Onder de Mensen is een serie verhalen van DUIC waarin we zoeken naar voorbeelden van hulp, ondersteuning en initiatieven in Utrecht. Bij wie kun je als inwoner terecht voor een steuntje in de rug om je leven weer op de rit krijgen? Hoe ondersteunen en helpen mensen elkaar om een stapje verder te komen? Wie zijn de enthousiaste initiatiefnemers die opstaan voor hun buurt?

Vandaag in deel 1: Stichting Mexaena, een stichting die zich inzet voor Eritrese vluchtelingen in Utrecht.

In buurthuis Rosa midden in Lombok kwam drie maanden lang elke maandagavond een bijzonder gezelschap bijeen. Een groep Eritreeërs (veelal jonge mannen) staat gezellig onderling te kletsen en een aantal Nederlandse coaches sluit aan. Hier probeert Stichting Mexaena vluchtelingen uit het Afrikaanse land sneller te laten wennen aan de Nederlandse taal en cultuur. Medeoprichter Joset van der Hoeven: “Het belangrijkste blijkt vertrouwen te zijn.”

Michael (30) kwam bijna anderhalf jaar geleden naar Nederland en kreeg een verblijfsstatus. De Eritreeër kwam terecht in een asielzoekerscentrum en kreeg vervolgens een huis toegewezen in Utrecht. Daar zat hij dan. Alleen, zonder de taal of cultuur te kennen. Hij ontmoette Joset (31) en bleef met haar in contact. Ze besloten om niet alleen samen te werken aan een goede inburgering, maar ook direct lotgenoten daarbij op te vangen.

Zo ontstond Stichting Mexaena. Sinds begin april kwam drie maanden lang elke maandagavond de groep bij elkaar om te oefenen met Nederlanders aan Nederlands. Binnenkort start de stichting met de volgende cursus. “Het was eerst erg moeilijk om de jongens over te halen te komen. Ik moest iedereen persoonlijk opbellen, maar moet je nu eens kijken!”, wijst Michael trots op de volle kamer. Veel van de contacten komen via-via terecht bij de stichting. Zo kende Michael al een aantal jongens uit het AZC, maar komen ook steeds meer vrienden van deelnemers bij de groep. Inmiddels zijn er bij elke bijeenkomst zo’n 25 mensen aanwezig.

“Vanaf het begin hebben wij gezegd dat we geen taalproject zijn. Daar bestaan al instanties voor en wij willen juist een toevoeging zijn op de taallessen die ze al volgen, wij proberen vooral vertrouwen te creëren. Fouten durven maken”, legt Joset uit. “Op die manier leren ze de taal natuurlijk ook beter. Alles hangt ermee samen dat ze goed Nederlands kunnen.” Door opdrachten samen te stellen proberen de initiatiefnemers de Eritreeërs los te krijgen en aan het praten.

Grote groep

De op een na grootste groep vluchtelingen in Nederland komt momenteel uit Eritrea. Bijna alle asielzoekers uit het land krijgen een verblijfstatus, maar binnen de gemeenschap bestaan grote zorgen over de integratie. Michael erkent die zorgen ook: “Wij hebben nooit geleerd om open te zijn zoals jullie Nederlanders. Wij durven niet zo goed te praten. Ik kijk jou nu in je ogen aan, maar dat vind ik wel lastig. Wij zijn gewend om het hoofd te buigen.”

Joset vertelt dat het project succesvol is, maar dat ze ook nog steeds leren hoe ze het beste programma kunnen maken. “Bij een foto-opdracht kwamen ze lachend en met veel plezier naar binnen, maar bleek dat ze toch niet begrepen waarom ze die opdracht nu moesten doen. Dat vertellen ze wel aan Michael, maar niet aan mij. Ze vertrouwen hem toch veel meer.” In de bijeenkomst daarna vertellen de deelnemers persoonlijke verhalen aan de hand van foto’s die ze hebben gemaakt. Eén van de coaches vraagt naar een foto van een auto. Met een brede glimlach wordt die vraag beantwoord: “Ik was automonteur in Eritrea! Dat wil ik hier ook doen.”

De organisatie zoekt naar interactie. “We proberen dingen te organiseren zodat ze ook in beweging komen. We hadden bedacht af en toe mensen uit te nodigen om dingen te vertellen, maar omdat het taalniveau bij sommigen erg laag nog is, is het veel leuker om met elkaar aan de slag te gaan.”

Meer dan taal

Meer zijn dan tijdverdrijf of enkel een taalproject, dat is het streven van de vrijwilligers. Tot nu toe uit zich dat vooral in een netwerk creëren voor de deelnemers. Zo ging er een groepje coaches en deelnemers samen naar de vrijmarkt op Koningsdag. Volgens Joset levert dat soms grappige situaties op: “Ze hadden net in het AZC gehoord dat ze altijd om een bonnetje moesten vragen. Een van de deelnemers kocht wat theekopjes en vroeg toen heel netjes ‘Mag ik een factuur?’.”

Geregeld is het erg gezellig tijdens de bijeenkomst. Er wordt gelachen, gedanst en koffie gedronken, maar ook over moeilijkheden wordt gesproken. Michael loopt tijdens de bijeenkomst vooral rond de verschillende tafels. Hij slaat een arm om Daniël heen, die een week eerder werd aangereden en nog niet volledig is hersteld van zijn val. Michael, zijn coach en drie anderen zijn hem ook op gaan zoeken in het ziekenhuis. “We zijn dankbaar, we krijgen hier de kans om vrij te zijn en een eigen toekomst te kiezen. Toch is het wel erg eenzaam en moeilijk om je echt aan te passen”, aldus Michael.

De beste bijeenkomst is volgens de deelnemers makkelijk aan te wijzen. Drie coaches kregen een tafel en speelden de supermarkt, de bank en het gemeentehuis na. De vragen: Kun je afdingen in het gemeentehuis? Hoe leg je uit dat je oorontsteking hebt aan de dokter? Waar moet je je paspoort verlengen? “Het lijkt simpel, maar ook wij leren het programma te verbeteren. Het meest waardevol is leren omgaan met alledaagse situaties.”

De toekomst

De stichting wordt gesteund door Triodos Foundation en het buurthuis wordt ter beschikking gesteld door de gemeente. “Dat kan dus indirect als subsidie worden gezien”, vertelt Joset. ”Ook werken we bijvoorbeeld samen met Utrecht Cares, een vrijwilligersorganisatie, en hebben we binnenkort een voetbaltoernooi mede mogelijk gemaakt door de voetbalclub De Meern.” Bij de vrijwilligersorganisatie hopen de deelnemers zelf een handje te kunnen helpen. “Ze vervelen zich enorm en als je iets kan doen leer je ook weer sneller de taal.”

Aan het eind van de bijeenkomst is ook tijd voor een korte evaluatie. Eén van de organisatoren staat op een stoel en vraagt: “Hoe vinden jullie het gaan tijdens de bijeenkomsten?” Na een korte vertaling volgt een lang gesprek in het Tigrinya, de voertaal van Eritrea. De coaches kijken elkaar aan en weten: zo voelt het dus om niets te snappen van een gesprek. Tot iemand de discussie vertaalt. Gelukkig, ze zijn erg tevreden, willen graag doorgaan en iedere deelnemer wil meer leren dan alleen taal. Genoeg om mee verder te gaan.

In oktober start een nieuwe cursus van Stichting Mexaena. Kijk op de Facebook-pagina voor meer informatie of stuur een mailtje naar stichting.mexaena@gmail.com.