Het gaat steeds minder goed met de mentale gezondheid van Utrechtse jongvolwassenen. Dat blijkt uit onderzoek dat in het voorjaar van 2021 werd gedaan, precies tijdens en vlak na de tweede lockdown vanwege het coronavirus. Maar corona is niet de enige oorzaak van psychische klachten bij jongvolwassenen in Utrecht. Het is een trend die al langer zichtbaar is in de cijfers over de mentale gezondheid van mensen in de generatie die nu student is.
De studenten zullen ‘m herkennen: ‘Going on a stupid walk for my stupid mental health’, hét bijschrift van een filmpje waarop je een jongvolwassene met volhardende blik in de ogen door een willekeurig landschap ziet lopen. Op het internet lijkt de mentale gezondheid van mensen uit deze generatie inmiddels meer een grap te worden. ‘Haha, hetzelfde hier’, is een gangbare reactie op dit soort video’s. Ongeveer 1.900 Utrechtse jongvolwassenen van 16 tot 25 jaar deden in het voorjaar van 2021 mee aan de Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen. De cijfers over de mentale gezondheid van deze groep mensen, zijn niet om over naar huis te schrijven.
Spreekuur
Ook Caroline de Bruin ziet hoe Utrechtse jongvolwassenen met zichzelf in de knoop zitten. De Bruin is (wandel)coach en is enkele jaren actief geweest bij Stichting met je Hart. Ze heeft sinds enkele weken een laagdrempelig spreekuur bij studentenvereniging Unitas SR. Op donderdagen van 12.00 tot 14.00 uur is de deur van Caroline de Bruin geopend, op het adres van de vereniging aan het Lucasbolwerk. Studenten kunnen tijdens een stevige wandeling met de coach in gesprek over alles waar een jongvolwassene mee kan rondlopen.
“Ik ga de advocatuur niet in, daar ben ik te dom voor”, is wat een student tussen neus en lippen door aan Caroline de Bruin vertelt. De Bruin is gealarmeerd. Ze zegt tegen de student: “Dat zou je toch ook niet tegen een vriendin zeggen? Waarom zeg je het dan tegen jezelf?”
Waarom? Dat is de vraag. Een groot aantal jongvolwassenen in Utrecht, onder wie veel studenten, zit niet lekker in zijn vel. De Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen laat zien dat maar liefst een kwart van de Utrechtse jongvolwassenen rondloopt met psychische klachten. Groter nog is het percentage jongvolwassenen in Utrecht dat last zegt te hebben van depressieve klachten. Dat ligt op 36 procent. Komt dat allemaal door de lockdowns van afgelopen jaren?
Cijfers van voor de coronapandemie laten doorschemeren dat het aantal jongvolwassenen met psychische klachten al langer aan het groeien is. Prestatiedruk en keuzestress zijn veelgenoemde termen als het gaat om de verslechterende mentale gezondheid van deze generatie. Bijna de helft van de jongvolwassenen zegt gestrest te zijn door school of studie. En driekwart van de jongvolwassenen die op zichzelf wonen, laat weten een hoge prestatiedruk te ervaren. Corona doet daar nog een schepje bovenop. Van alle jongvolwassenen zegt ruim de helft nu meer stress te hebben dan voor de coronacrisis.
‘De lat ligt hoog’
We gaan even terug naar Caroline de Bruin. Want ook al is zij pas enkele weken actief als coach bij Unitas SR, er hebben zich al meerdere mensen bij haar gemeld voor een gesprek. Een groot aantal jongvolwassen studenten blijkt de behoefte te hebben om met iemand te praten over psychische problemen. Waarom?
“De lat ligt bij veel studenten heel hoog. Die is door henzelf zo hoog gelegd, maar ook door de omgeving. Sociale media spelen daarbij een grote rol. Ze kunnen alles van elkaar vergelijken. Maar bij sociale media ligt er vrij letterlijk een filter over, ieders leven lijkt daardoor interessanter. Jongeren zien alleen maar de highlights van elkaars leven. Daardoor worden ze eigenlijk op een verkeerd spoor gezet.”
De Bruin geeft aan dat ze in haar wandelcoachpraktijk Get Joy Coaching meer klachtenveroorzakers voorbij hoort komen. In sommige gevallen zijn dat vervelende, of zelfs traumatische ervaringen op seksueel gebied. Hetzelfde geldt voor eenzaamheid en problemen met huisgenoten.
‘Een studentenkamer kan, zeker tijdens een lockdown, enorm eenzaam zijn’
– Caroline de Bruin, wandelcoach
Volgens de Gezondheidsmonitor hebben jongvolwassenen die bij hun ouders of verzorgers wonen minder vaak depressieve klachten, angstklachten of concentratieproblemen. Is het dan toch beter om nog even te wachten met uit huis gaan? De Bruin: “Zeker voor studenten die een goede band hebben met hun ouders, zal gelden dat zij thuis terechtkunnen met hun problemen. Maar je komt op een leeftijd waarop je uit gaat willen vliegen.”
Hoewel het onwijs gezellig kan zijn om met leeftijdsgenoten te wonen, denkt De Bruin dat op jezelf wonen ook bepaalde problemen kan meebrengen. “Een studentenkamer kan, zeker tijdens een lockdown, enorm eenzaam zijn. Mijn hart breekt bij die gedachte.”
Tekst loopt door onder de afbeelding
In de afgelopen jaren zien we een stijgende lijn in het aantal Utrechtse jongvolwassenen met psychische klachten of groot risico op klachten. Die stijging gaat verder terug dan het begin van de coronacrisis. Bij oudere leeftijdsgroepen is er bij de mentale gezondheid in dezelfde periode juist een verbetering te zien.
Zijn er andere onderliggende redenen voor de toename in psychische klachten bij Utrechtse jongvolwassenen? “Vooral de keuzestress is gegroeid”, denkt De Bruin. “Er zijn zoveel mogelijkheden. Studenten zitten vaak met de vraag: ‘Wat moet ik nou kiezen?’ en zijn bang om het verkeerde te doen.” Door erover te praten, verwacht De Bruin dat jongvolwassenen meer tot het besef komen dat de druk niet zo hoog is als die soms lijkt.
Oogje in het zeil
Erover praten, dus. Dat is zo eenvoudig nog niet, wanneer alles ‘op slot’ zit, ziet ook Stephanie Bálint, rector van Unitas SR. “Wij zijn ons als vereniging heel erg bewust van wat voor rol wij kunnen spelen voor studenten in Utrecht. Normaalgesproken kunnen ze langskomen bij de vereniging en over problemen in gesprek gaan. Toen alles dicht was vanwege corona, merkten we dat het lastiger in de gaten te houden is of het goed gaat met iedereen. Met het oog op de cijfers heeft de mentale gezondheid van onze leden al meer prioriteit. Het was al een probleem, maar door de coronapandemie is dat nog groter geworden.”
Stephanie Bálint heeft als rector van een studentenvereniging een beeld van wat er speelt onder de Utrechtse studenten. Veel jongvolwassenen zouden kampen met studiestress. “Door het online onderwijs hebben de studenten minder motivatie en de concentratie is thuis vaak slechter. Er komt meer druk op hen; financiële druk, prestatiedruk en sociale druk. Het is lastiger om alles te halen. Ze moeten het allemaal maar doen.”
Het zou volgens de Unitas SR-rector goed zijn als oudere generaties zich iets meer konden inleven in de situatie van de studenten van nu. “Als je wat ouder bent, heb je de studententijd anders meegemaakt. Studenten hebben het normaal al druk op verschillende vlakken, het is pittig om alle ballen hoog te houden. Maar in zo’n coronajaar valt een deel van je sociale contacten weg.” Het is voor studenten een stuk lastiger om een goed gesprek te voeren over psychische klachten. “Dat moet niet onderschat worden. Het moet echt erkend worden dat dit een probleem is.” De vereniging zegt in gesprek te zijn met de gemeente en de universiteit om meer ondersteuning te krijgen voor mensen die rondlopen met psychische klachten.
Laagdrempelige hulp
Maar: er is licht aan het einde van de tunnel. Unitas SR had al vertrouwenspersonen bij wie de leden konden aankloppen. Nu, met Caroline de Bruin als coach, moet de drempel voor de Unitas SR-leden om te praten over psychische klachten nog lager worden. Bálint: “Zo kunnen ze praten met iemand die oud-lid is en die dus precies weet wat het inhoudt om lid te zijn, maar die ook voldoende afstand heeft. Je komt haar dus niet elke week tegen op de borrels.”
De gemeente Utrecht laat weten dat er meer initiatieven lopen voor laagdrempelige hulp aan jongvolwassenen, uiteraard ook voor mensen die niet zijn aangesloten bij een vereniging of een studie volgen. Daarbij zijn fysieke bijeenkomsten, zoals de WachtVerzachter, het GeluksCafé, en de Training Levenskunst. De WachtVerzachter, bijvoorbeeld, is een initiatief dat zich richt op ondersteuning van Utrechtse studenten van verschillende opleidingstypen en andere jongeren die kampen met psychische kwetsbaarheid.
Ook zijn er online doorlopende initiatieven te vinden. Via Chat JoU030 kunnen jongeren met iemand in gesprek en Frisse Gedachtes is er voor studenten die anoniem willen chatten. “Veel jongvolwassenen hebben last van stress, prestatiedruk, depressieve gedachten of andere mentale klachten”, schrijft een woordvoerder van de gemeente. “Herken je dat? Dan is het goed om te weten dat er organisaties zijn die jou willen helpen. Samen maken we mentale gezondheid bespreekbaar en ondersteunen we jou als je dat wilt.”
Wil jij DUIC steunen en een prachtig boek met de beste fotografie en verhalen van Utrecht in 2021 ontvangen? Voor 24,95 euro is DUIC in 2021 te bestellen en daarmee steun je direct onze journalistieke werkzaamheden.
16 Reacties
ReagerenHet zijn ongetwijfeld allemaal goede initiatieven maar die worden allemaal naast elkaar aangeboden. Als keuzestress al een oorzaak is waarom dan niet een voor iedereen toegankelijk laagdrempelig loket en van daaruit de hulp verder aanbieden?
Overprikkeld door constante prikkels van buitenaf, van de complexiteit van de wereld zoals ie is en tevens niet uitgerust met ‘tools’ om met het leven te kunnen dealen. Ze dealen met enorme hoeveelheden stress, angst en velen leven daarnaast met het idee dat de wereld om hun draait en dat roem en succes hetzelfde zijn.
We hebben ze flink in de steek gelaten.
Geef ze de kans op hun eigen benen te staan. Maak ze op een andere manier zelfbewust en daardoor weerbaar en vooral blijer.
En sluit ze niet langer doelloos op. Dat is echt het slechtste idee ooit.
Als krasse knar, opgegroeid in een ander tijdsgewricht, vraag ik mij wel eens af of er in de opvoeding misschien iets mis is gegaan. Wordt er nog wel rekening gehouden met het feit dat het leven nooit loopt zoals je misschien voor ogen hebt. Tenslotte moet je zelf de slingers ophangen.
Het begint bij de ouders. Geestelijke weerbaarheid is onmogelijk met sneeuwploegouders die elk mogelijke tegenslag voor de tot op het bot verwende kneusjes weghalen. Je bent een koning/in, je kunt alles worden wat je wilt, ga voor je geluk, wees creatief, geniet van het leven, the sky is the limit.
En dan de realiteit. Fopopleiding gedaan, geen salaris waarmee je een huis kan kopen, geen vakanties of feestjes wegens covid.
En nooit geleerd om met tegenslag om te gaan omdat pa en ma dat allemaal voor je liet verdwijnen.
Verbeter de kinderen, begin bij de ouders.
Helemaal met gerry jöris eens
Bromsnor zegt: “schaf Facebook af (en Insta en Tiktok en reality shows op tv) en ga lekker los op techno met je vrienden”. Bromsnor werkt dagelijks met adolecenten, en ja, ze hebben het zwaar en ja ze komen daar niet zelf uit. Praten, compasie tonen (geen medelijden) aansporen tot actie en gedult hebben.
Twee dingen, de onderwijsvernieuwingen jaren negentig hebben van het onderwijs een meritocratisch prestatiecircus gemaakt, social media is slechts een versterkende echoput
En hun ouders hebben de wereld vol rubberen stoeptegels gelegd zodat kinderen niet weerbaar opgroeien en dus ook totaal niet met tegenslag om kunnen gaan.
Daarom de generationele bijnaam snowflakes.
De jongste generatie heeft het helemaal slecht, die moeten als onschuldig pubertje nu op de middelbare school al bedenken tot welk geslacht ze willen behoren en welke genderidentiteit ze gaan kiezen. Volwassenen lukt dat met veel pijn en nog meer moeite, maar eisen dat wel van die kinderen nog bezig met de intensverwarrende hormonenstorm in een wereld waarin iedereen iets van ze eist en iets van ze vindt. Ze kunnen het echt nooit goed doen.
Gewoon leven en je eigen ding kunnen leren door glorieus te vallen en grandioos weer op te staan is er al lang niet meer bij.
@Bromsnor: U is ook slachtoffer van het Nederlandse onderwijs? Gedult hebben….
Proest.
Laten we dan eerst de ouders aanpakken.
De prestatiedruk is veel te hoog en rijke ouders smijten er geld tegenaan, alsof alles te koop en maakbaar is. Daar zit het probleem. De kinderen dienen als statussymbool van veel ouders en mogen niet op hun eigen schoolniveau leren (VMBO is tegenwoordig een scheldwoord…), in hun eigen tempo opgroeien en laat staan aan een moment van “zwakte” toegeven. Ouders zien hun kind niet en luisteren niet naar ze.
Kinderen hebben het idee dat ze altijd ‘aan’ moeten staan. Alsof de adrenaline rush die ze voelen die wordt veroorzaakt door stress (ook leuke stress is stress….) normaal is. Het leidt tot een burnout in de jeugdfase, omdat de bijnieren overbelast zijn en kinderen continue op een voor hen te hoog niveau moeten presteren wat naast dat het een hoop stress oplevert ook nog eens hun zelfvertrouwen ondermijnt.
Kunnen we alstjeblieft weer normaal gaan doen, de menselijke maat herinvoeren en kinderen zich ouderwets laten vervelen?
“De lat ligt bij veel studenten heel hoog. Die is door henzelf zo hoog gelegd, maar ook door de omgeving. Sociale media spelen daarbij een grote rol. Ze kunnen alles van elkaar vergelijken. Maar bij sociale media ligt er vrij letterlijk een filter over, ieders leven lijkt daardoor interessanter. Jongeren zien alleen maar de highlights van elkaars leven. Daardoor worden ze eigenlijk op een verkeerd spoor gezet.”
Ouders zijn er om kinderen te begeleiden en op te voeden, zodat ze zelfvertrouwen opbouwen en zich daardoor niets hoeven aan te trekken van anderen. Dat ze hun eigen pad kunnen zoeken, kiezen én vinden. Daar schort het aan nu er een wirwar van mensen is in een kinderleven die het opvoedt en zegt wat ze moeten doen: BSO-medewerkers, opa, oma, papa, mama, overblijfmedewerkers, juf, meester, oppas, sportleraar, huiswerkbegeleider, enz. De één roept ‘rood’, een ander ‘geel’ en weer een ander ‘oranje’. Dan zijn er ook nog kindern die na een scheiding te dealen hebben met twee samengestelde gezinnen en twee huizen waar ze wonen met dubbel zoveel vakanties en cadeautjes.
Het is volkomen begrijpelijk dat je het als kind dan niet meer weet en maar doormoddert. Ga het zelf als ouder een keer proberen, zou ik zeggen. Geen wonder dat je dat in je jeugd opbreekt.
Dit heeft niets met de belastbaarheid van het kind te maken, maar met de druk die ouders hen opleggen. Nu nog hopen dat ouders in de spiegel durven kijken.
Het is in de afgelopen 2 jaar ook wel weer pijnlijk duidelijk geworden waar het nou eigenlijk precies om gaat in het leven, namelijk koste wat kost aan het werk blijven en vooral geen plezier mogen hebben. Zo was het natuurlijk altijd al in deze hoogst kapitalistische samenleving, maar het is wel de kers op de taart. Als je dan naar een beetje zingeving op zoek bent als je hierdoor bent vergiftigd, moet je van goede huize komen.
Maar het komt simpelweg altijd neer op het maken van een keuze en voor jezelf bepalen waar je genoegdoening uit haalt. Want de rest doet het niet voor je, die zal je er doorgaans alleen op veroordelen, waar je dan weer voor kunt kiezen om dat naast je neer te leggen. En zo stap je uit de cirkel.
@Len: Het is in de afgelopen 2 jaar wel weer pijnlijk duidelijk geworden waar het nou eigenlijk precies om gaat in het leven van de jongeren, namelijk feesten en vakanties. Zo zijn natuurlijk de echte slachtoffers. Niet de doden. Niet de mensen met long covid. Niet het zorgpersoneel. Nee, de echte slachtoffers zijn de intens zielige sneeuwvlok jongeren die nu eens niet 3 x per week dronken konden feesten. Zingeving my ass. Proest.
@JdV U lijkt me wat zelfingenomen. Bromsnor werkt met adolescenten, u kijkt op ze neer. Dan vind ik Bromsnor’s insteek wat sympathieker. Overigens is “lieten” het meervoud van “liet”. Als u vaker namens meerdere mensen mag spreken, leert u dat vanzelf. Was inderdaad fijn geweest als uw ouders dat bij hadden gebracht.
Aangezien het een heterogene groep met zeer wisselende problemen betreft, lijkt me maatwerk passend.
@JdV, Bromsnor vindt uw reactie nodeloos cynisch. Er is wel degelijk wat aan de hand. Vorig jaar is het aantal zelfmoorden onder jongeren met 15% toegenomen, terwijl het totaal aantal zelfmoorden afnam. Bromsnor kan zich de tijd nog herinneren, dat hij zelf nog geen snor had, in die tijd vormden feesten en vankanties een belangrijk onderdeel van zijn leven en die periode heeft hem geholpen zich iets beter te leren handhaven in sociaal complexe omgevingen. JdV heeft, toen hij nog een jdvtje was. niet gefeest? Is hij op zijn 14e de mijnen ingegaan of zo?
@UtrechtvoorUtrecht: U lijkt wat zelfingenomen. Geduld is met een D, niet met een T. Als Bromsnor met adolescenten werkt zou het fijn zijn als hij ze correct Nederlands bij kan brengen. Uw opmerking over lieten slaat dus als een tang op een bromsnor. Was fijn als uw ouders u dat bij hadden gebracht.
Ik geloof ook dat de lat hoog ligt om hulp te vragen bij mentale klachten. Daarnaast heeft de pandemie er ook voor gezorgd dat men minder een op een begeleiding kon krijgen en de zorg overbelast is. Hopelijk krijgen studenten in de toekomst hulp aangeboden vanuit bijvoorbeeld onderwijsinstellingen. https://www.lister.nl/