Het begon allemaal 45 jaar geleden op de Lijnmarkt, met de winkel van Clemens Baars en zijn vrouw Laura van de Kerkhof. Bij Passementerie Baars & Van de Kerkhof konden mensen jarenlang terecht voor sierbanden, koorden, linten, knopen, kant, franjes, koorden en meer. Passementen heten die versieringen voor op textiel, kleding en meubels. Even dreigde de speciaalzaak te verdwijnen, want Clemens en Laura gingen met pensioen. Toch is de Passementerie sinds het einde van de zomer terug: op de hoek Achter Sint Pieter opende Aletta Mes (26) haar winkel. Zij zet de zaak van Clemens en Laura voort. 

Op een steenworp afstand van de Dom in het hoekpand met grote boogramen en witte kozijnen zit volgens Aletta inmiddels de enige passementerie van Nederland. Als je langsloopt, kan je bijna niet anders dan even door de ruit gluren. De kleurrijke knopen, linten, veren en kwastjes zijn van buiten niet te missen. Eenmaal binnen is er nog meer te zien. In een grote blauwe houten kast staan knopen in allerlei soorten, maten en kleuren.

Luxe

Een paar stappen naar links, de andere ruimte in, staan houten kasten vol linten, sierbanden, kant en franjes. Net als de knopen zijn ook deze allemaal keurig gesorteerd. Als er een vrouw binnenkomt die op zoek is naar een donkerrode sierband voor op de kraag van een blouse, heeft Aletta die dan ook zo gevonden. Dat geldt ook voor een oranjekleurig agrement waar een man naar op zoek is. Hij is bezig met de restauratie van een antieke stoel. Zo’n afwerkband kon hij nergens anders meer vinden. Dan volgt er iemand die graag embrasses met kwasten wil voor om haar nieuwe gordijnen.

“Ik vind het leuk om mee te denken met klanten”, zegt Aletta. “Ik zou bijvoorbeeld niet in een kledingwinkel kunnen staan. Het leuke hier is dat je klanten echt moet helpen. Ik weet wat hier allemaal ligt. Het zijn zoveel verschillende spullen.” Een deel daarvan wordt zelfs niet meer gemaakt, zoals de kwasten. “Er verdwijnen veel van dit soort winkels, maar ook veel van dit soort fabrikanten. Ik wil proberen geen spullen van polyester of synthetische materialen in te kopen, maar juist van natuurlijke en luxe materialen, zoals van hout, schelp en kokosnoot. Dat is goed zoeken. Ik wil me specialiseren in mooie knopen en sierbanden. Dat zijn dingen die mensen nergens anders meer kunnen krijgen.”

Tekst loopt door onder afbeelding

Nagelstudio of kapper 

Aletta begon zo’n zeven jaar geleden als student als zaterdaghulp in Passementerie Baars & Van de Kerkhof op de Lijnmarkt. Het klikte goed tussen haar en de eigenaren. Toen ze eigenlijk wilde stoppen, haalde het stel haar over om te blijven als invalkracht. “Ze vonden het heel jammer om te stoppen, ook omdat er geen opvolging was.” De laatste paar weken op de Lijnmarkt sprong ze weer bij op de zaterdagen. “Ze namen niemand meer aan, omdat iemand inwerken te lang duurt.”

In die laatste weken opheffingsuitverkoop kwam er een vrouw binnen: Iris van Daalen. Zij is al ruim dertig jaar eigenaar van Acanthus Antiquariaat. Sinds 1990 verzamelt en verkoopt Iris allerlei zeldzame boeken, prenten en andere bijzondere objecten. Dat doet ze in het grote monumentale pand met hoge ramen Achter Sint Pieter 180, het voormalig Notarishuis. “Zij zag dat er nog zoveel spullen stonden en vroeg of wij haar pand (Achter Sint Pieter 17, red.) wilden huren om de laatste spullen verder uit te verkopen”, legt Aletta uit. Het was inderdaad nog de vraag wat er met alle overgebleven spullen uit de winkel zou gebeuren. “Iris houdt van authentieke dingen”, gaat Aletta verder. “Ze had dit pand allang aan bijvoorbeeld een nagelstudio of kapper kunnen verhuren, maar dat wilde ze niet.”

Tekst loopt door onder afbeelding

Sociaal geograaf

De vorige eigenaren vonden het een goed idee en hadden veel spullen bewaard, in de hoop dat Aletta hun winkel daadwerkelijk voort zou zetten op een nieuwe plek. Zo hadden ze hun oude kassa nog, wat kasten en niet te vergeten de overgebleven spullen na de opheffingsuitverkoop. Aletta wilde het wel proberen, maar daar moest ze eerst even goed over nadenken. Ze werkte altijd met veel plezier in de winkel op de Lijnmarkt. Haar opleiding, Sociale Geografie en Planologie aan de Universiteit Utrecht, vond ze ook leuk. Dat geldt ook voor de baan die ze daarna kreeg als sociaal geograaf.

Toch was ze op zoek naar iets wat ze daarnaast kon doen. Ze miste creativiteit. Al op haar tiende ging de op naailes. Ook rondde ze afgelopen studiejaar Gezel A van de deeltijdopleiding Meester Coupeur af in Amsterdam. In haar vrije tijd bekleedt ze onder meer lampenkappen en leukt ze allerlei kledingstukken op. Nu maakt ze een jas van Schotse Harris Tweed-stof dat ze van haar vakantie meenam. Na alle voor- en tegenargumenten te hebben afgewogen, was ze eruit: ze werd winkeleigenaar. Om dat te kunnen financieren, werkt ze voorlopig nog wel een paar dagen per week als sociaal geograaf.

Tekst loopt door onder afbeelding

Een buitenkansje 

Aletta is heel blij met de kans die ze van Clemens, Laura en Iris heeft gekregen. Een buitenkansje, noemt ze het. Maar eigenlijk zou een winkel beginnen niet af moeten hangen van een buitenkansje, vindt Aletta. “Het gaat niet zo goed met de detailhandel, kijk maar naar de leegstand in de binnenstad. Verhuurders mogen best wat coulanter zijn tegenover huurders. Het wordt niet echt gestimuleerd om een winkel te beginnen of voort te zetten. Dat is in deze tijd echt niet makkelijk. Dat vind ik jammer, want daardoor verdwijnen er veel van dit soort zaken. Ik ben daardoor extra blij dat ik dit kan doen.”

Ook de omwonenden ontvingen de Passementerie en Aletta met open armen. “Ze zijn hier allemaal heel aardig en vinden het erg leuk er weer iets op deze hoek zit. Een winkel brengt toch altijd levendigheid met zich mee. Op 3 september had ik mijn feestelijke opening. Een paar bewoners kwamen langs om een cadeautje brengen. Ik heb tot nu toe alleen maar positieve reacties gehad.”

Ken jij de verhalen achter de Utrechtse horeca uit de 20e eeuw? Arjan den Boer en Ton van den Berg maken samen een boek over de verdwenen horeca uit deze periode en hebben daarbij jouw hulp nodig! Lees hier meer en bestel alvast een boek.