Dit verhaal is onderdeel van een serie over vrouwenvoetbal in Utrecht. Deze publicatiereeks is mogelijk gemaakt door een bijdrage van het Mediafonds Provincie Utrecht. Tekst: Carmen Esselink

Hoe draagt journalistiek bij aan een scheiding tussen mannen- en vrouwenvoetbal? En welke rol spelen publicaties in de beeldvorming rond vrouwenvoetbal? Tijd voor DUIC om stil te staan bij haar eigen rol in hoe men het vrouwenvoetbal in Utrecht waardeert.

Als je stukken schrijft over een onderwerp, kan dat zorgen voor een hoger niveau van interesse voor het onderwerp vanuit het publiek. Bijvoorbeeld als het gaat om de kansen die er liggen in het vrouwenvoetbal. Maar diezelfde aandacht kan er ook juist voor zorgen dat er een debat bestaat over kwaliteitsverschillen en over of vrouwen wel thuishoren op het voetbalveld.

De afgelopen weken publiceerde DUIC artikelen over emancipatie in het Utrechtse amateurvoetbal. We legden aan spelers en besturen van Utrechtse amateurvoetbalverenigingen voor of we vrouwen- en mannenvoetbal wel naast elkaar mogen zetten en of aandacht voor het vrouwenvoetbal een goed idee is of dat ze bang zijn dat er juist een sterk negatief label op wordt geplakt.

Voorbeelden zien

Jezelf terugzien in een voorbeeldfunctie kan aanzetten tot inspiratie. ‘Kijk, dat wil ik zijn.’ Maar dan moet je je voorbeeldfunctie wel kunnen zien, oftewel: deze moet gerepresenteerd worden. Onderzoek van Women INC naar mediaberichtgeving over het Nederlandse voetbal wijst uit dat 91 procent van de livewedstrijden of samenvattingen uitgezonden op televisie mannenvoetbal vertoont. Daarmee blijft er 9 procent over voor vrouwen. Ook kunnen de media zelf vaak nog stereotypen bevatten, waardoor het niet altijd even representatief is.

Piethein Leune, van de technische jeugdcommissie PVCV Vleuten, ziet dat de toegenomen aandacht voor het Nederlands vrouwenelftal en vrouweneredivisiewedstrijden op televisie, bepalend is voor hoeveel meiden er nu lid zijn bij PVCV.

Het zorgde voor groei van het aantal vrouwelijke leden. Daarnaast zijn er enkele meiden die bij PVCV hebben gespeeld, die als voorbeeld kunnen dienen voor jonge meiden. Zo zijn er de laatste jaren vanuit PVCV vier meiden die als talent de stap naar AFC Ajax hebben gemaakt. Ook maakte één vrouw de stap naar Feyenoord en één naar FC Utrecht.

Wel of niet te vergelijken?

Ten eerste stellen we als DUIC de vraag: mogen we vrouwen- en mannenvoetbal wel vergelijken? Bijna alle geïnterviewden, waaronder Jerry Piqué van vv DHSC, stellen dat je dat niet moet doen. “Het is dezelfde sport met dezelfde spelregels, maar daar moet je het bij laten. Het vrouwenvoetbal is nog in ontwikkeling. Maar dat is ook logisch, mannenvoetbal is er al heel lang, dat is bij de vrouwen nog niet zover. Het komt qua niveau wel steeds dichter naar dat van de mannen.”

‘Mannenvoetbal heeft een grotere exposure, trekt meer publiek en sponsoren’

Tegelijkertijd ziet hij dat het vergelijken van de kwaliteit tussen mannen- en vrouwenvoetbal voor ergernissen kan zorgen bij mannen, vooral als het om betaling gaat. “Mannenvoetbal heeft een grotere exposure, trekt meer publiek en sponsoren. Daardoor worden enkele mannen op profniveau beter betaald. Maar het is een topsport voor beide groepen.”

Niet minder leuk om naar te kijken

Malou Visser, speelster bij Vrouwen 2 van Zwaluwen Utrecht 1911, sluit zich deels bij de woorden van Jerry Piqué aan. “Vrouwenvoetbal ziet er ook anders uit dan mannenvoetbal. Het is in een aantal opzichten niet te vergelijken, maar dat betekent niet dat het minder leuk is om naar te kijken.”

In de kantine zou het team graag wat meer vrouweneredivisiewedstrijden op het scherm krijgen. Daar staat herenvoetbal standaard aan, terwijl je om vrouwenvoetbal moet vragen. “Wij wilden een keer een vrouwenwedstrijd kijken in de kantine. Toen wilden de heren een andere wedstrijd kijken. Dan wordt wel de herenwedstrijd opgezet.”

Waar niet iedereen in de kantine altijd naar vrouwenvoetbal wil kijken, ziet ze wel dat de stadions bij vrouwenvoetbalwedstrijden steeds voller raken. Met haar team was ze laatst naar AFC Ajax om een wedstrijd te kijken en binnenkort wil het team naar FC Utrecht. “Ze krijgen het stadion nog niet vol, maar er zitten al wel heel veel mensen. En die weten ook hoe speelsters heten.”

Gevolgen van aandacht voor vrouwenvoetbal

Zorgt een artikelreeks over emancipatie binnen het Utrechtse amateurvoetbal voor meer kritiek op de kwaliteit van het vrouwenvoetbal? Marlot denkt van wel, maar verwacht een tweeledig effect. Ze speelde als student bij Odysseus ’91, waarna ze de overstap maakte naar USV Hercules.

‘En ja, het is een ander soort voetbal’

“Als ergens over geschreven wordt, doet het ook meer oplaaien. Het levert dan reacties op dat het zo verschillend is. En ja, het is een ander soort voetbal. Maar het kan er ook toe leiden dat mensen denken: ‘oh leuk, ik ga ook op voetbal’. Op de korte termijn verwacht ik dat er meer kritiek kan komen op de kwaliteit, maar op de lange termijn juist dat er meer meiden gaan voetballen.”

Wat zeuren die vrouwen

Net als Marlot denkt Danike Peters, speelster bij Dames 1 bij u.s.c. EDO, dat het publiceren van een reeks waarin verbeterpunten voor de emancipatie van amateurvoetbalclubs in Utrecht worden genoemd, kan leiden tot commentaar. “Er zal wellicht een groep mannen zijn die deze reeks leest en denkt: ‘Jezus, wat zeuren die vrouwen, wat hebben we nu weer verkeerd gedaan? We doen toch al zo veel, we doen het ook nooit goed’.”

Ze denkt dat het desondanks hard nodig is dat vrouwen zich blijven uitspreken. “Vergeleken met toen ik een klein meisje was, is het al enorm veranderd. Want nu is er voor jonge meiden de kans om prof te worden. Dat was in mijn tijd bijna niet zo, anders had ik die droom wel gehad. Dat is een hele verandering. Maar er is zeker nog een slag te maken. Daarom spreek ik me nu ook uit. Als we ons hier hard voor gaan maken, kan de rest van de wereld hier niet omheen. Dan gaat die verandering plaatsvinden. Verandering heeft hiervoor alleen maar kunnen plaatsvinden door vrouwen die hard aan de bel hebben moeten trekken. We moeten dit blijven doen.”

‘Sommige mensen zullen zeggen: voetbal hoort bij mannen’

Ze hoopt uiteindelijk dat dit ervoor zorgt dat vrouwen in het amateurvoetbal steeds serieuzer worden genomen en dat er meer wordt geluisterd naar de stem die ze hebben.

Leren van vrouwenvoetbal

Christel Hek en John Hol, bestuursleden bij V.V. De Meern, stellen dat er in de maatschappij veel verschillende mensen en dus verschillende meningen zijn. Christel Hek stelt hierover: “Sommige mensen zullen zeggen: voetbal hoort bij mannen. Je hebt mensen die zich kunnen aanpassen en mensen die zich niet kunnen aanpassen.” John Hol vervolgt: “Kijk bijvoorbeeld naar hoe mannen op leeftijd zich hierover in de media uiten. Maar ik denk dat jongens en mannen juist heel veel kunnen leren van vrouwenvoetbal, zoals in sfeer, zorgzaamheid en meer respectvol op én buiten het veld met elkaar omgaan. Bij vrouwenwedstrijden loopt er nauwelijks iets uit de hand, ze zijn veel sportiever onderling.”

Kortom: de groeiende aandacht voor het vrouwenvoetbal in Utrecht kan in het belang zijn van de ontwikkeling die nog doorgemaakt moet worden. Vrouwen hebben nog minder lang de kans om te voetballen. Zodoende creëert de groeiende aandacht kansen voor jonge meiden om op latere leeftijd prof te worden. Tegelijkertijd stellen veel geïnterviewde voetbalspelers en -besturen dat we het vrouwen- en mannenvoetbal niet mogen vergelijken, ondanks dat het een spel met dezelfde spelregels is. Je kan kijken naar hoe de twee verschillen en wat daarin van elkaar geleerd kan worden: speltactiek en spelen met respect.