans klimmen op motorkappen van politiebusjes. Met stalen buizen wordt hard ingeslagen op de ruiten van de voertuigen. Er wordt zelfs zo vaak en hard tegen de ramen gebeukt, dat er een opening in een van de voertuigen ontstaat. Uit angst dat er een stuk staal of vuurwerk naar binnen komt, lost een inzittende politieman daarom waarschuwingsschoten. 

In de rechtbank worden beelden getoond waarop één van de verdachten vermoedelijk te zien is. Hij slaat met een stalen buis op een politiebusje in. De 23-jarige verdachte uit Maarssen zegt daar geen uitsluitsel over te kunnen geven: “Ik ben betrokken geweest, maar ik weet niet of ik de verdachte op het filmpje ben.” Hoe dan ook eist het Openbaar Ministerie (OM) tegen hem tot nu toe de zwaarste straf. Het OM wil dat hij anderhalf jaar de cel in gaat, mede omdat hij volgens hen een leidende rol had in het geweld. Daarnaast heeft hij een stadionverbod van 7,5 jaar vanwege zijn rol bij de rellen, en verloor hij zijn baan als vuilnisman bij de gemeente Utrecht. De man zegt zich in de rechtszaal weinig te herinneren van deze dag.

Maar ook nadat de politie in de knel raakt, houdt het geweld nog niet op. Bij de Tamboersdijk achter de Waterlinieweg verzamelt inmiddels een arrestatieteam om relschoppers aan te houden. Daar gaat het opnieuw mis. Een grote groep hooligans achtervolgt de politie en roept: “Pak ze.” Een agent valt op de grond. Er komt een paal van een verkeersbord op hem af. Zijn collega lost daarop ook een waarschuwingsschot. Pas na ruim een uur wist de politie de losgeslagen menigte te verdrijven.

Overleven

In totaal vonden op zeven verschillende locaties in de buurt van stadion Galgenwaard stampij plaats. In de rechtbank verklaart de ME; “Het was overleven en maken dat je wegkomt.” Niet alleen vanwege het vuurwerk, maar ook vanwege de enorme massa die hen dreigden te overlopen. Ook gaven ME’ers met jarenlange ervaring aan nog nooit zoveel agressie te hebben meegemaakt. “Het leek wel oorlog.” 

Een 20-jarige verdachte uit Zeist zegt in de rechtszaal spijt van zijn acties: “Ik weet niet waarom ik het heb gedaan. Ik zie dat het fout is.” De man verklaart een persoonlijkheidsstoornis te hebben, waardoor hij ‘dingen anders interpreteert’, en zich minder goed in mensen kan inleven. Het OM eist een gevangenisstraf van zes maanden tegen de man. Eerder kreeg hij ook al een stadionverbod opgelegd van vier jaar. 

“Spijt is relatief”

Een andere verdachte lijkt minder spijt te hebben van zijn daden. “Spijt achteraf is relatief”, stelt hij. De 37-jarig man uit Vleuten is vooral gefrustreerd: “U moet begrijpen, ik ben van mijn bed gelicht, met kinderen die wakker werden. Er is drie keer politie aan de deur geweest en ik heb hoge kosten aan een advocaat.” Naar eigen zeggen wilde de verdachte ‘alleen maar helpen en mensen rustig houden’.

Er worden in totaal 57 mannen vervolgd voor de rellen die ontstonden na de voetbalwedstrijd. De hooligans zijn met behulp van camerabeelden en opsporingsprogramma’s opgespoord. De eerste 28 verdachten moesten zich op 4, 6 en 13 december verantwoorden voor openlijke geweldpleging, zware mishandeling of bedreiging. Het is nog onbekend wanneer de rechtbank uitspraak doet. Wat de straf wordt van de verdachten, is dus nog de vraag.