In deze rubriek vertellen we het verhaal achter de straatnamen in de stad. Sommige namen zijn voor iedereen bekend, andere juist helemaal niet. Voor alle namen geldt dat ze niet zomaar gekozen zijn. Maar wat is eigenlijk de herkomst van de namen? Dat proberen we te achterhalen. 

De Agnietenstraat is een honderdzeventig meter lange straat in de binnenstad van Utrecht. De straat begint aan het Nicolaaskerkhof en loopt door tot aan de Servaasbrug aan de Nieuwegracht. Een zijstraat van de Agnietenstraat is de Lange Nieuwstraat. 

In 1420 werd het Sint-Agnietenklooster gevestigd in de straat. Het klooster was gewijd aan de heilige Agnes. Naar haar werden ook nonnenkloosterordes, ‘de Agnieten’, genoemd. De naam Agnieten werd sindsdien regelmatig gebruikt in namen van kapellen, christelijke scholen en straatnamen, waaronder de Agnietenstraat in Utrecht. 

Na ruim twee eeuwen kreeg het gebouw van het klooster verschillende bestemmingen. Zo werd het eerst gebruikt als fabriek, diende het daarna als Ambachtskinderhuis voor driehonderd wezen en vondelingen en werd het later in gebruik genomen als kazerne. Sinds 1920 is het Centraal Museum gevestigd in het gebouw van het voormalige klooster. 

Een ander bekend gebouw in de Agnietenstraat is het Willem Arntszhuis, het dolhuis of gekkenhuis van Utrechter Willem Arntsz. Dit bevond zich op huisnummer 2. Later zette het huis de geestelijke gezondheidszorg voort op de Lange Nieuwstraat onder de naam Altrecht. In de voormalige vleugel van het Willem Arntszhuis op Agnietenstraat 2 bevindt zich sinds 2016 het Nijntje Museum, dat het in 2006 geopende Dick Bruna Huis verving. 

Op huisnummer 5 in de straat bevindt zich ‘De Fundatie van Renswoude’. Halverwege de 18e eeuw werd deze stichting opgericht met als doel om weesjongens een goede opleiding te geven. Om de Utrechtse stichting te huisvesten werd in 1756 opdracht gegeven voor de bouw van een groot huis, naast het voormalige Agnietenklooster. Tegenwoordig is de Fundatie van Renswoude geen onderwijsinstelling meer, maar kunnen talentvolle jongeren die niet in staat zijn hun opleiding zelf te betalen een studiebeurs aanvragen. Om de instandhouding van het gebouw te financieren, verhuurt de stichting de stijlkamers tegenwoordig voor bijzondere gelegenheden. 

Volgens de ‘Lijst van beschermde monumenten’ van gemeente Utrecht zijn vrijwel alle gebouwen in de straat een rijksmonument. De huizen op nummer 7, 9, 11 en 13 staan niet op deze lijst als rijksmonument. Alle overige gebouwen met huisnummer 1 tot en met 30 zijn volgens de lijst rijksmonumenten. 

Volgende week een koninklijke invulling van de straatnaamrubriek: we vertellen het verhaal achter de straatnamen met een oranje tintje.