Aan de Billitonkade in de Utrechtse wijk Lombok zijn 120 adressen te vinden. De huizen in deze straat zijn over het algemeen relatief oud en wat aan de kleinere kant, blijkt uit gegevens van het Kadaster. De oudste woning in de straat is 118 jaar oud en het gemiddelde bouwjaar van de straat ligt ook vrij vroeg: 1904. De Billitonkade loopt van de Vleutenseweg in het noorden tot aan de Leidsekade in het zuiden, nabij de Abel Tasmanbrug. De kade is voor het grootste deel aan de Oude Rijn gelegen.
De Billitonkade is, net als veel andere straten in Lombok, vernoemd naar een Indonesisch eiland. Billiton is de Nederlandse spelling van de naam. De Indonesische spelling is eigenlijk Belitung. Het eiland ligt in de straat Karimata, tussen Borneo en Banka. De oppervlakte van Belitung is zo’n 4.800 vierkante kilometer en de hoofdplaats van het eiland is Tanjung Pandan. Tijdens de telling in 2020 woonden er 309,097 op Belitung; een grove 50.000 minder dan er toen in Utrecht woonden.
In 1824 werd het eiland door de Britten ‘overgedragen’ aan Nederland, in ruil voor de Indiase nederzetting Cochin. Het eiland Belitung zou rijk zijn aan ertsen en daarom wilde Engeland het eigenlijk zelf houden. Maar in het Verdrag van Londen werd uiteindelijk toch vastgelegd dat Nederland het eiland kreeg. En inderdaad: halverwege de negentiende eeuw begon men hier tinerts te winnen. Zo’n 75 jaar later waren het de eilanden Belitung en Banka die aan 20 procent van de wereldwijde vraag naar tin voldeden.
Prins Willem Frederik Hendrik had al snel een groot deel van de aandelen van de tinexploitatie in handen. Ook koning Willem III had een stevig pakket aandelen, wat in 1882 leidde tot de Billitonkwestie. De koning moest namelijk toestemming geven voor het verlengen van het exploitatiecontract. De arbeiders die op Belitung werkten, moesten dat ondertussen al jaren in barre omstandigheden doen. Opiumhandel en sterfgevallen door ziekte waren daar aan de orde van de dag. In 1908 deed men onderzoek naar de arbeidsomstandigheden op Belitung.
5 Reacties
Reageren4.800 vierkante meter zal wel een typfoutje zijn. anders is het met 64 per vierkante meter gezellig druk.
aan de andere kant staat er niet dat het over personen gaat die er wonen, met mieren paar het ruim.
Nog een opmerkelijk getal in het artikel: alle huizen zijn even oud!
Volgens mij staat er 4.800 vierkante kilometer. Dat klopt aardig.
Ik reken even snel uit dat, met oudste woning uit 1904 en gemiddeld 118 jaar, de hele straat in één keer is gezet.
Mooi artikel, Duic, bedankt.