Jan Jansen: ‘Ik heb er vrede mee omdat er geen uitweg is’ | De Utrechtse Internet Courant Jan Jansen: ‘Ik heb er vrede mee omdat er geen uitweg is’ | De Utrechtse Internet Courant

Jan Jansen: ‘Ik heb er vrede mee omdat er geen uitweg is’

Jan Jansen: ‘Ik heb er vrede mee omdat er geen uitweg is’
Een hersentumor maakte een einde aan de reeks interviews die Jan Jansen (76) maakte voor de Oud-Utrechter. Hij interviewde bijna 200 Utrechters en leerde hierdoor de stad en de Utrechters op zijn duimpje kennen. In ‘Utrecht in 100 interviews’ is zijn nalatenschap veiliggesteld. We spraken Jansen over zijn boek en over hoe het met hem gaat.

Een hersentumor maakte een einde aan de reeks interviews die Jan Jansen (76) maakte voor de Oud-Utrechter. Hij interviewde bijna 200 Utrechters en leerde hierdoor de stad en de Utrechters op zijn duimpje kennen. In ‘Utrecht in 100 interviews’ is zijn nalatenschap veiliggesteld. We spraken Jansen over zijn boek en over hoe het met hem gaat.

Jansen kent ‘de Utrechter’ als geen ander. Van 2010 tot 2018 interviewde hij voor De Oud-Utrechter bijna 200 Utrechters. Bekende stadsbewoners, zoals Dick Bruna en Ad van Liempt, maar ook minder bekende Utrechters zaten geregeld tegenover hem aan tafel. Alle lagen van de bevolking kwamen voorbij. In opdracht van de gemeente werden honderd van deze interviews gebundeld in het boek ‘Utrecht in 100 interviews.’ Voor Jansen is het niet alleen een erkenning van zijn werk maar ook een deel van zijn nalatenschap: in 2018 werd er bij hem een hersentumor gevonden en is hij ongeneeslijk ziek. Zijn werk voor de Oud-Utrechter heeft hij inmiddels moeten neerleggen.

“Het werd gemeld als een doodvonnis”, vertelt Jansen over zijn ziekte. “Het is afschuwelijk om te horen en een onwerkelijk moment. Ik ben altijd zeer actief bezig geweest, de laatste jaren als stadsgids, voor De Oud-Utrechter en bij de Adviescommissie Ouderen, maar met zo’n diagnose wordt alles uit je handen geslagen. Het is een bizarre situatie om je in te bevinden.” Tegelijkertijd zegt Jansen dat de ernst van de diagnose hem heeft geholpen zich er sneller bij neer te leggen dat de tumor hem fataal zal zijn. “Het was ondubbelzinnig. Ik heb nog een paar maanden tot een jaar. Ik heb er nu vrede mee omdat er geen uitweg is.”

De ziekte en de behandeling eisen inmiddels hun tol. Jansen loopt moeilijk en zijn uiterlijk is sterk veranderd. Maar hij weet ondanks alles – nog altijd – uitstekend te vertellen. Over Utrecht, zijn werk als hoofd van Volkshuisvesting en Monumenten bij de gemeente en de interviews die hij jarenlang afnam.

Als bestuurslid van de Adviescommissie Ouderen heeft Jansen zich vijf jaar lang ingezet voor goede huisvesting voor ouderen. Een van zijn belangrijkste prestaties is de realisatie van appartementen voor ouderen op de NPD-strook in Overvecht. “We hebben geprobeerd een omslag teweeg te brengen, waarbij niet alleen gekeken wordt naar het geld wat er verdiend kan worden, maar ook rekening houden met de mensen. En dat is in Overvecht gelukt. Er komen daar gebouwen die niet alleen gezichtsbepalend worden voor de wijk, maar waar ook ruimte komt voor ouderen om te blijven wonen. En daar ben ik enorm trots op.”

Interviews

Hij spreekt bedachtzaam over wat hij geleerd heeft van al die interviews: “Elk mens is bijzonder. Als je stevig doorvraagt kom je achter dingen waar mensen zichzelf niet bewust van zijn. Ze hebben soms nauwelijks een beeld van wat ze eigenlijk écht hebben meegemaakt, door zo’n interview leren ze veel over zichzelf. Dat lukte me doordat ik er de tijd voor nam en mensen thuis, in hun vertrouwde omgeving interviewde. Al pratend kom je dan gezamenlijk tot nieuwe inzichten.”

Als voorbeeld noemt Jansen een interview met Antoon Diemel. Hij werkte tijdens de oorlog bij Douwe Egberts als inpakker en werd door de directeur gevraagd om mee te werken aan het transporteren van kinderen naar veilige gebieden. Jansen: “Het was levensgevaarlijk en illegaal werk maar hij zag dat helemaal niet zo. Hij was gewoon blij dat hij speciale aandacht van de directeur kreeg. Pas toen wij achteraf terugblikten op die periode zag hij zichzelf ook als roekeloos. Hij had op jonge leeftijd geen idee gehad welke gevaren hij liep.”

Jansen begon met de interviews omdat hij van schrijven hield en geïnteresseerd was in anderen. “Ik vond het leuk om de achtergronden van mensen te belichten. Tegelijkertijd was het ook een zelfverrijking om te horen welke angsten en onzekerheden mensen hebben en wat ze in hun leven doormaakten.”

De stad

Jansen interviewde veel verschillende mensen en maakte daarmee een dwarsdoorsnede van Utrecht in de tweede helft van de 20e eeuw. “Wat ze allemaal gemeen hebben is trots. Utrechters zijn ontzettend trots op hun stad. Utrecht is een stad met een duidelijke eigen identiteit. We zijn geen Amsterdam of Rotterdam, we hebben niet zo’n grote mond. Utrecht is een beetje een underdog, maar diep van binnen voelen mensen ongelooflijk veel voor de stad. Dat geldt voor mensen die hier al hun hele leven wonen, maar ook voor nieuwkomers. Studenten bijvoorbeeld, die pakken die trots heel snel op.”

Het boek laat zien hoe de stad in de laatste zestig jaar veranderd is. Een verandering die Jansen als geboren en getogen Utrechter zelf meemaakte en waar hij ook zijn steentje aan bijdroeg, als hoofd van Volkshuisvesting en Monumenten bij de gemeente. Over zijn werk vertelt hij: “Ik ben zeer trots dat we hebben kunnen duidelijk maken dat het behoud van monumentale panden van belang is voor de stad.”

“Het is geen volksstad meer. Er zijn nog wel wat buurten die een volks karakter hebben, zoals Sterrenwijk en Wijk C. Daar heb je nog de oude gemeenschap, waar mensen op elkaar letten en elkaar helpen. Dat zijn kostbare plekken”, vertelt Jansen. “Als je niet uitkijkt heb je straks een stad die alleen maar uit yuppen bestaat. Het is heel belangrijk voor de stad dat er een mengelmoes is van bevolkingsgroepen en inkomens.”

Het nieuws dat zijn interviews gebundeld werden in een boek kwam als een verrassing. “Ik ben heel dankbaar voor wat ik allemaal heb kunnen doen in mijn leven. Het is belangrijk dat je je leven inricht op een manier waarop je met waardering en plezier kan terugkijken, maar ik vind ook dat je moet proberen iets na te laten. Ik heb dat heel zichtbaar kunnen doen, als architect, in Utrecht als beleidsmaker en met het boek.”

Utrecht in honderd interviews is te bestellen bij Drukkerij aan de Vecht.

3 Reacties

Reageren
  1. Jolanda

    Ik ben het zo met deze man eens, dat Utrecht geen volksstad meer is!! Er wonen bijna geen Utrechters meer in Utrecht, die verhuizen naar randgemeenten als Houten, Maarssenbroek en Nieuwegein of nog verder. Als we niet oppassen blijven er alleen maar yuppen en hipsters over. Ik ga dat boek snel bestellen.

  2. Peet

    Prachtmens,,wens u veel kracht en sterkte

  3. Maggy

    Wil dhr. Jansen allereerst veel sterkte wensen in deze voor hem moeilijke tijd.
    Bewonder zijn moedige houding hierbij.
    Heb altijd met erg veel plezier uw interviews gelezen in de Oud-Utrechter en ze allemaal uitgeknipt en bewaard.
    Nu is er dan ook een boek, dank daarvoor, ga het snel bestellen.
    Voor u een hartelijke groet en veel waardering!

Plaats een reactie

Lees voor u reageert onze algemene voorwaarden. Alle reacties worden vooraf gemodereerd. Uw IP adres is geregistreerd (wordt niet gepubliceerd).