Onder de Mensen is een serie verhalen van DUIC waarin we zoeken naar voorbeelden van hulp, ondersteuning en initiatieven in Utrecht. Bij wie kun je terecht voor een steuntje in de rug om je leven weer op de rit krijgen? Hoe ondersteunen en helpen mensen elkaar om een stapje verder te komen? Wie zijn de enthousiaste initiatiefnemers die opstaan voor hun buurt? Deze keer deel 52: Els Supusepa.

Iedereen voelt zich weleens een buitenbeentje. Maar sommige mensen komen – voor korte of langere tijd – in een situatie terecht waardoor ze buiten de maatschappij komen te staan. In het theaterstuk Buitengewoon delen vijf mensen met een bijzondere achtergrond hun eigen verhalen en ervaringen. Een van hen is Els. Na jaren op straat te hebben geleefd, zag zij het licht. Ze vertelt: “Ik was een rebel, maar ik kon ook niet anders. Als je je hele leven klappen krijgt, dan ga je je daar ook naar gedragen. Totdat ik op het punt kwam dat ik wist: dit ga ik zo niet overleven.”

Els’ ouders kwamen in 1950 vanuit de Molukken aan in Nederland, waar ze in een kamp terecht kwamen in het oosten van het land. Daar groeide Els op. “Je had er als kind niks te willen; je luisterde naar je ouders en we hadden alleen elkaar. Er was geen contact met de Nederlandse samenleving”, vertelt Els. De situatie was stressvol, zeker omdat ze elk moment teruggestuurd konden worden naar de Molukken. “Pas veel later in mijn leven begreep ik waarom bepaalde dingen me steeds opnieuw overkwamen. Ik was gewend dat mijn vader ons sloeg, en daarna kreeg ik een partner die me mishandelde. Mijn leven werd steeds door een ander verstoord en het duurde lang voordat ik doorhad dat dit niet normaal is.”

Toen Els uit huis ging, kwam ze in aanraking met drugs. Ze raakte verslaafd aan heroïne en cocaïne. Ook kreeg ze drie kinderen. “Zij zijn de liefdes van mijn leven. Bij de geboorte van de jongste kwam het besef ineens: ik doe dit allemaal alleen. Ik baar mijn kinderen alleen, ik voed ze alleen op. Dat kan niet de bedoeling zijn. En ik wist: ik ga dit zo niet overleven,” zegt ze. Ze kwam op straat terecht en er volgden een aantal heftige jaren. “Op straat leven was verschrikkelijk. Overleven was het. Ik heb veel gevochten, gestolen en heb erop los geleefd.”

Het licht

Els herinnert zich een moment heel sterk. Ze zwierf rond in de Bijlmer in Amsterdam en vond ’s avonds beschutting in een portiek. Ze kon door de ramen van de huizen naar binnen kijken. Ze zag de lichten en de mensen die daar met elkaar leefden en dacht: dat had ik vroeger ook. “Het verdriet dat ik toen voelde was verschrikkelijk. Op dat moment hoorde ik een stem van boven komen die zei: ‘Je was nog maar een kind.’ Ik dacht: dat moet god zijn. Hij sprak tot me. Daarna ben ik naar een afkickkliniek gegaan.” Clean worden lukte niet meteen. Els viel steeds terug in drugsgebruik en werd ook nog eens erg ziek. Ze werd met tbc opgenomen in een afkickkliniek.

“Mijn lichaam was op. Ik lag in dat bed en voelde mezelf wegglippen. Toen zag ik het licht, en ik hoorde weer die stem. Hij stuurde me terug, zei me terug te gaan naar waar ik vandaan kwam. Dat heb ik gedaan. Ik moest drie maanden ontgiften in de kliniek en daarna ben ik naar mijn ouders gegaan”, vertelt Els. Dat was het moment dat ze definitief stopte met gebruiken. “Ik heb nog een hele tijd in een vervolgtraject gezeten en ben daarna begeleid gaan wonen in Overvecht. Zo ben ik er langzaamaan bovenop gekomen. Ik ben eerst vrijwilligerswerk gaan doen, en later ook betaald werk bij het buurthuis hier om de hoek. Ik moest alles nog leren. Dat wanneer je betaald wordt om van negen tot vijf aanwezig te zijn op je werk, je dus niet gewoon naar huis kan gaan als het werk eerder af is. Dat je niet tegen buurtkinderen mag schreeuwen als je vindt dat ze zich onbeleefd gedragen tegen ouderen. Zo ben ik: als ik het niet snap, dan verzet ik me. Maar als je me de hand reikt en het me uitlegt, dan grijp ik hem.”

Toneel

Els werd door een vriendin gewezen op het project van Stut Theater. Maandenlang ging ze elke dinsdagavond naar het ZIMIHC Theater in Overvecht om te praten met haar medespelers en om te oefenen. Ze vertelde het eerst niet eens aan haar kinderen en kleinkinderen, met wie ze weer goed contact heeft. “Iedereen die in dit stuk speelt heeft zijn eigen achtergrond. In het begin was het spannend, we moesten aan elkaar wennen. Maar nu zijn we echte vrienden. Ik stond er eigenlijk niet zo bij stil wat voor effect het toneelstuk zou hebben. Ik krijg niet graag complimenten en ik bescherm mijn ziel heel erg, maar ik ben wel een open persoon. En ik gooi mezelf graag in het diepe.”

Ben je nieuwsgierig naar het hele verhaal van Els, en van haar medespelers? De theatervoorstelling Buitengewoon is in 2020 nog een aantal keer op verschillende podia te zien. Kijk voor de actuele speeldata op de website van Stut Theater.

Heeft u een verhaal voor deze serie?

Bijvoorbeeld over de hulp of ondersteuning die u heeft gekregen van een professional, kennis, vrijwilliger, familielid of buurtgenoot? Of heeft u zelf iemand verder geholpen of iets georganiseerd voor anderen? Dan past uw verhaal in deze serie. Mail uw verhaal in een paar zinnen naar onderdemensen@utrecht.nl en dan neemt de gemeente Utrecht of DUIC binnen twee weken contact met u op.