Straatnamen in Utrecht: waar komt de naam Brigittenstraat vandaan? Straatnamen in Utrecht: waar komt de naam Brigittenstraat vandaan?

Straatnamen in Utrecht: waar komt de naam Brigittenstraat vandaan?

Straatnamen in Utrecht: waar komt de naam Brigittenstraat vandaan?
In deze rubriek vertellen we het verhaal achter de straatnamen in de stad. Sommige namen zijn voor iedereen bekend, andere juist helemaal niet. Voor alle namen geldt dat ze niet zomaar gekozen zijn. Maar wat is eigenlijk de herkomst van de namen? Dat zoeken we uit.

In deze rubriek vertellen we het verhaal achter de straatnamen in de stad. Sommige namen zijn voor iedereen bekend, andere juist helemaal niet. Voor alle namen geldt dat ze niet zomaar gekozen zijn. Maar wat is eigenlijk de herkomst van de namen? Dat zoeken we uit.

De Brigittenstraat is een tweehonderd meter lange straat gelegen in de binnenstad van Utrecht. De straat loopt van de Brigittenbrug, gelegen over de Nieuwegracht, tot aan Park Lepelenburg. De Brigittenstraat zou in het jaar 1366 door het kapittel van Oudmunster zijn aangelegd.

In deze straat bevinden zich zestien monumentale huizen. Veertien daarvan zijn rijksmonumenten. Het oudste rijksmonument in deze straat is het werk-woonhuis op huisnummer 17, dat circa 1500 gebouwd werd.

Eerder stond deze straat ook wel bekend als de ‘Campstrate’. De straten Oudekamp en Nieuwekamp kruisen namelijk de Brigittenstraat halverwege. Ook zou deze straat ‘by den Wijngaerd’ zijn genoemd. Ter hoogte van het klooster bevond zich het Convent van Onze Lieve Vrouw in den Wijngaert.

Klooster

Het is niet helemaal zeker wanneer de straat de huidige naam kreeg. Volgens het Utrechts Monumenten Fonds stamt de naam ‘Brigittenstraat’ uit begin 1500, maar op andere plekken is te lezen dat dit pas in de eerste helft van de zeventiende eeuw werd besloten. Wat vrijwel zeker is, is dat de straatnaam is overgenomen van het verdwenen nabijgelegen Brigittenklooster, dat stond tussen de Kamp en de Nieuwegracht.

Het klooster werd gesticht als zusterhuis aan het begin van de vijftiende eeuw, maar werd pas in 1484 een echt klooster. Daarom verhuisde het klooster toentertijd naar een groter pand op de hoek van de straat.

In 2003 vond er een opgraving plaats van het voormalig Brigittenklooster. Daarbij vonden archeologen een 22-karaats gouden ring met het gezicht van Jezus Christus. In gotisch schrift staat de naam ‘Beatris’ gegraveerd, vermoedelijk de eigenaresse van de ring. Zij was waarschijnlijk een non of hoofd van het klooster. De ring dateert uit circa 1440-1500.

8 Reacties

Reageren
  1. Wil

    “Wat vrijwel zeker is, is dat de straatnaam is overgenomen van het verdwenen nabijgelegen Brigittenklooster, dat stond tussen de Kamp en de Nieuwegracht.”
    Maar waarom heette dat klooster dan Brigittenklooster?

  2. Utrechtse Jantje

    Héél interessant stukje historie weer van ons stadsie , erg leerzaam , dus bedankt maar weer …

  3. Statler

    @Wil:
    vanwege de Brigitten? Orde, opgericht door Brigida van Kildare. Wikipedia bleek mijn vriend, ik hoop dat ie niet vals blijkt.
    Met vriendelijke groet,
    PeterH

  4. G.H.

    @Wil

    Het Brigittenklooster
    Een geschenk voor
    de zusters Brigittessen

    Aan het begin van de vijftiende eeuw woonde een
    groep devote vrouwen als begijnen bij elkaar in een
    huis aan de zuidkant van de huidige Brigittenstraat,
    op de hoek met de Nieuwe Kamp. Zij hadden geen
    kloostergelofte afgelegd, maar in de loop der tijd ging
    dit zusterhuis meer en meer op een klooster lijken.

    De vrouwen sloten zich aan bij de derde, van de
    door de Heilige Franciscus van Assisi gestichte, orde:
    de Tertiarissen. Hun aantal nam zo sterk toe dat er
    ruimtegebrek ontstond. De zusters ruilden hun pand
    met de bewoners van een groter huis op de hoek van
    de Nieuwegracht en Brigittenstraat. In 1484 traden zij
    toe tot de orde van de Heilige Brigitta en daarmee was
    het een echt klooster met een kapel geworden.
    Dit
    Brigittenklooster lag grotendeels aan de Nieuwegracht.

    Bron: https://sintmaartenutrecht.nl/_userdata/files/broch_StMaarten_nl.pdf

  5. Anne Marie ten Berge

    Quote: ‘Aan het begin van de vijftiende eeuw woonde een groep devote vrouwen als begijnen bij elkaar’. Dat kan ik niet geloven. Ik heb vaak gelezen dat in die tijd de rijke dochters die geen even rijke man konden huwen en die het recht op veel geld erven behielden, bij elkaar gingen wonen. Al dan niet devoot. De dames hielden er bedienden en personeel op na die daar ook konden wonen. Vaders of de naaste familie die deze levensstijl niet wilden bekostigen maakten hun dochters overspannen en brachten ze naar een Stichting voor geestesziekten waar ze een eigen vleugel hadden. Om de gang naar het gekkenhuis te voorkomen kozen vrouwen ervoor non te worden in een Katholiek of Protestant klooster. Een andere optie was om Begijn te worden en maagdelijk bij elkaar te wonen in een huisje van een Begijnenhof.

  6. Wil

    @statler en gh: dank.
    Naar mijn bescheiden mening had deze info ook in het artikel mogen (moeten!) staan..

  7. Hoera

    Wat is er met mijn comment gebeurd?

  8. N.

    Quote: “Dat kan ik niet geloven. Ik heb vaak gelezen dat ….”.
    Misschien is het handig als u — net als G.H. doet — ook even (precies) aangeeft wat de bron van uw informatie is. Uw verhaal over de houding en het optreden van de vaders komt mij nogal onwaarschijnlijk voor. Waarop (bronnen, literatuur die gebaseerd is op historische bronnen) is een en ander gebaseerd?

Plaats een reactie

Lees voor u reageert onze algemene voorwaarden. Alle reacties worden vooraf gemodereerd. Uw IP adres is geregistreerd (wordt niet gepubliceerd).