De Duitse kunstenaar Gunter Demnig heeft zondag 42 zogenoemde Stolpersteinen in Utrecht gelegd. Op de stenen staan de namen van mensen die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn weggevoerd en vermoord.
Demnig brengt met zijn Stolpersteinen gedenktekens aan op het trottoir voor de vroegere woonhuizen van de slachtoffers. In de Mauritsstraat vlakbij het Wilhelminapark was dat het joodse echtpaar Sigmund Louis Simons Cohen en Elisabeth Simons Cohen-Alter. Bij de plaatsing van deze twee stenen waren tientallen mensen aanwezig waaronder burgemeester Jan van Zanen.
Voorafgaand aan het leggen van de stenen hield de burgemeester een toespraak. Daarin zei hij dat het nog steeds niet te bevatten is wat er tijdens de Tweede Wereldoorlog is gebeurd. “De slachtoffers van de Mauritsstraat zijn slechts 2 van de in totaal 1.200 Utrechtse joden die tijdens de oorlog zijn weggevoerd en niet meer terug zijn gekomen.”
(Tekst loopt door onder afbeelding)
Struikelsteentjes
De Stolpersteinen worden in het Nederlands ook wel struikelsteentjes genoemd en zijn bedacht door Demnig. Je struikelt erover op straat, met je hoofd en je hart. In heel Europa liggen ondertussen tienduizenden Stolpersteinen. In 2007 werden in Borne voor het eerst struikelstenen in Nederland geplaatst. De eerste stenen in Utrecht zijn op 8 april 2010 geplaatst.
Na zondag liggen er in Utrecht in totaal 63 struikelsteentjes. “Dat is een verdrievoudiging. Het is een mooi initiatief en ik vind het een eer om er getuige van te zijn”, aldus Van Zanen.
(Tekst loopt door onder afbeelding)
St. Bonifatiuscollege
Leerlingen van het St. Bonifatiuscollege uit Utrecht hebben ervoor gezorgd dat de nieuwe struikelsteentjes gelegd konden worden. Zij zijn namelijk een crowdfundingsactie begonnen en hebben daarmee bijna 5.000 euro opgehaald. “Inwoners van onze stad hebben hier dus geld aan gedoneerd, heel mooi om te merken dat er zoveel mensen aan mee wilden doen”, zegt Lisa Dompeling, docent geschiedenis van het St. Bonifatiuscollege.
Twee adressen hebben geweigerd om de stenen voor hun huis te laten plaatsen. Hierdoor kunnen 9 stenen niet worden gelegd. “Frustrerend voor ons en met name voor de twee groepen leerlingen die deze twee gezinnen hebben onderzocht in hun profielwerkstuk”, aldus Dompeling.
Na afloop van het leggen van de stenen in de Mauritsstraat werd er stilgestaan bij de slachtoffers.
Gekoppelde berichten
Met Stolpersteinen worden Utrechtse slachtoffers van Tweede Wereldoorlog niet vergeten
Tientallen mensen waren aanwezig bij het plaatsen van de nieuwe Stolpersteinen in Utrecht ter nagedachtenis…
15 Reacties
ReagerenZijn er serieus mensen /bewoners/adressen die hebben geweigerd de struikelstenen te laten plaatsen?
Wat een prachtig initiatief.
Deze kunstenaar is er al in 1992 mee begonnen om mensen er over na te laten denken welke gruwlijkheden mensen elkaar kunnen aandoen.
De gemeente heeft er dus 27 jaar over gedaan om te beseffen dat er ook uit Utrecht slachtoffers zijn weggevoerd omdat een groepje machtshebbers er een wereldvreemde ideologie er op na hielden….
Belachelijk dat twee gezinnen weigeren om aan dit initiatief mee te werken. Is het trottoir uberhaupt niet gewoon gemeentegrond?
Alsnog plaatsen!! Openbare weg! Wat mankeert die mensen?
Het plaatsen van struikelstenen is toch niet afhankelijk van de toestemming van de toevallige bewoner. Het is de openbare ruimte.
Gewoon plaatsen zou ik zeggen.
Knap initiatief van de docent en leerlingen! Super dat dit gebeurt.
Wat een mooi initiatief! Als ik de stenen tegenkom (waar dan ook in Europa) blijf ik er even altijd bij stil staan. Heel apart als je dit soort herinneringen niet voor je huis geplaatst wilt hebben. Dit moet juist herinnerd blijven worden !!!
@Marije, ja! Waarom? Ik heb geen idee.
Ik kom de struikelsteentjes wel eens tegen in de stad. Sta er altijd even bij stil. Hoe is het mogelijk dat er 1200 stadgenoten zijn afgevoerd. Dat is best veel.
De reden dat sommige mensen geen steen voor hun deur willen is dat de stenen leiden tot een inbreuk op hun privacy. Mensen zien de steen en ga door de ramen naar binnen kijken en zelfs foto’s maken. Ook zijn mensen bang voor grote groepen mensen voor hun deur die door de hele stad een tocht langs de stenen maken.
Voor mijn eigen familie was er ook de optie tot het plaatsen van een dergelijke steen (buiten Utrecht) maar van mij hoeft het niet en ik deel niet de boosheid op de 2 huizen die een dergelijke steen hebben geweigerd.
Wat ik liever zie is wetgeving en handhaving om hedendaags antisemitisme te bestrijden. Wat voor nut heeft het plaatsen van dergelijke stenen als joden in verscheidene wijken in Utrecht niet ongestoord over straat kunnen? U kunt zich beter richten op de structurele problemen in ons land die tot jodenhaat kunnen leiden dan uw woede richten op mensen die uit redelijke overweging beslissingen maken over monumenten voor hun deur.
Het verbaasde mij ook dat er adressen zijn die de stolpersteine geweigerd hebben. Ik was dan ook benieuwd naar de reden die de huidige bewoners zouden hebben voor het weigeren van zo’n steen: het leek me dat je zo’n besluit tot weigering toch niet lichtzinnig zal nemen.
Een rondje googelen leerde me dat veel weigeraars van deze stenen Joodse bewoners zijn, die zo’n steen als monument voor Holocaustslachtoffers niet respectvol genoeg vinden. Zo’n stolperstein is een monument voor mensen die op een vreselijke manier aan hun einde zijn gekomen. Maar deze monumenten worden dagelijks in de meest letterlijke zin door voorbijgangers met voeten getreden, er piesen honden op, ze worden vuil, ze slijten af. Niet bepaald zaken die je met een monument wilt associëren. Ik snap eerlijk gezegd de bezwaren van de weigeraars wel, al zou ik zo’n steen zelf nooit weigeren.
fijn dat Theo het uitgelegd heeft waarom de stenen niet geplaatst mochten worden respect en dankjewel
Degene die onder de schuilnaam Joods probeert uit te leggen waarom Stolperstenen geweigerd worden heeft blijkbaar geen enkel besef wat deze stenen kunnen betekenen. U bent er aan gewend dat al heel lang van overleden personen met een fatsoenlijke uitvaartdienst afscheid wordt genomen. De doden worden geëerd , waarna het voor de nabestaanden mogelijk is op geheel eigen wijze een vorm van herinnering te creëren. Dat kan al dan niet uitbundig geschieden. Het is een troostrijk gebaar, dat nog eens extra de waarde van de overledene wordt onderstreept. De vele mensen die zijn omgebracht in de oorlog louter op basis van wie zij zijn, joods maar ook homoseksueel, shinti dan wel roma, zijn uit het leven weggerukt en op beestachtige wijze vermoord. Een persoonlijk gedenkteken is nooit voor hen opgericht. De gedachte alleen al wekt woede, verdriet en onbegrip. Het is niet een bladzijde die je zo maar om kan slaan. De stolperstenen zijn een geweldige mogelijkheid om, al is het nog zo bescheiden, iets tastbaars op een gedenkwaardige plek als herinnering te creëren.
Het leed dat deze mensen en hun nabestaanden is aangedaan staat niet in verhouding met de incidentele momenten dat de privacy op de door u omschreven wijze mogelijk kan plaats vinden. Ik kan mij voorstellen dat iemand daar niet meteen aan denkt, maar dat kan altijd veranderen. De stenen zelf zijn klein en opvallend onopvallend te noemen en dragen bij aan de herinnering aan een periode en mensen die wij niet mogen vergeten. En zijn bovendien op een passieve manier een waarschuwing voor de nog steeds beroerde actuele stand van zaken rond het antisemitisme. Het is een waardige en nette manier om de verdwenen landgenoten gedenken. Ik lees dat er mensen zijn die bij het zien van de stenen altijd even denken aan wat er is gebeurd. Altijd plaatsen die stenen!
@ Otto Nelemans.
Ik respecteer uw mening.
Overigens ben ik van huis uit doordrongen van het historisch leed van vooral de joden tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ik heb mijn commentaar echter geplaatst om aan te geven dat niet iedereen (ook binnen de joodse gemeenschap) deze stenen een goed idee vinden. Kijk ook eens op deze link: https://www.tubantia.nl/borne/niet-iedereen-is-blij-met-stolpersteine-voor-de-deur~a3a48dd1/?referrer=https://www.google.com/
De documentaire Shoah is een monument op film en dit geeft aan dat een monument niet perse van steen, metaal of een ander gangbaar beeldhouwersmateriaal hoeft te zijn.
De dag 4 mei zelf is voor mij ook een monument en voor mij gaat deze dag slechts over de verschikkingen van 1940-1945.
Ik vind het een grote educatieve misser dat er heden ten dagen op 4 mei niet slechts stil wordt gestaan bij de verschikkingen van de Tweede Oorlog, want ook de nieuwe generaties mensen moeten goede kennis blijven krijgen van de zeer zwarte en diep trieste gebeurtenissen die in 1940-1945 plaats hebben gevonden.