De Utrechtse insectenpopulatie is aan verandering onderhevig. Dat schrijft althans de gemeente in een reactie op vragen van Stadsbelang Utrecht. De fractie, die zich de laatste jaren steeds meer profileert als groene partij, maakt zich zorgen over de staat van de insectenpopulatie in de stad. Sommige soorten hebben moeite zich te handhaven als gevolg van klimaatverandering, de waterkwaliteit of nieuwe bouwprojecten. Aan de andere kant biedt klimaatverandering aan andere soorten juist een mogelijkheid zich hier te nestelen.

Volgens Stadsbelang Utrecht spelen insecten een essentiële rol in de stedelijke natuur van Utrecht, van bestuiving en plaagbestrijding tot het dienen als voedselbron voor andere dieren. Hun aanwezigheid en diversiteit zijn volgens de partij een belangrijke graadmeter voor de ecologische gezondheid van de stad. Kerstin Steinhart die de schriftelijke vragen indiende én manager is bij de Utrechtse Vogelopvang legt uit dat insecten aan het begin staan van de voedselcyclus. “Als insecten chemicaliën binnenkrijgen, krijgen vogels deze ook binnen. Dit heeft effect op de gezondheid, waardoor een vogel bijvoorbeeld tegen een voertuig kan botsen.”

Zuidelijke insectensoort in opmars

Het college noemt de kwaliteit van de insectenpopulatie in Utrecht ‘voldoende’ en lokaal ‘goed’. Insecten hebben het vooral naar hun zin bij de forten, in parken en natuurlijk beheerd groen. Hier komen bijzondere soorten voor.

De gemeente monitort de staat van de insectenpopulatie voortdurend. Zo wordt jaarlijks op verschillende locaties onderzoek gedaan naar de aanwezigheid van bijen, wespen en zweefvliegen. Uit de monitoring blijkt een toename van de ‘zuidelijke insectensoorten’. Dit is het gevolg van klimaatverandering. Andere soorten staan juist onder druk door het warmer wordende klimaat. Zo lijkt de boomsprinkhaan minder voor te komen als gevolg van concurrentie van de zuidelijke boomsprinkhaan. Ook met het zwartsprietdikkopje, een kleine dagvlinder, gaat het slecht.

Het college merkt op dat landelijk en zelfs wereldwijd het aantal insecten afneemt als gevolg van klimaatverandering, stikstof- en bestrijdingsmiddelen. Maar ook de bouw van nieuwe woonwijken, bedrijventerreinen en infrastructuur heeft een negatieve impact. Daarnaast voldoet de waterkwaliteit op veel plekken niet aan de Europese normen, wat de situatie verergert.

Openbaar groen

De gemeente wil het insecten meer naar de zin maken. De belangrijkste maatregel hiervoor is het anders inrichten van het openbaar groen. Zo laat de gemeente sinds vorig jaar meer dood hout liggen in de stad. Dit trekt keversoorten, bijen en andere insecten aan. Het groen wordt op steeds meer plekken op een ecologische manier beheerd. Chemische bestrijdingsmiddelen gebruikt de gemeente al niet meer sinds 1992. Steinhart vertelt dat de gemeente ook meer rekening houdt met de wilde bij. Als gevolg van een initiatiefvoorstel van Stadsbelang Utrecht wordt nieuw groen nu zo aangelegd dat ook de wilde bij er zich thuis voelt.

Om de gevolgen van klimaatverandering tegen te gaan, plant de gemeente bomen. Dit moet zorgen voor meer verkoeling. Verdroging van de grond wordt tegengegaan door regenwater beter vast te houden. Om de waterkwaliteit te verbeteren, werkt de gemeente samen met het hoogheemraadschap. Er worden natuurvriendelijke oevers aangelegd en er wordt anders gemaaid. Voor bouwprojecten zijn er richtlijnen die ervoor moeten zorgen dat ook insecten een plek hebben in de nieuwe stukjes Utrecht.

Steinhart is niet helemaal tevreden met de reactie van de gemeente op de schriftelijke vragen. Ze vindt dat er meer gedaan kan worden en pleit ervoor dat Utrecht opnieuw Bijenhoofdstad van Europa wordt. Ook ziet ze graag dat nieuw aangeplante bomen robuuster zijn. “Ik erger me eraan dat het van die luciferstokjes zijn”, zegt ze.