Utrecht heeft een nijpend tekort aan sportlocaties, maar daar wordt binnenkort iets aan gedaan omdat Nieuw Welgelegen, een sportpark in Transwijk, er waarschijnlijk vier velden bij krijgt. Voor de aanleg hiervan moet bestaande bebouwing in de omgeving wijken, waaronder De Pionier, een gebouw uit de jaren zestig van architect Piet Dingemans. Dit voormalige schoolgebouw heeft weliswaar geen beschermde status, zo is het bijvoorbeeld niet bestempeld als monument, maar dat betekent niet dat het geen architectuur- en cultuurhistorische waarde heeft. Toch ziet het ernaar uit dat De Pionier een onzekere toekomst tegemoet gaat. 

Ondanks dat de bouw van woningen achterblijft in Utrecht, groeit het aantal inwoners de komende 15 jaar met zo’n 100.000 mensen. Zo is althans de verwachting. Al deze mensen gaan gebruikmaken van de voorzieningen in de stad en sommigen daarvan, zoals de sportfaciliteiten, staan nu al onder druk. Om te voorkomen dat de wachtlijsten bij de clubs nog verder groeien is de gemeente naarstig op zoek naar plekken waar nieuwe sportvelden aangelegd kunnen worden en dat is een uitdaging want er is niet veel ruimte in de stad.

Uit onderzoek zijn drie mogelijk locaties naar voren gekomen: Maarschalkerweerd Noord, Strijkviertel en Nieuw Welgelegen. Sportpark Nieuw Welgelegen ligt in de wijk Zuidwest, op steenworpafstand van de Merwedekanaalzone en het Beurskwartier, twee plekken waar de komende jaren duizenden woningen worden gebouwd. “De extra woningen vragen om extra capaciteit aan sportvoorzieningen om ‘de tienminuten stad’ te kunnen waarborgen”, schrijft de gemeente Utrecht.

Tekst loopt door onder afbeelding

Vier velden

Op Nieuw Welgelegen is gekeken hoe vier nieuwe velden, twee hockey- en twee voetbalvelden, en alle bijbehorende faciliteiten zoals bijvoorbeeld kleedkamers, kunnen worden toegevoegd aan het bestaande sportpark. Al snel is gebleken dat dit niet mogelijk is binnen de huidige grenzen van Nieuw Welgelegen. Er moet dus ruimte gemaakt worden in de omgeving.

Er zijn drie varianten onderzocht en in elk scenario wordt het sportpark in meer of mindere mate uitgebreid in westelijke richting, de richting van de Beneluxlaan. Dit betekent dat de bebouwing in dit gebied plaats moet maken voor de sportvelden. Het ziet ernaar uit de gemeente kiest voor variant B. Dit betekent dat de middelbare school UniC kan blijven staan, maar ook dat buurthuis de Paraplu, de voormalige ISU school, een gymzaal en De Pionier tegen de vlakte gaan. En met name door de sloop van De Pionier verliest Utrecht een deel van het naoorlogse erfgoed. Dat zegt althans het Cuypersgenootschap, een stichting die zich al vele jaren inzet voor het behoud van Utrechts erfgoed, waaronder De Pionier.

Tekst loopt door onder afbeelding

Dingemans

Het pand aan de Grebbeberglaan is ontworpen door architect Piet Dingemans, in Utrecht onder meer bekend van de school aan de Rubenslaan, de flatgebouwen aan de Boekelaan en de Cohenlaan, en natuurlijk van het Dingemanshuis aan de Huizingalaan, en was in het begin het onderkomen van de UTS Nijverheidsschool. Het schoolgebouw werd in twee delen gebouwd; het oudste deel dateert uit 1960 en de rest uit 1965. “De school illustreert de sterke economische ontwikkeling in deze jaren. Om beter gekwalificeerd personeel te krijgen om de groei mogelijk te maken neemt de behoefte aan een nieuwe school voor de opleiding van technische vaklieden toe”, aldus het Cuypersgenootschap.

In de beginjaren heette het pand simpelweg de ‘UTS Nijverheidsschool’ en door de jaren hebben er allerlei namen van verschillende onderwijsinstellingen op de gevel gestaan, waaronder het ROC Midden Nederland. Sinds 2010 is het pand in handen van woningcorporatie Woonin (destijds Mitros) en draagt het de naam De Pionier. De woningcorporatie had volgens de gemeente altijd de intentie om de plek op den duur te herontwikkelen. “Woonin wil op deze locatie sociale huurwoningen toevoegen of in ruil voor deze locatie gecompenseerd worden met sociale huurwoningen”, schrijft de gemeente.

Tekst loopt door onder afbeelding

Werkplekken

Momenteel worden de ruimtes in de Pionier verhuurd aan zo’n tachtig uiteenlopende bedrijven, met in totaal ruim vijfhonderd medewerkers. “De Pionier vormt de thuisbasis voor een brede mix van ondernemers die graag samenwerken in een inspirerende en eigentijdse omgeving. Je ontmoet hier zakelijke, maar ook creatieve ondernemers”, is te lezen op de website van De Pionier.

In de lokalen waar vroeger praktijkonderwijs werd gegeven is nu bijvoorbeeld een bedrijf te vinden dat allerlei fietsspullen verkoopt. “De verkoop vindt veelal online plaats. Hier is het kantoor gevestigd en kunnen mensen langskomen om de producten in het echt te bekijken”, vertelt de receptionist die een korte rondleiding geeft. Aan de andere kant van de karakteristieke gang met gekleurde tegels en oranje-geschilderde elementen in het dak zit een groot consultantbureau met tientallen medewerkers. In de voormalige kantine van de UTS Nijverheidsschool staan tegenwoordig bureau’s voor zzp’ers en ook de lokalen waar het theorieonderwijs werd gegeven worden nu gebruikt door allerlei bedrijven.

Tekst loopt door onder afbeelding

Restaurant

“Dit is de werkplek van iemand die kinderen in moeilijke situaties begeleid. Zij heeft de ruimte zo ingericht dat het voor de kinderen een aangename plek is.” Op de ene plank aan de muur staan allerlei knuffeldieren en iets verderop staan op een tafeltje poppetjes van actiefiguren. “Dat is voor de jongetjes”, zegt de receptionist.

De voormalige gymzaal wordt nu gebruik door Breekjaar, ‘een tussenjaarprogramma waar jongeren en jongvolwassenen de ruimte krijgen zich persoonlijk te ontwikkelen’, is te lezen op de website. Direct bij binnenkomst in De Pionier is Diversas te vinden, het restaurant. Mirella Huis is de uitbater en zij heeft twaalf mensen in dienst, veelal personen met een afstand tot de arbeidsmarkt. “Dat zijn mensen die het leven weer proberen op te pakken na een depressie, tot personen met een verstandelijke beperking. Het is een verschillende groep en dat is heel leuk.”

Tekst loopt door onder afbeelding

Derde kwartaal

Als De Pionier daadwerkelijk tegen de vlakte gaat verliest Utrecht dus niet alleen een deel van het naoorlogse erfgoed en de tastbare geschiedenis van de nijverheidsschool, daarbij gaan ook honderden werkplekken verloren. De gemeente gaat nog overleggen over de plannen voor de uitbreiding van Nieuw Welgelegen, maar spreekt tegelijkertijd de verwachting uit dat de plannen waarschijnlijk in het derde kwartaal van dit jaar definitief worden.