In Utrecht staan allerlei standbeelden, maar wie zijn deze personen eigenlijk? In deze rubriek vertellen we de verhalen achter de standbeelden in de stad.
Midden in de Pandhof van de Domkerk zit een man op een sokkel te schrijven. Het is Hugo Wstinc, kanunnik van de Dom van Utrecht. Dat is een hoge rol binnen de kerk, waarin hij vooral optreedt als bemiddelaar tijdens geschillen tussen geestelijken.
Wstinc leefde in de 14e eeuw, ten tijde van de bouw van de Domtoren. Hij schreef het Camerboeck van de Dom (Statuta ecclesie Trajectensis), dat nog honderden jaren gold als leidraad bij de organsatie van verschillende geestelijke instellingen.
Het bronzen beeld is onderdeel van de fontein die sinds 1915 midden in de Pandhof staat. Het is gemaakt door de voormalige Utrechtse Edelsmid familie Brom. Het ontwerp is van vader Jan Hendrik Brom, wiens zoons Jan Eloy Brom en Leo Brom het hebben vervadigd.
De gemeente Utrecht heeft het daarna aan de Universiteit geschonken, die de Pandhof beheert. Het gift moet de band tussen de twee instellingen vieren, en daarom staat er op het beeld: ‘De stad verrijkt met dit geschenk de Academie en zal de aloude band nooit vergeten.’
6 Reacties
ReagerenIk zoek al tijden naar een 3D-versie/scan van dat beeld. Weet iemand misschien waar ik die kan vinden? Op sketchfab staan bijvoorbeeld wel een aantal andere Utrechtse beelden maar niet deze. Een 3D-versie van Truus van Leemput zoals zij staat op de Zandbrug zou ook heel welkom zijn 🙂
Dit is zo’n mooi, verfijnd beeldje. Al meer dan 50 jaar geniet ik ervan.
Dit belooft een erg leuke serie te worden.
Kannuniken waren de kapittelheren van de Dom – de dagelijkse gebruikers van wat nu de aula is, bewoners van de claustrale huizen rondom de Dom. Het is dus niet een aanduiding voor een hoge functie binnen die gemeenschap.
Hoe spreken we zijn naam uit? Ustink? Uistink? M.i. jammer dat zo’n detail niet belicht wordt.
In plaats van de toeristenfolder over te tikken, zou eigen onderzoek imho beter geweest zijn. Dan had er bijvoorbeeld iets geschreven kunnen worden over het schrijfgerei dat al snel gejat werd. Of over hoe beeld aan zijn naam kwam of wat de gotische letters op het bekken zeggen.
Eerst een kleine correctie. Het beeld is pas op 18 september 1916 onthuld (bron: Het Utrechts Archief) en niet al in 1915. Dat was wel de bedoeling, maar de devonische kalksteen voor de fonteinbak moest uit België komen en dat was bezet gebied. Ook de opmerking dat een kanunnik een hoge rol binnen de kerk is, is pertinent niet waar. Hun taak was het “waardig vieren van de liturgie”. Hugo was ook niet een bemiddelaar. Hugo was een klerk die bekendheid verwierf als schrijver van het Rechtsboek van de Dom. Ook een spellingscontrole was handig geweest, want het werkoord vervadigen bestaat niet in der Nederlandse taal. Zelfs niet als je het op zijn Utregs probeert.
Het beeld begint als de Utrechtse gemeenteraad in mei 1913 het idee opvat om bij het 100-jarig feest van de promotie van Hogeschool naar Universiteit een cadeau te geven. Dat werd een fontein. De Utrechtse archivaris Samuel Muller, die in de naam van de gemeente de opdracht schreef had het over een fontein met een “klerk, als symbool van de middeleeuwse wetenschap”. De historicus en jongere broer van de ontwerper Jan Brom, mgr. Dr. Gisbert Brom, was bevriend met Muller en stelde de voor de klerk de naam Hugo Wstinc te geven. Op 4 december 1913 biedt de burgemeester, A.F. Baron van Lynden, de fontein aan de Universiteit aan. Wel als tradito symbolica, want het beeld is dan nog lang niet klaar. De ontwerper, Jan Brom, heeft de onthulling in 196 zelf niet mee kunnen maken, want hij is begin 1915 overleden. Zijn zonen hebben het beeld niet gemaakt, maar voltooid. Dat was al in 1915 (bron: Utrechtsch Nieuwsblad van 18 september 1916). Overigens was het Leo die de draken en leeuwenkoppen maakte. Eloy maakte het beeld van Wstinc en de stoel waar hij in zit.
Op de bronzen sokkel staat als herinnering aan de makers de volgende tekst: “Ad descriptionem Joannis Brom me funderunt filii ejus J. Eligidus et Leo. Annon MCMXV”. Dat is niet de enige tekst, want om het bronzen bekken staat in Gotische kapitalen “HOC EXORNATA EST ACADEMIA MUNERE AB URBE, FOEDERIS ANTIQUI AQUE MANET USQUE MEMOR.”
Al snel na de plaatsing zijn Hugo zijn pen en pennenkoker door ‘baldadige handen’ van het beeldje afgebroken. Pas in 2004 heeft restaurateur Willem Noyons de geestelijke nieuw schrijfgerei gegeven.