De gemeente Utrecht heeft nog geen besluit genomen over de komst van de Bubble Barrier, het systeem dat met behulp van ‘een gordijn van bubbels’ plastic afval uit de Utrechtse wateren moet gaan vissen. Er is nog te veel onduidelijk over de werking van het systeem en de gevolgen voor bijvoorbeeld vissen, maar ook wal- en kluismuren.

De Utrechtse Havendienst verwijdert jaarlijks zo’n 100 ton afval uit het water. Dat is vooral organische afval zoals bladeren en takken. Ongeveer 1 á 2 procent van die 100 ton zijn grote en kleinere stukken plastic. De meest kleine stukjes plastic, de zogenoemde microplastic, kan met de huidige methode niet uit het water worden gevist. Met de Bubble Barrier kan dat wel.

Hoe werkt de Bubble Barrier dan? Op de bodem van de watergang wordt een buis geplaatst waar kleine gaatjes in zitten. Uit de gaatjes komen voortdurend kleine luchtbelletjes. Die stijgen naar het wateroppervlak en vormen samen een soort gordijn van belletjes. De bellen brengen een groot deel van het zwevende plastic afval naar de oppervlakte.

Door het diagonaal plaatsen van het bellenscherm en de natuurlijke stroming wordt al het plastic naar een opvangbak aan de waterkant geleid. Daar moet vervolgens het afval worden weggehaald. Een Bubble Barrier kan volgens de gemeente mogelijk bijdragen aan schonere Utrechtse grachten en helpen bij het zichtbaar maken van het zwerfafvalprobleem.

Gevolgen

De gemeente onderzoekt sinds 2019 of zo’n Bubble Barrier een aanwinst kan zijn voor Utrecht. Voorlopig is nog te veel onbekend over de gevolgen van de Bubble Barrier, vindt de gemeente. Zo is niet duidelijk wat het effect van het systeem op de vismigratie en de wal- en kluismuren is. Ook zijn er nog vragen over de precieze meerwaarde ten opzichte van de manier waarop nu (plastic) afval uit het water wordt gehaald en het energieverbruik van de installatie.

Utrecht gaat in ieder geval wel een bijdrage leveren aan een burgerinitiatief in de gemeente Alphen aan den Rijn. Daar wordt namelijk de Limes Bubble Barrier aangelegd. Aangezien plastic afval uit Utrecht via de Leidse Rijn en de Oude Rijn naar Alphen aan den Rijn zou stromen, heeft de gemeente toegezegd 4.000 euro bij te dragen aan de Limes Bubble Barrier.

Contact

Om duidelijkheid te krijgen over de meerwaarde van een Bubble Barrier in Utrecht, heeft de gemeente contact gezocht met verschillende andere gemeenten en organisaties. Zo wordt de gemeente op de hoogte gehouden van de resultaten van een pilot met een Bubble Barrier in Amsterdam en gaat Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden de hoeveelheid en soorten plastic afval in Utrechts water monitoren. De resultaten van die monitoring worden dan weer vergeleken met de hoeveelheid plastic afval die al afgevangen wordt door de gemeentelijke havendienst.

Verder heeft de gemeente contact met Rijkswaterstaat over hun ervaringen met afvangsystemen voor plastic afval, zoals de Bubble Barrier. Rijkswaterstaat is volgens de gemeente terughoudend met dit soort systemen, omdat ze willen focussen op preventie.

Locatie-onderzoek

Hoe het nu verdergaat, hangt af van de resultaten van de monitoring door de gemeente en het waterschap en de resultaten van de Bubble Barriers in Amsterdam en Alphen aan den Rijn. Als daaruit blijkt dat de Bubble Barrier in Utrecht een duidelijke meerwaarde kan hebben, volgt een locatie-onderzoek en wordt in beeld gebracht wat de kosten voor aanleg en beheer van het systeem zijn.