Bekende en minder bekende Utrechters werken in de luwte vaak aan bijzondere projecten. DUIC zoekt deze mensen op en vraagt ze waar ze precies mee bezig zijn. In deze aflevering: hoogleraar Jos Malda, die levende cellen in 3D print en zich bezighoudt met het ontwikkelen van levende gewrichtsimplantaten.

Hoogleraar Biofabrication in Translational Regenerative Medicine, dat is een hele mond vol. Voor de leek: kunt u uitleggen wat u precies doet?

“Het is inderdaad een mond vol. Nou, regeneratieve geneeskunde is het lichaam een handje helpen om zichzelf volledig te herstellen. Als je iets regenereert wil je eigenlijk dat het weer zo goed als nieuw wordt. Daar hebben we natuurlijk allerlei technieken voor nodig. Een van de technieken die we daarbij gebruiken is 3D printen. Biofabrication is het fabriceren van driedimensionale levende stukjes.”

Hoe werkt dat? Levende cellen uitprinten?

“Het werkt ongeveer als een inkjetprinter die je thuis hebt. Alleen moet je je dan voorstellen dat je de inkt in de cartridges vervangt door oplossingen bio-inkt. Dat zijn cellen omhuld met een materiaal dat geprint kan worden. De consistentie is vergelijkbaar met gelatinepudding. In deze gelatine-achtige inkt wordt een ideale omgeving voor de cellen gecreëerd zodat ze kunnen leven. Een cel in 3D reageert anders dan in een 2D-kweekschaaltje. Een cel in een 3D-omgeving kan beter voorspellen hoe het zou reageren in het menselijk lichaam.”

Wat betekent dit voor de toekomst?

“Ik denk niet dat operaties op een gegeven moment niet meer nodig zijn, maar ze worden anders. Bij oudere mensen zie je vaak gewrichtsslijtage. Een oplossing die nu veel gebruikt wordt, is een metalen gewrichtsimplantaat. Een heel goede en succesvolle behandeling, maar de implantaten gaan helaas maar beperkt mee. Omdat we met z’n allen steeds ouders worden, zullen de kosten hiervan steeds meer toenemen. Als je in een vroeg stadium slijtage kunt aanpakken met een gepersonaliseerd geprint stukje weefsel, kunnen we op den duur de behoefte aan metalen implantaten steeds verder uitstellen. Op die manier regenereer je het weefsel, in plaats van het volledig te vervangen. Er is nog steeds een operatie nodig, maar je biedt een langetermijnoplossing voor de patiënt aan.”

Wordt zo’n operatie uiteindelijk net zo makkelijk als de huidige knie- of heupoperatie?

“Dat is het uiteindelijke doel. Dus ik denk van wel, maar niet al over vijf jaar. Het is moeilijk om er een jaartal aan te hangen. We zijn nog in de testfase.”