In deze rubriek vertellen we het verhaal achter de straatnamen in de stad. Sommige namen zijn voor iedereen bekend, andere juist helemaal niet. Voor alle namen geldt dat ze niet zomaar gekozen zijn. Maar wat is eigenlijk de herkomst van de namen? Dat proberen we te achterhalen. 

De Bijlhouwerstraat is een circa tachtig meter lange straat in het Museumkwartier van Utrecht. De straat begint bij de Bijlhouwersbrug aan de Tolsteegbarrière (Ledig Erf) en loopt door tot aan het Pelmolenplantsoen. 

De straat is hoogstwaarschijnlijk vernoemd naar het middeleeuwse gilde van de bijlhouwers, zoals timmerlieden, schrijnwerkers en houtsnijders. Op de hoek van de straat stond de zogenoemde Bijlhouwerstoren, ook wel de Toltoren genoemd, onderdeel van het bolwerk Sterrenburg. De toren werd gebouwd om de tolbetalingen bij de Tolsteegpoorten te controleren en werd bewaakt door de bijlhouwers. Eind zeventiende eeuw werd de toren verbouwd tot windmolen en werd deze gebruikt voor het pellen van gerst en de bereiding van gort. 

Volgens de ‘Lijst van beschermde monumenten’ van de gemeente Utrecht staat er één monumentaal pand in de straat, dat is het gebouw op nummer 8. Ruim honderd jaar geleden bevond zich in het rijksmonument het Physisch Laboratorium. Op aandringen van niemand minder dan Buys Ballot werd dat laboratorium in 1875 gebouwd om ruimte te bieden aan het toenemende aantal studenten natuurkunde in die tijd. In 1922 werd het uitgebreid, waarbij Bijlhouwerstraat 6 en 8 werden samengevoegd. Op dit moment zit de afdeling Bestuurs- en Organisatiewetenschap (USBO) van de Universiteit Utrecht gevestigd in het pand. DUIC schreef in juni 2022 een artikel over het gebouw op nummer 8: ‘Van laboratorium naar USBO: honderd jaar Bijlhouwerstraat 8 in Utrecht’. 

Een ander bekend gebouw in de straat is het voormalige Bijpostkantoor van de PTT. Het gebouw bevond zich officieel aan de Oudegracht 427, maar stond op de hoek van de Bijlhouwerstraat. Op een andere hoek stond het gebouw ‘Vronestein’, onderdeel van het Diakonessenhuis. In het gebouw was de mannenafdeling van het ziekenhuis gevestigd. 

Volgende week vertellen we het verhaal achter de Ambachtstraat. Kun jij ons meer vertellen over de herkomst van deze straatnaam? Laat het ons dan weten.