Een lange goederentrein staat klaar voor vertrek van Westerbork naar Auschwitz. Tientallen Joodse mannen, vrouwen en kinderen steken hun hoofd uit de deuropening van een wagon, als de deuren sluiten. In deze aangrijpende scène uit de ruim anderhalf uur durende Westerbork film, zijn de 9-jarige Israël Wijnschenk, zijn vader Max Wijnschenk en zijn oma Betje Kokernoot-van Furth uit Utrecht herkend.
Een Duitse kampcommandant gaf gevangene en Utrechter Rudolf Breslauer opdracht om het dagelijks leven in kamp Westerbork vast te leggen. Zijn beelden zijn de enige bewegende opnames van een concentratiekamp in bedrijf en in 2017 UNESCO werelderfgoed geworden.
‘Speciale lok’
Koen Hulsbos, onderzoeker van de Westerborkfilm, benaderde vorig jaar Victor Frederik, beheerder van de website joodseschoolutrecht.nl. “Hij vroeg me of ik het jongetje in de treinwagon herkende,” vertelt Frederik. “Ik zag het meteen. Hij heeft een hele speciale lok op zijn voorhoofd, met een sterke scheiding. En als hij ergens naar kijkt, houdt hij zijn hoofd een beetje schuin.”
Frederik documenteert op zijn website de levensverhalen van Joodse leerlingen uit Utrecht die tijdens de oorlog niet op hun eigen school mochten blijven en gedwongen werden onderwijs te volgen op de Joodse school. Israël Wijnschenk, van wie Frederik voor 95 procent zeker is dat hij op de beelden staat, was een van hen.
Kinderloos door het leven
Niet alleen Israël werd geïdentificeerd, maar ook zijn vader Max en oma Betje. Zijn oma en zusje Kitty zijn samen met Israël vermoord. Vader Max en moeder Chel overleefden de oorlog.
Na de oorlog probeerde het echtpaar hun leven weer op te pakken, maar zonder hun kinderen. Frederik: “Zij hebben tot in de jaren zestig een viswinkel gehad aan de Lange Elisabethstraat.” Max overleed op 7 november 1982, zijn vrouw Chel pas in 2005, op 95-jarige leeftijd.
Eerdere identificaties
Bijna twee jaar geleden werd ook een Utrechts echtpaar herkend in de Westerborkfilm, toen door hun nazaten. Het ging om Ludwig Dannheisser en Johanna Dannheisser-Bloch.
4 Reacties
ReagerenHebben jullie niet een verkeerde ‘stil’ geplaatst? Kan de goede alsnog? Naar verhaal weer. De aandacht is mooi
Herinner mij het echtpaar van de vishandel aan de lange elisabethstraat terdege.
Vergeet nooit de tatoeage van kampnummer aan de binnenkant van hun arm.
Zeer aangrijpend en triest verhaal, wat mij aangrijpt, is dat deze mensen weer gewoon verder gingen, ondanks hun verlies en verdriet om hun kinderen.
Een onderwerp dat ook in het Utrecht Historisch Museum thuis hoort, als die bestond.