Hospice Utrecht: Dankzij 60 vrijwilligers wordt er ook in de laatste levensfase nog geleefd | De Utrechtse Internet Courant Hospice Utrecht: Dankzij 60 vrijwilligers wordt er ook in de laatste levensfase nog geleefd | De Utrechtse Internet Courant

Hospice Utrecht: Dankzij 60 vrijwilligers wordt er ook in de laatste levensfase nog geleefd

Hospice Utrecht: Dankzij 60 vrijwilligers wordt er ook in de laatste levensfase nog geleefd
De oude pastorie achter de Antoniuskerk op de Kanaalstraat doet nu dienst als hospice.
De Kanaalstraat: een drukke straat vol groentewinkels, slagers en andere bedrijvigheid in onze stad. Toch vind je er te midden van alle drukte ook een huis van rust: het Hospice Utrecht. Sinds 2002 is de oude pastorie achter de Antoniuskerk de plek om je laatste hoofdstuk af te sluiten, zoals de 45-jarige directeur Lorissa Jonker het huis omschrijft.

De Kanaalstraat: een drukke straat vol groentewinkels, slagers en andere bedrijvigheid in onze stad. Toch vind je er te midden van alle drukte ook een huis van rust: het Hospice Utrecht. Sinds 2002 is de oude pastorie achter de Antoniuskerk de plek om je laatste hoofdstuk af te sluiten, zoals de 45-jarige directeur Lorissa Jonker het huis omschrijft.

Het Hospice Utrecht is een (t)huis waar mensen terecht komen die uitbehandeld zijn in het ziekenhuis en niet meer te genezen zijn. De verwachting is vaak dat ze minder dan drie maanden te leven hebben. “Wanneer mensen zijn uitbehandeld in het ziekenhuis en weten dat ze komen te overlijden, is rust vaak het enige wat ze nog willen”, vertelt Lorissa Jonker. “In een ziekenhuis heb je dat niet, daar wordt geleefd volgens schema’s.” In het hospice hoeven de gasten (de naam die wordt gegeven aan mensen die er verblijven) niet volgens bepaalde tijden op te staan of te eten. “Alles gaat zoveel mogelijk zoals thuis.”

Vrijwilligers Coletta en Joke
Vrijwilligers Coletta en Joke

Kenmerkend voor het Hospice Utrecht is de huiselijkheid. Zo ligt er beige vloerbedekking op de grond: “Niet praktisch, maar wel warm”, aldus Jonker. Naast de vier kamers voor de gasten, is er ook een grote woonkeuken, logeerkamer en woonkamer te vinden in het huis. De woonkamer wordt voornamelijk gebruikt door familie van de gasten. Er staat een televisie, er liggen kussentjes op de bank en overal glinsteren de gekleurde glas-in-loodramen je tegemoet. Op een mooie warme dag staan de deuren open naar de grote tuin vol weelderige bloemen. Aan de keukentafel wordt was gevouwen door een van de vrijwilligers, een andere vrijwilliger komt met een emmer water de keuken binnenlopen. “Er moet weer appelsap worden gehaald”, klinkt het. De reuring van een ‘gewoon’ huis lijkt het.

“Er hangt geen deprimerende sfeer in het huis: er wordt geleefd en gelachen. Wij ontkennen de dood niet, maar zijn wel bezig met leven”

De vrijwilligers

Het Hospice in Utrecht zou niet kunnen draaien zonder de vrijwilligers. Er werken op dit moment meer dan zestig vrijwilligers in de oude pastorijwoning. Er zijn maar vijf betaalde krachten: de directeur, drie coördinatoren en een verpleegkundige die dagelijks van 8.00 tot 23.00 uur aanwezig is. “Onze vrijwilligers doen alles”, zegt Jonker. Zo doen de vrijwilligers de huishoudelijke taken als wassen en koken, maar het belangrijkste: ze zijn er voor de gasten. 24 uur per dag, zeven dagen per week. Per dienst van vier uur zijn er telkens twee vrijwilligers aanwezig in het huis. Eis is dat je minimaal acht uur per week werkt, waarvan eens in de twee weken een nachtdienst. Dat is niet voor iedereen weggelegd, maar met wilskracht komt je ver. “Er is een vrouw van over de tachtig jaar die nog nachtdiensten bij ons draait, echt een kanjer van een vrouw”, vertelt Jonker trots.

Directeur Lorissa Jonker
Directeur Lorissa Jonker

Door zo’n grote groep vrijwilligers is er een diversiteit aan mensen die meehelpt in het huis. Dat is fijn voor de gasten, vertelt Jonker. Zo kan de gast zelf kiezen met wie hij het meest contact wil. “Sommige gasten wachten bijvoorbeeld een dagje zodat ze dan met die ene vrijwilliger een luchtje kunnen scheppen.” De vrijwilligers worden ook goed getraind in hoe om te gaan met de gasten. Zo krijgen ze bijvoorbeeld scholing in het omgaan met dementie, maar ook training in het herkennen van een delier. “Ook praten we met elkaar veel over de dood zelf, bijvoorbeeld met trainingen over de dood en de islam of de dood en het jodendom.”

Tijd voor elkaar

De vrijwilligers kunnen hier alles doen wat mogelijk is voor de gasten. Voor de vrijwilliger Joke was dat een verademing. “Ik werkte voorheen als verpleegkundige in het ziekenhuis. Daar was het altijd rennen, druk druk druk. In mijn eerste week hier kon ik bij het verlaten van een gast in zijn kamer vragen: ‘Kan ik nog iets voor u doen?’ Dat was echt fenomenaal. In het ziekenhuis heb ik nooit tijd gehad voor die vraag.” Joke werkt inmiddels al acht jaar bij het hospice. Ook Coletta doet het werk met veel voldoening: “Of ik het ook zo lang ga volhouden? Als het volhouden was, dan zou ik morgen stoppen!” Ze lacht. Ze doet haar werk heel graag. “Na je pensioen leer je niet snel meer nieuwe mensen kennen. Hier wel, het is hartstikke gezellig en je voelt je gezien. Ook geeft het helpen zelf ontzettend veel voldoening.”

Van mens tot mens

De vrijwilligers overleggen veel met elkaar over de gasten. Er kwam een keer een gast binnen waarbij praten niet meer ging. Bij een bijeenkomst werd de vraag gesteld of iemand wist waar je hem nog mee kon plezieren. Jonker: “Een vrijwilliger vertelde toen dat zij tijdens haar dienst altijd een halfuurtje naast het bed ging zitten, gewoon om er te zijn. Dat vond ik zo mooi. Voor dit werk moet je oprecht zijn, als iemand gaat sterven is het contact echt van mens tot mens.”

In het hospice worden de gasten samen met de familie opgevangen. Zo staat er in iedere kamer een sofa en is er een logeerkamer voor familieleden

Er hangt geen deprimerende sfeer in het huis: er wordt geleefd en gelachen. “Wij ontkennen de dood niet, maar zijn wel bezig met leven. Er wordt hier gewoon gewassen, gekookt en gegeten”, zegt Jonker. Vaak zijn gasten blij dat ze hun leven nog goed kunnen afronden en dat het niet in één keer voorbij is. “Laatst was er iemand die zorgvuldig zijn hele huisraad heeft weggegeven. Ook zijn geld gaf hij weg aan mensen die het volgens hem goed hadden gedaan. Zo kon hij zijn leven afsluiten.” Natuurlijk zijn er gasten die bij iedereen veel indruk maken, zoals een borstkankerpatiënt van in de twintig jaar. Maar over het algemeen zijn het vooral oudere mensen die komen te verblijven in het hospice. Ze komen er om verschillende redenen. Sommigen hebben te weinig mensen in hun omgeving die kunnen helpen met de verzorging, anderen willen er hun partner en familie niet mee belasten. “Of soms durft de partner in kwestie het niet aan”, verklaart Jonker. In het hospice worden de gasten samen met de familie opgevangen. Zo staat er in iedere kamer een sofa en is er een logeerkamer voor familieleden.

Het konijn

De vrijwilligers proberen wat nodig is te geven. Zo wilde een gast nog een keer graag naar de dierentuin. Dat is geregeld met behulp van Stichting Ambulance Wens. Een high tea met oude studievriendinnen, voor de laatste keer naar een museum; veel dingen hebben ze al voorbij zien komen. Laatst verbleef er een persoon met een verstandelijke beperking in het hospice, die zich ondanks veel familiebezoeken toch erg eenzaam voelde. Nu is de regel dat honden en katten niet in het hospice mogen wonen, maar een konijntje kon er wel bij. De gast hield vanaf dat moment het konijn dag en nacht bij zich. “In de overdacht stond dan: de gast en het konijn slapen. Dat deed iedereen zo goed”, vertelt Jonker trots.

Ondertussen rijdt Coletta een gast in een rolstoel het terras op. Een oase van groen en rust, waardoor je vergeet dat je eigenlijk aan de Kanaalstraat zit. “Nou, als de hemel nog mooier is dan dit…”, zegt hij lachend terwijl hij z’n sjekkie draait.

Er bestaan twee soorten hospices in Nederland:

– High-care hospice: een verblijf waarbij de dagelijkse zorg door vrijwilligers wordt gedaan en er 24 uur per dag een verpleegkundige aanwezig is.
– Bijna Thuis Huis: een verblijf waarbij de dagelijkse en nachtzorg door vrijwilligers wordt gedaan. Er is dagelijks van 8.00 tot 23.00 uur een verpleegkundige aanwezig en ’s nachts wordt samengewerkt met de huisartsenpost.

SCHRIJVER
Annabel van Heesbeen

FOTOGRAAF
Robert Oosterbroek

Dit artikel is eerder verschenen in de DUIC krant. Lees hier de volledige editie nog eens terug:

10 Reacties

Reageren
  1. Peet

    Geweldig,,,wat heb ik respect voor de vrijwilligers
    Petje af,,,meer dan diepe buiging

  2. jos stelling

    Helemaal eens met Peet. Veel bewondering.

  3. K.

    Nou, met beide ben ik ‘t meer dan eens.. geweldig!
    K.

  4. Theodora

    Geweldig wat jullie doen!

  5. J.

    Mooi artikel.
    Dat dit er is als je doodgaat en er niemand voor je kan zorgen, (wegbezuinigd uit onze maatschappij of wat dan ook voor reden) ik vind het prachtig en tegelijk ook triest. Ik hoop dat als ik, je weet niet hoe het gaat in het leven, het ooit nodig zou hebben, dat deze plek er dan nog steeds is, met deze mensen!

  6. Michael

    Brok in m’n keel van dit verhaal. Ongelofelijk wat deze vrijwilligers presteren! Zo mooi dat dit bestaat.

  7. Daan

    Mijn moeder heeft hier 4 jaar geleden ook gelegen en overleed precies een week later. De zorg de aandacht voor de familie het was allemaal super. Kijk er met warme gevoelens op terug. Een beter einde had ze niet kunnen krijgen hier.

  8. Marijke. Megens.

    Werkelijk prachtig werk wat die vrijwilligers doen heel veel bewondering.

  9. Cecilia

    Ik voel me heel erg naar jullie toegetrokken om bij jullie te komen kijken of het inderdaad ook wat voor mij is. Het klinkt als mijn droomwens om oudere te willen helpen en zeker mensen die richting het einde zijn, want ik zou ook graag samen zijn tot mijn laatste snik. Ik woon dan wel in de Lister, maar ik zou graag vrijwilligerswerkdoen en mensen helpen. Ook zou ik graag dan met jullie willen verder leren. Om nog beter met ze om te gaan. Zou ik een keerlangs mogen komen om te kijken hoe jullie te werk gaan. Graag in het weekend. Groetjes van Cecilia en doeidoeiiiiiiiiiii. ?

  10. Veronica loffeld

    Ook ik heb een mooie en goede ervaaring met het hospis mijn vader heeft daar zijn laatste weeken met ons doorgebracht geweldig was het daar en toevalig een mooie kamer met uitzicht op de groote mooie tuin

Plaats een reactie

Lees voor u reageert onze algemene voorwaarden. Alle reacties worden vooraf gemodereerd. Uw IP adres is geregistreerd (wordt niet gepubliceerd).