“Het is oké, om je soms kut te voelen”, vertelt Lieve (18) terwijl ze in de drukke aula van het Bonifatius college zit. Tientallen leerlingen met rugzakken lopen door het gebouw op weg naar een nieuwe les. Lieve heeft net samen met andere leerlingen geluisterd naar een presentatie over het mentale welzijn van jongeren. Uit onderzoek blijkt dat steeds meer jongeren te maken hebben met somberheidsgevoelens, prestatiedruk en stress. Lieve, Joosje (18), Syb (17) en Sjoerd (17) herkennen deze geluiden. De vier zitten in de leerlingenraad en krijgen op deze manier veel mee van wat er speelt op school. We spreken ze over roddels op sociale media, pesterijen in de gang en de druk die gepaard gaat met het jonge leven.

Instagram, Tiktok en Snapchat; bijna alle jongeren zitten wel op deze sociale media. Ook Lieve, Joosje, Syb en Sjoerd maken er gebruik van. Recent kregen nog honderden ouders van leerlingen uit Utrecht een brief op de mat waarin gewaarschuwd werd voor online kanalen, vaak gelinkt aan een specifieke school, waar ruimte is voor roddels en cyberpesten. Zo’n kanaal is er niet over het Bonifatius, maar de leerlingen kennen het bestaan ervan.

Ook los van de roddelkanalen kunnen jongeren druk ervaren door sociale media, zegt Lieve. ‘’Er is een heel groot stigma van het perfecte plaatje rondom sociale media gekomen. Natuurlijk ga je geen foto van jezelf posten waarvan je vindt dat je er lelijk opstaat, maar nu is het zo dat er bepaalde maatstaven zijn van hoe je je er minstens uit moet zien op een foto: slank, dun en met veel make-up. Dat sociale media invloed heeft op hoe jongeren zich voelen is dus logisch.’’ Populaire apps als BeReal helpen overigens wel tegen de drang om het perfecte plaatje te laten zien, volgens Joosje.

Onderzoeken

Dat de mentale gezondheid van jongeren onder druk staat is duidelijk. In onderzoeken in Nederland en in Utrecht geeft een vijfde van de jongeren tussen de 16 en 25 jaar aan last te hebben van somberheid en angst en meer dan de helft van de jongeren last van prestatiedruk en stress. Vooral corona lijkt van grote invloed te zijn geweest op de cijfers. Reden voor de gemeente Utrecht om het onderwerp op de agenda te zetten. Daarom trappen zij vandaag de campagne ‘Unbox jezelf’ af op het Bonifatius college, een initiatief van de Gemeente Utrecht om mentale gezondheid van jongeren meer bespreekbaar te maken.

Dat er nog winst te behalen valt in het bespreekbaar maken van mentale problematiek blijkt uit de cijfers die Ilse Olde Hanhoft en Sara Grutere van MIND Young Academy deze middag delen. Meer dan de helft van de jongeren ervaart een taboe op het spreken over mentale gezondheid. Daar herkennen de leerlingen zich in: ‘’Veel jongeren weten niet naar wie ze een vriend of een vriend die het moeilijk heeft moeten doorsturen’’, zegt Syb. “Soms moet je ook gewoon over een drempel stappen om hulp te vragen of aan te bieden. En soms rust er ook nog een taboe op door zo iets in het openbaar te zeggen.” Dat wordt ook mooi geïllustreerd door een vraag die wethouder Eelco Eerenberg, ook aanwezig bij de aftrap van de campagne, stelt aan de leerlingen: ‘’Wie twijfelt er wel eens aan zichzelf?’’ Slechts drie leerlingen steken hun hand op. Eerenberg steekt de jongeren een hart onder de riem: ‘’We hebben een maatschappij gecreëerd waarin we alles goed moeten doen. Het is dus niet zo gek als je wel eens aan jezelf twijfelt in een wereld waarin alles goed moet zijn.”

Corona wake-up call

Het Bonifatius college probeert leerlingen steeds meer te stimuleren om te praten over de problemen waar zij tegenaan lopen. ‘’Sinds twee jaar zijn er coaches aangesteld op school, waar iedere leerling om de drie weken een gesprek mee heeft’’, vertelt Joosje. Ook campagnes als deze helpen bij het bespreekbaar maken, zegt Sjoerd.

De leerlingen merken op dat er al een groot verschil is tussen de bespreekbaarheid van mentaal welzijn nu en vijf jaar geleden. Volgens Sjoerd heeft vooral corona hier invloed op gehad: ‘’Door corona is het veel meer opgevallen hoe jongeren zich echt voelen, dat was echt een wake-up call.’’ Op het Boni lijkt het onderwerp ook goed op de voorgrond te staan, ook bij thema’s als pesten. Lieve vertelt: “Op alle scholen wordt natuurlijk wel gepest, maar gelukkig is het hier niet heel erg. Hier op school is er ook echt wel sociale controle onder de leerlingen. Als ik iets in de gang zie gebeuren durf ik er ook echt wel op af te stappen om er iets van te zeggen.”