Het Vredenburg wordt in de jaren 50 steeds meer het centrale plein van de stad. Het ligt in het winkelhart van de stad en het is het belangrijkste uitgaansgebied. Er komt steeds meer verkeer, het Vredenburg is een grote parkeerplaats en krijgt steeds meer bezoekers van de Jaarbeurs te verwerken. De inrichting van het Vredenburg vraagt meer aandacht.
In 1948 besluit de Jaarbeurs om haar gebouwen aan het Vredenburg uit te breiden met een vierde jaarbeursgebouw en een secretariaatsgebouw. Uitbreiding van de Jaarbeurs betekent extra bezoekers voor de stad. Het gemeentebestuur wil profiteren van de extra impuls voor de middenstand die het gevolg zal zijn van de uitbreiding en ondersteunt dit plan.
Hotel Smits
Het is de bedoeling dat bezoekers van de beurs langer in Utrecht blijven. Daarvoor zijn goede horecavoorzieningen nodig, maar mogelijkheden om uit te gaan zijn slechts beperkt beschikbaar. De bouw van hotel Smits op de hoek van het Vredenburg met de Lange Viestraat is een eerste stap in die richting.
Albert Smits is eigenaar van Hotel Central op de hoek van het Stationsplein en de Stationsstraat. Op 13 oktober 1944 wordt Hotel Central tijdens bombardementen verwoest. Smits wil zijn hotel op de plek herbouwen. Maar de gemeente wil het Stationsplein vergroten en Hotel Central zou dan in de weg staan. Men komt overeen een hotel onder de naam Smits te bouwen op de hoek van het Vredenburg en de Lange Viestraat.
De tekst loopt door onder de foto.
Hotel Smits is een open en licht gebouw waarvan de hoek een kwartcirkel vormt, met hoge grote ramen in de plint. Het hotel heeft een restaurant met ‘Franse keuken’, een café, hotelkamers en vergaderruimten. Bij de eerste steenlegging in 1952 is burgemeester De Ranitz enthousiast en hij breekt ‘een lans voor alles wat tot vergroting van het vertier en de levendigheid van de stad zou bijdragen’.
Het Vredenburg volgens architect Oud
Architect Oud krijgt in 1948 opdracht voor het maken van een plan voor de uitbreiding van de Jaarbeurs en voor de herinrichting van het Vredenburg als plein. In 1951 presenteert hij zijn plannen. Het Jaarbeursgebouw wordt aan de zuidkant uitgebreid met een vierde gebouw, met daarnaast een toren van 50 meter hoogte. Het eerste Jaarbeursgebouw, aan de noordkant van het Vredenburg, krijgt een nieuwe, verhoogde ingang. Noordoostelijk, tegenover hotel Smits en C&A, is het secretariaat van de Jaarbeurs gepland. Het is een gebouw met twee lagen.
Een nieuwe weg ten zuiden van de Jaarbeursgebouwen verbindt Achter Clarenburg met de Catharijnesingel. Oud stelt voor over de Catharijnesingel een voetgangersbrug te bouwen tussen deze nieuwe weg en de Stationsstraat. Dat zou de stroom voetgangers over het Leidseveer verminderen.
De tekst loopt door onder de foto.
Het plan wordt enthousiast ontvangen. Oud past het plan gedeeltelijk aan op basis van wensen en opmerkingen. Zijn aangepast ontwerp wordt eveneens positief ontvangen, maar er groeit wel kritiek.
De bestaande drie jaarbeursgebouwen vormen een donkere, hoge afsluiting van de Catharijnesingel. Uitbreiding met het vierde gebouw vergroot de barrièrewerking. Het torengebouw is de zuidelijke begrenzing van het plein. De nieuwe ingang aan de noordelijke kant van het Vredenburg met aansluitend het secretariaatsgebouw vormt de noordelijke wand. Wordt het Vredenburg niet te veel de binnenplaats van de Jaarbeurs?
De ligging van het secretariaatsgebouw leidt tot kritiek want het sluit het plein af. Met het groeien van de kritiek verbreedt de discussie zich. Volgens sommige bestuurders zou het beter zijn om de Jaarbeurs in zijn geheel naar de Croeselaan te verplaatsen. Die locatie zou meer ruimte voor doorgroei bieden, maar is op dit moment financieel niet haalbaar. Eventuele verplaatsing naar de Croeselaan is volgens het stadsbestuur niet gewenst want het ’hoort in de stad’. De stad is nog steeds het gebied binnen de singels.
De tekst loopt door onder de foto.
Een nieuwe weg over het Vredenburg
Bij het vaststellen van het structuurplan in 1954 wordt een nieuwe weg gepland. De Sint Jacobsstraat wordt oostelijk langs het Vredenburg naar Achter Clarenburg richting Mariaplaats verlengd. De bouw van het secretariaatsgebouw op de geplande plek staat die verlenging in de weg. Er moet een andere locatie voor het secretariaatsgebouw gevonden worden.
De tekst loopt door onder de foto.
In 1956 wordt het definitieve plan voor de vergroting van de Jaarbeursgebouwen vastgesteld. Van een vierde gebouw en een torengebouw is geen sprake meer. Op de plek daarvan komt het secretariaatsgebouw, naar ontwerp van architect Elling. Van verdere aanpassingen aan de bebouwing en inrichting van het Vredenburg komt het niet meer. Oud geeft daarop zijn opdracht in 1961 terug. Het secretariaatsgebouw wordt in 1962 geopend.
In de jaren 70 wordt het Vredenburg opnieuw ingericht. De Jaarbeurs heeft besloten volledig te verhuizen naar de Croeselaan. Het secretariaatsgebouw wordt onderdeel van het winkelcentrum Hoog Catharijne. De Sint Jacobsstraat wordt niet verlengd, het Vredenburg en Achter Clarenburg worden deel van het voetgangersgebied. Bij de vernieuwing van Hoog Catharijne 30 jaar later wordt het secretariaatsgebouw afgebroken.
11 Reacties
ReagerenNu de parkeergarage naast het SHV-kantoor buiten gebruik is gesteld, is het tijd om de hoognodige doorgang van Achter Clarenburg naar de Rijnkade alsnog te creëren.
Leuk verhaal over de jaarbeurs.
Maar dat het vredenburg het centrale plein van Utrecht is geworden is natuurlijk baarlijke nonsens. Het is een vies, naar vis stinkend tochtgat. Rondzwervend vuil overal.
Dat flatgebouw had nooit gebouwd moeten worden, het ziet er nu zoutloos uit. Zonde.
@ Sj
Niet mee eens. Het is het enige échte stadsplein van Utrecht. Omsloten door een gevelwand met kloppende maten.
Het centrale plein van Utrecht is wat mij betreft het stationsplein! Altijd gezellig onder het bollendak!
Ik vind het een verschrikkelijk lelijk plein, maar gelukkig zijn er mensen zat die de nieuwe Architecten structuur van het plein verschrikkelijk mooi vinden en smaken verschillen nou eenmaal.
Maar ik vraag me wel eens af of je alleen Architect kan worden als ze je selecteren op bepaalde smaak en creatie.
Ik ben op het Vredenburg geboren. Lang geleden. Mijn vader had een zaak naast van Dillen. Het gemeente bestuur is er in jaren geslaagd om er het beroerdste plein van midden Nederland van te maken. Zonder ook maar enige visie over het behouden van oude gebouwen is het gelukt om er iets vreselijks van te maken. Dat is als ik er naar terugkijk. De nieuwe generatie, o.a. mijn zoon, kijkt mij aan als ik er vol passie over heb hoe lelijk het is, met de vraag: Waar heb je het over? Die weet van niks hoe het was en kijkt naar nu.
Tja, zo gaat dat.
Over smaak valt niet te twisten. Maar inderdaad, stedenbouwkundig is het Vredenburgplein tegenwoordig een geslaagd plein.
@marcel: wat stel je voor, dat die vieze oude jaarbeursgebouwen waren blijven staan op het Vredenburg.
Of doel je op die ouwe passage met de VVV en Staffhorst?
Of doel je op het kasteel wellicht?
Ah, dat plein met dat peperdure kunstwerk dat niemand ziet maar er wel is doorgedrukt door de gemeente….???
Had er voor iets minder een mooie klassieke fontein geplaatst waar iedereen van kan genieten, maar nee hoor, het moest weer iets “kunstzinnigs” zijn zonder draagvlak bij de bevolking.
Huh, @ Bill, waar zijn je modernistische denkbeelden. Een klassieke fontein op die plek is volkomen misplaatst. Dat kan je niet serieus menen.