Burgemeester Sharon Dijksma gaat deze week naar de klimaattop in Egypte die maandag begonnen is. Op de klimaattop komen wereldleiders samen in de strijd tegen klimaatverandering. Dijksma gaat niet alleen naar Egypte namens Utrecht, zij is daar voor de Verenigde Naties als de stem van alle steden in de wereld. Steeds meer inwoners wonen in steden en daar liggen zowel problemen als oplossingen om klimaatverandering aan te pakken.

Ministers, burgemeesters, actievoerders, bewoners, jongeren en andere betrokkenen hebben de afgelopen weken allemaal gesproken met Dijksma. De Utrechtse burgemeester wilde weten wat zij allemaal graag besproken zien worden in Egypte. Als speciaal gezant van het stedennetwerk voor de Verenigde Naties zal ze zich hardmaken voor een grotere rol voor steden bij het maken van klimaatafspraken. Dijksma: “Steden staan in de klimaatcrisis aan de frontlinie. Het is daarom van groot belang dat zij worden betrokken bij internationale afspraken over het klimaat en financieel beter in staat worden gesteld om te voldoen aan de uitvoering van klimaatbeleid.” 

Maar wat gaan ze daar in Egypte vertellen? Alles wat ze afgelopen weken gehoord heeft neemt ze mee in haar koffer. Maandag 30 oktober verzamelden bij sterrenwacht Sonneborgh tientallen genodigden en ongenodigden om Dijksma inhoud mee te geven. Aniek Moonen en Laura de Vries schoven aan namens de Jonge Klimaatbeweging die aan 1 miljoen jongeren in Nederland gevraagd heeft hoe ze zouden willen leven in 2040. “Voor jongeren is klimaatverandering een risico voor onze toekomst. Een toekomst die er zwart gaat uitzien als we niks doen. Vandaag de dag hebben al veel mensen last van klimaatverandering. We denken dat we de problemen al voldoende doorhebben, maar als je kijkt naar het beleid dat wordt gevoerd dan zien we dat er nog onvoldoende gebeurt. Daar maken jongeren zich veel zorgen over.”

‘Preken voor eigen parochie’

Van de meeste mensen die Dijksma spreekt – van energiebedrijven, corporaties en overheden tot wetenschappers – krijgt de burgemeester te horen hoe belangrijk de strijd tegen klimaatverandering is. ‘Preken voor eigen parochie’, werd dan ook al gauw het motto dat juist doorbroken zou moeten worden. Zo liet Lot van Hooijdonk namens de Vereniging van Nederlandse Gemeenten weten dat bewoners ook perspectief geboden moet worden.

“Klimaatbeleid is zo ongelooflijk ingewikkeld omdat in een klimaatvriendelijke toekomst alles anders is. Het betekent een andere manier van leven, andere financiële systemen, een nieuwe economie, anders op vakantie gaan en anders naar ons eten kijken. Alles wordt anders.” In de grote verandering moet burgers wel verteld worden wat dan het perspectief is. “Als je stelt dat alles anders moet, moet je ook vertellen wat het nieuwe normaal wordt. Als je niet meer met een fossiele auto kan verplaatsen, hoe dan wel? Als je je huis niet meer met gas mag verwarmen, hoe dan wel? Als je baan verdwijnt in de fossiele economie, wat is dan het nieuwe perspectief? Als we dit niet weten te vertellen, dan gaat het niet lukken.”

Draagvlak

Dijksma kon zich hier goed in vinden en gaf aan dat het draagvlak onder bewoners voor de groene transitie vaak nog ontbreekt. “Wij zijn er allemaal van overtuigd dat de groene transitie noodzakelijk is, maar veel Utrechters zien het als een bedreiging.” Volgens Dijksma komt dat doordat het ook een sociaal-economische uitdaging is. “Mensen met een kwetsbaar inkomen moeten juist het meest meeprofiteren van de groene transitie, zij moeten het merken in de portemonnee. Het is ook echt gewoon een verdelingsvraagstuk. De transitie is geen bedreiging voor hen, maar juist ook een kans. Dat verhaal moeten we ook vertellen.”

Waar energiebedrijven en corporaties zeiden zelf al een hoop te doen, vroegen ze ook naar stippen op de horizon vanuit de overheid. “Waar moeten we naartoe werken?” Ze gaven aan ook vooral belang te hebben bij voorspelbaarheid vanuit de overheid en duidelijke normen. De FNV benadrukte de samenhang tussen klimaatbeleid en de rechten van werknemers wereldwijd. De energietransitie in Nederland mag weer niet nadelig uitpakken voor werknemers op andere plekken in de wereld.

Ook steden zouden daarover moeten nadenken. Namens de wetenschap was bijzonder hoogleraar aan de Universiteit Utrecht Annelies Huygen aanwezig. Zij benadrukte het belang van steden in de aanpak van klimaatverandering en wilde de nadruk leggen op de energietransitie. Als steden en wijken allemaal energieneutraal moeten worden, moet er nagedacht worden hoe al die wijken ook energie kunnen opwekken. Ze pleitte voor meer internationale samenwerking tussen gemeentes wereldwijd om expertise uit te wisselen. 

Extinction Rebellion

Naast de gevestigde namen had ook Extinction Rebellion zichzelf uitgenodigd. De actiegroep overhandigde een fysieke koffer aan de burgemeester. Daarin zaten tientallen verklaringen van bezoekers van de markt op het Vredenburgplein. De activisten lieten weten dat het onderwerp leeft onder de voorbijgangers. “Mensen willen dat steden groene oases worden en veel mensen vinden klimaatrechtvaardigheid belangrijk. Zij willen bijvoorbeeld extra steun voor energietransitie in arme landen. Daarnaast zijn schone lucht, schoon water én burgerparticipatie genoemd als belangrijke speerpunten.” De koffer mocht Dijksma overigens niet houden. “Het is wel zo circulair als we hem weer kunnen gebruiken.”

Formele rol voor steden

Dat er een hoop moet gebeuren en dat steden een belangrijke rol spelen, daar was iedereen het wel over eens. Dijksma wil dat steden dan ook een grotere en formele rol van betekenis krijgen, daarvoor gaat ze pleiten in Egypte. In 2050 woont 70 procent van de wereldbevolking in steden. “Er vindt dan ook heel wat uitstoot in de steden plaats. Maar steden hebben ook een sleutelrol in de groene transitie. Lokale overheden zijn heel erg belangrijk daarin.”

Concluderend zegt Dijksma dat er eigenlijk gewoonweg te weinig tijd is. “80 procent van de opgave moeten we in 20 procent van de tijd doen. Maar we moeten zelf het goede voorbeeld geven.” Er moet volgens de burgemeester nog wel een versnelling plaatsvinden, daar zijn ook kaders voor nodig. Grote organisaties en overheden moeten aan de slag en “we moeten aangejaagd en tegengesproken worden door jongeren”. Dijksma gaf mee dat de boodschap ook vooral goed uitgelegd moet worden aan bewoners en dat er verteld moeten worden waarom de transitie nodig is.

De Klimaatconferentie van Sharm-el-Sheikh in Egypte is de 27e top van de Verenigde Naties. Op de top wordt gesproken over het Klimaatverdrag en maatregelen die nodig zijn in de strijd tegen klimaatverandering.

Ken jij de verhalen achter de Utrechtse horeca uit de 20e eeuw? Arjan den Boer en Ton van den Berg hebben samen een boek over de verdwenen horeca uit deze periode gemaakt en dat is nu te bestellen in de DUIC shop! Bestel hier een exemplaar in de voorverkoop.