De speedpedelec mag in Utrecht nog zeker vijf jaar op het fietspad blijven rijden. Dat schrijft het college van B en W in een brief aan de raad, naar aanleiding van de positieve uitkomsten van een proef met de elektrische fiets. Sinds juli 2023 mogen bezitters van een speedpedelec met ontheffing gebruikmaken van het fietspad. Het gebruik is sindsdien toegenomen, zonder dat het aantal ongevallen of klachten steeg.

De proef wordt uitgevoerd in samenwerking met de provincie Utrecht en elf andere wegbeheerders. Speedpedelecgebruikers kunnen sinds 1 juli 2023 een ontheffing aanvragen om op het fietspad te rijden. Daarmee gelden zij als ‘gastgebruikers’: ze mogen maximaal 30 kilometer per uur rijden en moeten zich aanpassen aan het overige fietsverkeer. Zonder ontheffing zijn speedpedelecs, die snelheden tot 45 km/u kunnen halen, verplicht de rijbaan op te gaan wanneer er geen bromfietspad is.

De verwachting was dat gebruikers zich prettiger zouden voelen op het fietspad dan tussen het autoverkeer. Tegelijkertijd ziet de gemeente Utrecht de speedpedelec als een duurzame mobiliteitsoplossing voor de toenemende verkeersdrukte in de stad. 

Resultaten

Omdat de pilot op 1 juli afloopt, heeft adviesbureau DTV de resultaten geëvalueerd. Op basis daarvan is geadviseerd de regeling te verlengen. Sinds de start van de proef zijn ruim 3.000 ontheffingen verstrekt. Meer dan 70 procent van de speedpedelecbezitters in de regio maakt er gebruik van. Bijna een derde van de gebruikers is sindsdien vaker gaan fietsen. De snelle elektrische fiets vervangt bij 75 procent van hen (een deel van) de ritten met de auto of motor.

Voor de start van de proef reed al ruim de helft van de gebruikers op het fietspad, ondanks dat dat toen niet officieel mocht. Dat aandeel is met de invoering van de ontheffing gestegen naar meer dan 70 procent — zonder dat dit tot extra ongevallen of overlast leidde. “Het aantal geregistreerde ongevallen waarbij een speedpedelec betrokken is, is gedurende de pilot niet toegenomen, ondanks de groei van bezit (16 procent, red.) en gebruik van de speedpedelecs in deze periode”, schrijft het college. 

Uit het onderzoek blijkt dat de belangrijkste redenen om op het fietspad te rijden het drukke autoverkeer, de verkeersveiligheid en agressief verkeersgedrag van andere weggebruikers zijn.

Ook het aantal klachten en meldingen bleef beperkt. De ervaren overlast is volgens de uitkomst van het onderzoek vergelijkbaar met die van gewone fietsen of sportfietsen.

De tekst gaat verder onder de foto.

Vergelijking met snorfiets

Het college van B en W benadrukt nog waarom de snorfiets, met een maximumsnelheid van 25 kilometer per uur, in sommige delen van de stad wel verplicht de rijbaan op moet. “Speedpedelecs mogen weliswaar maximaal 30 km/u op het fietspad, maar veroorzaken niet of in mindere mate overlast voor andere fietsers en voetgangers.” Het college noemt als voorbeeld dat snorfietsen voor meer geluidsoverlast zorgen. “Bovendien neemt een speedpedelec minder ruimte in op het fietspad dan een snorfiets en past dit in het beleid van dit college om voorrang te geven aan schone vervoermiddelen”, aldus het college.

Handhaving

De tijdelijke ontheffing van de speedpedelec wordt naar aanleiding van de resultaten van adviesbureau DTV omgezet in een ontheffing voor vijf jaar, met de mogelijkheid tot verlenging.

Het college van B en W meldt dat de gemeente blijft handhaven op de ontheffing met een verplaatsbare camera en via reguliere controles op het fietspad. Ook wordt de verkeersveiligheid jaarlijks gemonitord. Mocht het aantal klachten of ongelukken alsnog toenemen, dan kan de regeling worden aangepast of stopgezet.