Een slijptol en lasapparaat zijn niet bedoeld om mee te schilderen. Blanca van Haaren doet het toch. De brute kwasten heeft ze nodig voor haar robuuste canvas. Staal. In de ene hand de plaat, het gereedschap in de andere. Geen diepgaand verhaal of dubbele betekenis. De artistieke waarde zit in de vonkenregen, het zweet en de esthetische waarde van het resultaat. Doe dit thuis niet na. 

Staal is een essentieel onderdeel van onze maatschappij. Het is overal om ons heen, in gebouwen, bruggen en auto’s, maar toch wordt het volgens Blanca zelden gewaardeerd als iets moois. “Meestal wordt het zelfs bedekt, en dat is zonde. Daar wil ik verandering in brengen.” In plaats van verf of inkt op papier aan te brengen, krast ze dus met haar slijptol in een stalen plaat. Uit het geweld ontstaan zwierende, veelal vrouwelijke vormen. Het lasapparaat tekent de patronen die aan de tekening van een zebra of een vingerafdruk doen denken. Soms maakt ze er een lamp van – en in opdracht is er een hoop mogelijk.

Het resultaat moet er vooral mooi uitzien. “Mensen moeten het aan de muur hangen, en het materiaal kunnen waarderen.” Een verhaal achter het werk is dus niet per se nodig. “Het vrouwenlichaam vind ik mooi, ken ik goed, en ik weet hoe ik het moet maken. De patronen maak ik op gevoel. Sommigen zien er vooral de vormen en vlakken in, en dat is ook goed.”

Gedoe

Gereedschap komt niet voor niets met een gebruiksaanwijzing. “Mensen noemen we weleens naïef of roekeloos, maar ik beleef liever iets dan dat ik de veilige optie kies.” Hoewel wondjes er een beetje bij horen, is het niet zo dat ze met haar werkwijze bewust het gevaar opzoekt. Ze werkt in een stevige overall en met een veiligheidsbril of laskap. Haar ruime werkbank staat in de centrale hal van de Nijverheid, onder een luchtafvoer.

De tekst loopt verder onder de foto.

Daar is ze ook veel tijd kwijt met experimenteren en het vinden van nieuwe technieken. “Het staal trekt soms krom door de hitte die vrijkomt bij het slijpen. Dat kan irritant zijn, maar door klemmen te gebruiken, leerde ik het buigen naar mijn hand te zetten”, geeft ze als voorbeeld. “Maar denk ook aan het wel of niet gladslijpen van een lasnaad, of op de achterkant van een plaat lassen, omdat het ook invloed heeft op de voorkant.”

En terwijl Blanca zo haar eigen wiel uitvindt, geeft ze toe dat het werken met staal ook gewoon een hoop gedoe kan zijn. “Het kan roesten, of de lak blijft niet goed zitten en het is veel sjouwen.” Bovendien kan ze het niet zomaar bij de kunstwinkel kopen. “Het wordt bezorgd met een vrachtwagen en een heftruck. Het is flink balen als je erachter komt dat je het verkeerde besteld hebt.”

Rust

Werken met staal betekent ook dat je met fouten om moet leren gaan. Overschilderen is geen optie. “Ik tekende vroeger met potlood, maar ik bleef gummen, dingen veranderen en aanpassen.” En dus kwamen Blanca’s tekeningen moeilijk af. “Van een docent moest ik toen met pen gaan tekenen, dan is iedere lijn permanent.” Die kleine verandering maakte al het verschil: “Foutjes neem je voor lief, of je begint opnieuw.” 

De tekst loopt verder onder de foto.

Tekenen of schilderen kan voor veel mensen erg rustgevend zijn. En hoewel Blanca haar werkwijze het tegenovergestelde lijkt, haalt ze er toch rust uit. “Het is net als sporten, waarbij je door te bewegen je hoofd leeg kan maken.” Ook in het creatieve aspect gaat die vergelijking op. “Je moet dingen niet forceren, dat werkt niet.” En zo wordt haar werkwijze bijna een therapeutische ervaring. “Zo heb ik het staal ook wel een beetje nodig. Ondanks alle moeite, ben ik het niet zat. En dat zal ook niet gebeuren.”