Utrecht staat aan de vooravond van een nieuw megaproject. Het historische wervengebied moet de komende dertig jaar volledig aangepakt worden en daar is tussen 450 en 550 miljoen euro voor nodig. De afgelopen jaren is er al zo’n 50 miljoen euro uitgegeven aan het erfgoed, maar na kritiek op de werkwijze van de gemeente is het project nu uitgebreid.
De Utrechtse werven zijn uniek. Nergens in de wereld in zijn de grachten zo opgebouwd als in onze stad. Het erfgoed moet behouden blijven en daar wordt al jaren aan gewerkt met het project wal- en kluismuren. Die werkzaamheden zijn in de stad elke dag te zien, nu wordt er bijvoorbeeld gewerkt in de buurt van de Vismarkt.
Maar er is een probleem, het project liep uit de hand; de kosten lagen flink hoger en het werk bleek veel meer te zijn. Daarbij speelden er ook steeds meer problemen op bij werfkelders en andere aanliggende bouwwerken. In de honderden jaren dat het erfgoed bestaat is er veel schade ontstaan. Er werd in 2019 op de rem getrapt en er kwam een onderzoek naar de werkwijze binnen het project.
De conclusies waren hard en vatten het falen van het project samen in drie oorzaken: het stelselmatig onderschatten van de complexiteit van het werk, het projectmanagement was niet op orde en verbetermaatregelen werden niet goed uitgevoerd en geëvalueerd.
Nieuw plan
Sindsdien is gewerkt aan een nieuw plan. Er werd een commissie van wijzen aangesteld, die onder meer signaleerden dat er een gebrek aan vertrouwen is van keldereigenaren in de gemeente. Er werd gesproken over een ‘vergeten burenplicht’, omdat de gemeente een afhoudende opstelling aannam.
Er is besloten om het project veel groter te maken. Niet alleen de wal- en kluismuren worden aangepakt, ook de aangrenzende werfkelders en andere bouwwerken. Alles om ervoor te zorgen dat het erfgoed behouden blijft.
Tekst gaat verder onder afbeelding
Er ligt nu een plan voor de komende drie jaar, en een toekomstbeeld voor de komende dertig jaar. De komende jaren wordt er alles aangedaan om de meest urgente problemen aan te pakken. Daar is 48 miljoen euro voor nodig. De komende dertig jaar moet echt alles aangepakt worden, daar is volgens een grove schatting van de gemeente tussen de 450 en 550 miljoen euro nodig. Een deel van die kosten komt voor rekening van de eigenaren van werfkelders.
De komende drie jaar
Er is uitgezocht wat er de komende drie jaar moet gebeuren. Het gaat om herstelwerkzaamheden op acht plekken langs de Oudegracht en twee plekken op de Kromme Nieuwegracht. En om de extra maatregelen voor het weren van te zwaar verkeer, zoals met camera’s (vergelijkbaar met de milieuzone), extra breedtebeperkingen en handhaving. Het interventieteam dat handelt bij acute situaties blijft bestaan, zodat er waar nodig direct actie kan worden ondernomen. Ook komt er een wervenmeester die het aanspreekpunt is voor betrokkenen.
De komende dertig jaar
Het plan voor de komende dertig jaar is veel breder dan het eerdere project wal- en kluismuren en pakt alle onderdelen in samenhang aan. Dus niet alleen de wal- en kluismuren, maar alles wat ‘van gevel tot gevel’ van belang is voor behoud van erfgoed voor de komende dertig jaar. Daaronder valt onder meer de uitbreiding van de aanpak met het herstel van de Plompetorengracht en Drift, herstel van kelders en het weren van te zwaar verkeer. Als het werk over dertig jaar klaar is, hebben de wal- en kluismuren en de kelders voor honderd jaar geen groot onderhoud meer nodig.
Tekst gaat verder onder afbeelding
Kosten
De kosten van 450 en 550 miljoen zijn een grove schatting en er is nog geen budget voor. Een deel van die kosten zal ook opgehoest moeten worden door de eigenaren van de werfkelders. Hoeveel dat is, is nog niet bekend.
De hele verhouding en samenhang tussen alle onderdelen van het project en de verschillende eigenaren is een flinke uitdaging. De gemeente is bijvoorbeeld eigenaar van wegen, werven, kades, bruggen, bomen en wal- en kluismuren. De werfkelders behoren weer toe aan de eigenaren en de daarmee verbonden grachtenpanden. De gemeente en de eigenaren moeten wel goed samenwerken om het project succesvol te laten verlopen. Daar kan natuurlijk discussie over ontstaan, wie verantwoordelijk is voor welke schade en wie de kosten daarvoor moet betalen.
De gemeente laat in ieder geval weten dat ze – net als de commissie van wijzen – van mening is dat de kosten voor het waterdicht maken van de kelders 50/50 gedeeld moeten worden met de eigenaren. Overigens neemt de gemeente de volledige kosten van deskundigen op zich, die op voorhand onderzoek moeten doen naar de schade en schadeherstel. Maar de kosten van herstel is juridisch complex, zo schrijft de gemeente zelf ook. Ook zijn alle gevolgen nu gewoonweg nog niet te overzien.
Het plan is om een stichting op te richten waar de gemeente samen met de eigenaren in gaat zitten. Die stichting is opdrachtgever voor het herstel van de kelders.
Tekst gaat verder onder afbeelding
Reactie wethouder
Wethouder Kees Diepeveen is blij met het plan dat er nu ligt. “Het is onze oude binnenstad die we met z’n allen willen behouden. De komende drie jaar leggen we de prioriteit bij de urgente zaken.” Volgens de wethouder is het verstandig dat het project veel breder is geworden. “We gaan echt van gevel-tot-gevel alles aanpakken. Het totaal van bruggen, werven, wegen en kelders moet meegenomen worden. De complexiteit zit hem in de samenhang, maar die samenhang is nodig om het erfgoed voor Utrecht te behouden.
Diepeveen vervolgt: “Het werk is over drie jaar natuurlijk niet klaar dus we kijken echt naar de toekomst. De komende dertig jaar zal er aan gewerkt worden.” Diepeveen noemt het totaalbedrag dan ook een grove berekening. “We gaan aan de slag met alles wat we nu weten en zullen steeds de nieuwe inzichten in de plannen betrekken. Het voorstel aan de raad is om een vierjarenuitvoeringsplan te maken en dat aan het eind van ieder jaar met een jaar uit te breiden, zodat nauwkeurig in beeld blijft wat er waar en wanneer moet gebeuren en hoeveel dat kost.”
Gekoppelde berichten
Meer inzicht in risicovolle projecten van gemeente Utrecht als Uithoflijn of wal- en kluismuren
De gemeente Utrecht gaat de werkwijze rond grote projecten veranderen. De gemeenteraad moet beter worden…
Hoofdpijndossier in Utrecht: project wal- en kluismuren is flink onderschat
De Utrechtse werven zijn uniek. Nergens in de wereld in zijn de grachten zo opgebouwd…
33 Reacties
ReagerenMijn voorspelling: doe dit bedrag maal 9 en u weet dat volgend jaar de belastingen weer vrolijk verhoogd worden.
Maar wat maakt het uit. We blijven toch lekker op de Gemeentenerds stemmen.
Alles voor een geredde planeet en een dood milieu.
De ambtenarij houdt in elk geval zichzelf weer 30 jaar bezig met dit potentiële hoofdpijndossier in de dop. Maar het plan is niettemin ambitieus en ik ben fan.
Wat is het alternatief ?
Betonnen kades ?
Grachten dempen ?
Werfkelders volstorten ?
En wat kost dat dan ?
Ik begrijp dat dit niet zo werkt maar zwaar verkeer dat tegen de voorschriften in over de werven rijdt en (in een zeldzaam geval) gepakt wordt, betaalt natuurlijk niet mee aan de kosten voor herstel en onderhoud.
Er is ook iets voor te zeggen om Schuttevaar en eigenaren van plezierboten die het nodig vinden extra gas te geven, mee te laten betalen aan dit onderhoud.
Als ik tegen iemand’s schutting ga lopen trappen (geen directe schade en bewijs maar eens dat de planken door mij los komen te zitten), kom ik daar niet zo makkelijk mee weg. Waarom dan wel met de kades.
@ HArry
Niets maar doen dan? De stad laten verkruimelen waar je bij staat, Harry?
Behoudt de werven en weer alle autoverkeer.
Zal alleen wel twee miljard worden…
Goed dat dit wordt aangepakt, maar de gemeente heeft niet bepaald een goede reputatie voor projectmanagement dus we kunnen een wedje doen over de grootte van de budgetoverschrijding (x 9 is al geroepen) en de aard, frequentie en grootte van de onverwachte rampspoeden. De gemeente is namelijk heel goed in “wij hopen” en “wij denken” en “wij verwachten” en minder goed in “wij hebben kennis en doen onderzoeken, dus wij weten” en wordt dus keer op keer ingehaald door de realiteit.
Ondertussen “moeten” de grachten ook gebruikt worden voor vertier en toerisme, want de gemeente wil meer bezoekers en toeristen, zie ook de Omgevingsvisie. Die overigens ook aangeeft dat de grachten ook nog eens gebruikt gaan worden voor bevoorrading en afvalophalen.
Dus of er ooit een moment is waarop er behoorlijk onderhoud en herstel kan plaatsvinden?
Wij vragen het u af!
Een paar stadsboulevards schrappen en er is al aardig wat geld vrij voor deze renovatie.
@Pietje gemeente Utrecht moet inderdaad niets doen zoals in het verhaal geconcludeerd wordt het stelselmatig onderschatten van de complexiteit van het werk, het projectmanagement was niet op orde en verbeter maatregelen werden niet goed uitgevoerd en geëvalueerd de kosten lagen flink hoger en het werk bleek veel meer te zijn. Door het project groter te maken gaa dat echt niet beter worden. Tel hier de lange lijst van faalprojecten bij op (iets met een tram) en je moet tot de conclusie komen dat gemeente Utrecht bewezen incapabel is voor dit soort projecten. Je moet dit soort projecten niet laten doen door ja knikkende bestuurskundigen communicatie leuteraars dan gaat het inderdaad 9 keer over de kop. De stad laten verkruimelen nee natuurlijk niet maar zorg dat je een bedrijf aan boord hebt die professionele aanbesteding kan verzorgen en goede aannemer die mandaat krijgt om dat uit te voeren. Zal even slikken zijn gezien de prijs dan direct wel omhoog zal gaan maar beter dan jarenlang overschrijdingen wat uiteindelijk veel duurder is.
Geen budget, onbekend wat we precies tegenkomen, deel moet door de eigenaren worden opgehoest De post onvoorzien is dus 100%……soort open einde regeling.
Goed dat dit gebeurd, maar alvorens te starten misschien eerst eea regelen, anders blijken de kosten over tig jaar onbeheersbaar te worden.
De gemeente kan projectmanagement beter uit handen geven aan een een professioneel bedrijf, de kennis hiervoor ontbreekt domweg binnen het ambtenarenapparaat. Dat is overigens geen schande, dit zijn unieke projecten.
De auto’s weren lijkt me een goede eerste stap om snel te verbeteren.
Zoals hier eerder gezegd, pak om te beginnen eens dat vrachtverkeer aan! Fietste vanmorgen op de Oosterkade en dan komt je ineens een vrachtwagencombinatie tegemoet waar je u tegen zegt. Wat doen die voertuigen in de binnenstad?
Er is daarnaast ook geen ruimte voor! Iedereen moest maar even aan de kant omdat Henk Wijngaard erdoor moet. Er fietsten kinderen etc. Ik vind het schandalig dat dat tegenwoordig nog kan. Roken, alcohol, ongezond eten worden allemaal (terecht) ontmoedigd, als ook maar iemand zich gekwetst voelt wordt de boel gecanceld maar met een paar ton aan vrachtwagen langs fietsende kinderen scheuren is helemaal prima. De prioriteiten liggen al een tijdje niet meer goed.
@Duic Is het mogelijk in plaats van de bronvermelding onder de afbeeldingen de url naar de bron te plaatsen en/of de mogelijkheid om de afbeelding te vergroten?
Interessant: “het weren van te zwaar verkeer, zoals met camera’s”
Ik ken geen enkele camera die gewicht kan vaststellen.
Opmerkelijk dat steeds sneller en vaker de inzet van een camera naar voren komt.
Opmerkelijk omdat je met dat middel het doel niet kunt bereiken.
Een goede DPIA maakt hier snel korte metten mee.
Project management van onze gemeente vol stuntelende stumperds?
Dat wordt 30 jaar, nee 50 jaar NB! overlast en problemen, en een budgetoverschrijding waar ze zelfs in Den Haag EN Brussel plat van achterover slaan.
Maar de eigenaren van de werfkelders laten meebetalen terwijl recreatie en vervoer hun ongestoorde gang kan gaan?
Binnenkort kan je daar panden (dus ook winkel/horecaruimte) voor een habbekrats gaan kopen omdat de onkosten voor de komende 30-50 jaar niet meer te overzien zijn!
Die hordes onderzoekers en juristen gaan er wel goud geld aan verdienen, uw belastinggeld… Want onze gemeentebelastingen zullen wel gierend uit de klauwen gaan lopen. Of gaat de wethouder mobiliteit een paar van haar hobbyprojectjes schrappen? Ledig erf bijvoorbeeld, als dat autoluw wordt om aan haar wens te voldoen, kunnen kadewerkers ook niet bij de kades komen om deze op te knappen….
Had hier één van die miljarden bevattende EU stimuleringsfondsen geen rol kunnen spelen? Als ik lees wat Italië voor elkaar krijgt….. Anders wordt historisch Utrecht ruïne nummer twee. Naast de ruïne van Brederode.
“Daar is volgens een grove schatting van de gemeente tussen de 450 en 550 miljoen euro nodig. Een deel van die kosten komt voor rekening van de eigenaren van werfkelders”
Dat lijkt mij een vrij klein deel van de rekening dan. Ik weet niet hoeveel eigenaren er zijn…..maar dat lijkt mij een druppel.
Blijft het projectmanagement dat verantwoordelijk is voor het gestuntel tot nu toe de kar ook trekken in de toekomst?
Zo te horen staan de reaguurders hier te trappelen om dit soort megaprojecten over te nemen van de gemeente. Die kunnen het natuurlijk allemaal veel beter.
Voor zo’n uiterst complex project met ontelbare onvoorspelbare factoren vind je natuurlijk nooit een bedrijf die dat aan kan en durft.
Tenzij je ze een blanco cheque geeft. Maar dan wordt het gegarandeerd nog veel duurder.
@Ton werfkelders en kades zijn honderden jaren geleden aangelegd toen waren we daar al toe in staat waarom is het nu uiterst complex. Gemeente Utrecht maakt het complex om zich in te dekken tegen de volgende blunders en overschrijdingen. De enige die hier een blanco check heeft waardoor het veel duurder wordt is de gemeente Utrecht.
Ben niet ongelukkig met dit voornemen waarbij ik wel hoop dat hier vooral lokale bedrijven gaan worden ingezet om deze klus te gaan klaren. Wel zo hansig wanneer er weer iets mis gaat..!!!
Kan me goed herinneren dat Jan van Zanen, wethouder o.a. Monumenten, destijds alle bruggen van de Oudegracht in een project opengelegd en aangepakt heeft tegen lekkages van bovenaf. ‘Helaas’ werd hij kort daarop burgemeester Amstelveen. Wat hebben de wethouders Monumenten na hem met de Oudegracht gedaan? Er werd totaal niet gehandhaafd met het verbod op zware vrachtwagens, alles kon. Jammer, want nu hebben we een gigantisch probleem!
Voor alle partijen.
We lezen nog weleens waarom wethouders eigenlijk uit de stad, behept met Utrechtse woon-en leefgeschiedenis, moeten komen.
Dit is voor mij bij voorbeeld een hele belangrijke reden…………!
Een lange, warme betrokkenheid met de stad, bewoners, ondernemers en haar monumenten.
En…………handhaven blijft helaas! een groot ding in het Utrechtse.
We kunnen moeilijk wachten tot er passanten door de kelders heen zakken met alle fysieke gevolgen van dien zoals aansprakelijkheidsstellingen, letselschadeprocedures etceter, etcetera. Die 500 miljoen zal er toch op korte termijn moeten komen. De vraag is alleen:: heeft de gemeente daar al over nagedacht of wordt daar al iets over vermeld in de a.s. papieren/digitale voorjaarsnota 2021 die 27 mei a.s. beschikbaar komt ? De nationale banken zijn ondertussen ondergeschikt geworden aan de eisen van de ECB en zij moeten hun overtollige miljarden deponeren in Brussel, dus wellicht dat de ECB wat miljoenen euro’s kan en wil vrijmaken voor het historisch erfgoed van Utrecht
@justin
Onbeperkt budget, geen juridische aansprakelijkheid, als het te verkopen valt als “succes”: dikke promotie, bij keihard falen: vingertje wijzen en in het ergste geval weg gepromoveerd en wachtgeld.
Kom maar door.
Linksom of rechtsom, onderhoud aan historisch erfgoed gaat altijd geld kosten, maar het levert uiteindelijk weer een mooie stad op.
@ Wim Vreeswijk
Er is al eens een dode gevallen door het achterstallige onderhoud van de gemeente wat toen al in ver gevorderd stadium van aftakeling was. Het trapongeval.
De gemeente heeft sindsdien op haar handjes gezeten, ondanks de vele smeekbedes van deskundige technische ambtenaren, omdat politici onderhoud niet chique vinden maar zo banaal dat er niet over gesproken wordt. Pas als er kades instorten erkend men dat er een probleem is omdat het chique (project van een half milijard is chique) wordt om het op te lossen door er vooral veel over te ouwehoeren.
Naast al die linksgroene prestigeprojecten gaat dit de burger een hoop geld kosten. Laat al die fietsstraten maar even zitten, werven zijn iets belangrijker.
Koel hoofd.
Met onderhoud score je niet!!!
Maar met regenboog zebra’s wel! Dat is namelijk voor iedereen te zien.
Ik weet nog hoe groot de paniek was bij het trapongeval.
Rinda den Besten was loco-burgemeester, bij het trapongeval! Laat dit nooit! meer gebeuren zei Annie Brouwer, burgemeester, toen. Ik hoop dat zij haar gelijk houdt!!! En dat zo’n ongeluk niet meer in Utrecht gebeurt.
Het zou een hele nare nalatige ramp zijn. We wisten het wel……………..
Las trouwens dat er gister of vandaag een zware vrachtauto in de binnenstad is aangehouden!
wanneer zijn die bomen eigenlijk geplant? in het utrechts archief zag ik beelden waar ze niet op staan.
Als er een vrachtauto wordt aangehouden op deze plaatsen moet deze meteen verbeurd verklaard worden en zo de opbrengst gebruiken voor het herstel, zal die mannen/vrouwen afleren om de binnenstad in te gaan..
En we planten weer gewoon nieuwe bomen nogmaals!!! Er horen geen bomen op de werf.
Zie oude fotos er werd handel gedreven bomen zouden daarbij in de weg hebben gestaan.
Deze opstakels slopen onze werven en kelders. Verwijder alle bomen en plaats stalen bakken met bomen waar deze geen schade meer kunnen aanrichten.
Ik zie op de tekening dat er spuwers verstopt zijn. Ik kan dat bevestigen op de oudegracht tussen nummer 1 cafe weerdzicht) en de wolken krabber zijn verschillende spuwers met cement dicht gepurt omdat de bewoners het druppelen zat waren. Zo krijg je dus schimmel en lekkages in je kelder.