De dijk bij Tull en ‘t Waal in Houten breekt kort na het begin van het nieuwe jaar in 1624 door. Na een strenge vorstperiode stuwt het ijs het water in de Lek zo hoog op, dat de dijk bezwijkt onder de enorme druk. Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden heeft een fietsroute ontwikkeld die langs de nog zichtbare sporen van deze dijkdoorbraak voert, met verschillende locaties in Utrecht.
De ramp treft het westen van Utrecht en Holland zwaar. Vee verdrinkt en huizen komen onder water te staan. Binnen enkele dagen bereikt het water zelfs de grachten van Amsterdam. Een nieuwe fietsroute van ongeveer vijftig kilometer brengt je niet alleen langs de sporen van deze historische ramp, maar ook langs plekken die een beeld geven van eeuwenoud waterbeheer.
“Weinig inwoners van ons gebied weten hoe hoog bij hen het water komt als de Lekdijk doorbreekt en wat ze in dat geval zouden moeten doen”, zegt Willem van der Steeg, hoogheemraad voor onder andere waterbewustzijn en cultuurhistorie. “Vandaar dat we de historische gebeurtenissen van 1624 aangrijpen om hier extra aandacht aan te besteden. Want als de Lekdijk bij hoogwater nu doorbreekt, kan het water nog steeds tot Amsterdam komen.”
Het nieuws van de dijkdoorbraak bereikt op 1 januari 1624 de Vroedschap van Utrecht (het toenmalige college van B&W). De zoon van burgemeester Van der Lingen brengt het slechte nieuws te paard vanuit ’t Waal. Het bestuur besluit de Tolsteegpoort de hele nacht open te houden en geeft de wachtmeester de opdracht om de burgemeester direct te waarschuwen zodra het water arriveert. Ook moesten de zakkendragers, die goederen van schepen naar pakhuizen sjouwden en actief waren in de haven, de hele nacht paraat staan.
Locaties in Utrecht
De fietsroute voert langs verschillende locaties in Utrecht, zoals de plek van de vroegere Tolsteegpoort. Ook de voormalige Statenkamer aan het Janskerkhof is een belangrijke locatie. Hier gaf penningmeester Dirck Modé meer dan vijftig obligaties uit om de dijk te herstellen.
Een van deze obligaties was voor Elsken Jorisdochter. Vierhonderd jaar later betaalt het waterschap nog steeds rente op deze obligatie, een bedrag van 15 euro. Het is de oudste obligatie ter wereld en bevindt zich in het bezit van de New York Stock Exchange.
Andere plekken op de fietsroute in Utrecht zijn de Muntbrug, de Forten en kanalen van de Hollandse waterlinies en de sluizen bij Oog in Al. De route leidt verder via fietsknooppunten naar Houten, Nieuwegein, IJsselstein en Harmelen. De route is 54 kilometer lang en is gratis verkrijgbaar op verschillende locaties, in Utrecht in Bibliotheek Neude. Een uitgebreide digitale versie is beschikbaar via de izi-TRAVEL-app.
12 Reacties
Reageren“Het is de oudste obligatie ter wereld en bevindt zich in het bezit van de New York Stock Exchange.”
Dat is ons cultureel erfgoed!
Hoezo hebben die Amerikanen dat, geroofd in WW2?
Wellicht verhandeld? Zoals vaker gebeurd met obligaties?
Beste Koel Hoofd,
Obligatiehandel is al eeuwenlang internationaal. Globalisering is niet van gisteren.
@Koel Hoofd:
Als je een obligatie koopt is’ie van jou.
Dan mag je’m gewoon houden.
Jouw eigendom.
Zo moeilijk is het niet.
En als je even zoekt, is deze in 1938 in handen gekomen van de NYSE.
@Koel Hoofd
Ik denk gewoon gekocht. Alles is namelijk zo goed als altijd te koop in Nederland. Dat vertklaart ook de steun voor rechtsrechts en neoliberaal rechts.
Profit gaat soort van altijd over people hier. We hebben hier ook maar 1x een echt echt links kabinet gehad (dat prima functioneerde trouwens), voor de rechts middenkabinetten, middenrechts, (mt CDA of VVD of CDA en VVD) af en toe aangevuld met een midden PvdA.
Maarten van Rossem heeft het erover gehad in zijn ‘van Rossem vertelt’ ook over de oudste obligatie, die de Amerikanen niet gejat hebben.
Hier het YT linkje https://m.youtube.com/watch?v=QJXzWlplCgg&list=PLRDWZrnGK2qoT17oxGIaimfm1zgoXQjgM&index=7&pp=iAQB
@ Koel Hoofd:
Wat een aannames weer. De obligatie is door de erfgenamen van Elsken Jorisdochter in 1938 cadeau gedaan aan de NYSE.
nee Koel Hoofd, dat ding is vast gekocht door een rijke Amerikaan en daarna geschonken aan de beurs daar. Zo werkt kapitalisme in de ongereguleerde vrije markt. Natuurlijk hoort dat ding bij het Nederlandse erfgoed maar daar moet je in de markt geld voor over hebben. Een goede marktmeester ( overheid, luistert u) heeft daar democratisch vastgestelde regels voor.
Het blijft ons cultureel historisch erfgoed en zou daarom terug moeten naar Utrecht. Als onze overheid bereid is om 160 miljoen euries af te tikken voor paar deprimerende schilderijen van een chagrijnig echtpaar omdat Rembrandt er zijn handtekening onder heeft gezet, zou 25 mille voor een immer nog renderende cultuur historische obligatie peanuts moeten zijn. Het is tastbaar bewijs van onze eeuwenlange strijd van vereende krachten tegen het water.
@Marcel
Dank voor de link!
@Koel Hoofd Als er partijen zijn om uw voorstel met een hamerslag – en contanten – te bekrachtigen, moet het lukken.
Zullen wij alles wat wij uit den vreemde hebben gehaald dan ook terug brengen onder de noemer dat cultureel erfgoed daar moet zijn waar het vandaan komt? Een obligatie is gewoon crowdfunding. Bij gebrek aan een overheid die namens ons dingen oppakt en betaald, moet er wel geld komen van anderen. De obligatie hangt er mooi bij. Voor eeuwig wordt er dus 15 Euro per jaar betaald en we hebben al een poosje droge voeten.
Beste Koelhoofd,
Waarom Utrecht? De wereld is zo veel groter.
De doorbraak was bij ‘t Waal.
Ik schat zo in dat Elsken Jorisdochter een Amsterdamse zakenvrouw was.
Een deel van haar nakomelingen zijn blijkbaar in de VS terecht gekomen. Waarschijnlijk al eeuwen geleden. Wellicht via allerlei omzwervingen.
Allemaal locaties die ook aanspraak zouden kunnen maken op dit ‘cultureel historisch erfgoed ‘.