In deze rubriek vertellen we het verhaal achter de straatnamen in de stad. Sommige namen zijn voor iedereen bekend, andere juist helemaal niet. Voor alle namen geldt dat ze niet zomaar gekozen zijn. Maar wat is eigenlijk de herkomst van de namen? Dat proberen we te achterhalen. 

De Bitadreef is een van de vier nieuw ontstane straatnamen aan de Ivoordreef, als onderdeel van het woningbouwproject aldaar. De nieuwe straatnamen zijn allemaal vernoemd naar inheemse plantennamen, afkomstig uit Suriname. Deze week lichten we de naam Bitadreef toe. 

Bita is een bittere Surinaamse houtsoort van de kwasibita boom, die vroeger erg gewild was vanwege de medicinale eigenschappen. Volgens natuurgenezers werkte het middel vooral tegen koorts en griep. Bita wordt ook wel kwasibita of bitterhout genoemd.

Het hout heeft ook een culturele betekenis. Bita staat symbool voor de bitterheid van de slavernij. Een van de rituelen van Keti Koti, de dag waarop Surinamers de afschaffing van de slavernij vieren, is het proeven van het bittere hout.

Quassie van Timotibo

Kwasibita is een kleine boom, die langs de Surinaamse rivieroevers groeit. Het is vernoemd naar Quassie van Timotibo. Hij werd tussen 1692 en 1697 geboren, vermoedelijk in Suriname. Quassie was een tot slaaf gemaakte op de suikerplantage Nieuw Timotibo, vandaar zijn naam Quassie van Timotibo. Hij werd in 1744 gekocht door de gouverneur van Suriname Jan Jacob Mauricius en elf jaar later vrij verklaard, op voorwaarde dat Quassie dienstbaar bleef aan de plantage-eigenaren.

Veracht en vereerd

Quassie is in heel Suriname zowel bekend als omstreden. Hij werd veracht vanwege zijn hulp aan de Nederlanders bij het opsporen van weggelopen tot slaaf gemaakten. Hij dankt zijn vrijheid dan ook aan het opsporen en verraden van Marrons, Afrikanen die de slavernij ontvlucht zijn en in de jungle van Suriname in vrijheid een nieuw bestaan opbouwden. Quassie heeft voor zijn diensten van de Surinaamse overheid een gouden borstplaat gekregen met als opschrift ‘Quasje getrouw voor de blanken’.

Aan de andere kant werd hij geëerd vanwege zijn kennis over kruiden. Mensen kwamen naar hem toe voor de behandeling van allerlei kwalen, van koorts tot onvruchtbaarheid bij vrouwen én mannen. Quassie werd ook regelmatig geraadpleegd om voorspellingen te doen over ziektes en kwaad. Voor zijn behandelingen gebruikte hij allerlei kruiden en drankjes.

Het kwasibita hout gebruikte hij naar alle waarschijnlijkheid rond 1730 voor het eerst als geneesmiddel. Vermoedelijk was de geneeskrachtige werking van het medicijn al jaren ervoor bekend onder de inheemse bevolking van Suriname. Toch was Quassi de eerste die de plant, via de militair Carl Gustaaf Dahlberg, bekendheid gaf in Europa. Voor meer dan 15 miljoen gulden aan ‘Quassiehout’ is tussen 1848 en 1911 geëxporteerd.